Moliyaviy hisobot auditi

8.6.Auditning xalqaro standartlariga muvofiq Moliyaviy hisobotlar to’g’risida fikr hosil 
qilish va hisobot (xulosa) berish 
Umumiy foydalanish uchun mo’ljallangan moliyaviy hisobotlar – Umumiy maqsadli 
asosga muvofiq tayyorlangan moliyaviy hisobotlar. 
(b) Umumiy maqsadli asos – Keng miqyosdagi foydalanuvchilarning moliyaviy 
ma’lumotlarga bo’lgan umumiy talablarini qondirish uchun mo’ljallangan moliyaviy hisobotni 
taqdim etish asosi. Moliyaviy hisobotni taqdim etish asosi haqqoniy taqdim etish asosi yoki 
muvofiqlik asosi bo’lishi mumkin.
“Haqqoniy taqdim etish asosi” iborasi shunday moliyaviy hisobotni taqdim etish asosiga 
nisbatan qo’llaniladiki, u mazkur asos qoidalariga muvofiqlikni talab etadi va: 
(i) Moliyaviy hisobotlarni haqqoniy taqdim etish maqsadiga erishish uchun mazkur asosda 
maxsus nazarda tutilganlardan tashqari ma’lumotlar rahbariyat tomonidan ochib berilishi talab 
etilishi mumkinligini bevosita tan oladi yoki nazarda tutadi; yoki 

---

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
120 
(ii) Moliyaviy hisobotni haqqoniy taqdim etish maqsadiga erishish uchun rahbariyat 
mazkur asos talablaridan chetga chiqishi talab etilishi mumkinligini bevosita tan oladi. Bunday 
chetga chiqishlar faqat kamdan-kam uchraydigan vaziyatlardagina talab etilishi mumkin. 
“Muvofiqlik asosi” iborasi shunday moliyaviy hisobotni taqdim etish asosiga nisbatan 
qo’llaniladiki, u mazkur asos qoidalariga muvofiqlikni talab etadi, biroq yuqorida (i) yoki (ii)da 
keltirilgan e’tiroflarni o’z ichiga olmaydi 
(b) Modifikatsiyalanmagan fikr – Auditor moliyaviy hisobotlar barcha muhim jihatlari 
bo’yicha moliyaviy hisobotni taqdim qilish uchun qo’laniladigan asosga muvofiq tayyorlangan 
degan xulosaga kelganida bildiriladigan fikr.
700 sonli AXSda “moliyaviy hisobotlar”ga havola “umumiy foydalanish uchun 
mo’ljallangan moliyaviy hisobotlarning to’liq to’plami, shu jumladan ilova qilinayotgan 
izohlar”ni anglatadi. Ilova qilinadigan izohlarda, qoida tariqasida, hisob siyosatining asosiy 
qoidalari va boshqa sharhlovchi ma’lumotlar aks ettiriladi. Moliyaviy hisobotlarni taqdim etish 
uchun qo’llaniladigan asosi talablarida moliyaviy hisobotlar shakli va mazmuni hamda 
moliyaviy hisobotlarning to’liq to’plami tarkibiga nima kirishi lozimligi ifodalanadi.
700 sonli AXSda “Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari”ga havola Buxgalteriya 
hisobining xalqaro standartlari bo’yicha Kengash tomonidan chiqarilgan Moliyaviy hisobotning 
xalqaro standartlarini, “Davlat sektorida buxgalteriya hisobining xalqaro standartlari”ga 
havola esa, Davlat sektorida buxgalteriya hisobining xalqaro standartlari bo’yicha Kengash 
tomonidan chiqarilgan Davlat sektorida buxgalteriya hisobining xalqaro standartlarini 
anglatadi. 
Moliyaviy hisobotlar bo’yicha fikr hosil qilish 
 
Auditor moliyaviy hisobotlar barcha muhim jihatlarda moliyaviy hisobotlarni taqdim etish 
uchun qo’llaniladigan asosiga muvofiq tayyorlangani xususida fikr hosil qilishi lozim. 
Mazkur fikr hosil qilish uchun auditor moliyaviy hisobotlarda firibgarlik yoki xato tufayli 
yuzaga kelgan muhim buzib ko’rsatishlar bor-yo’qligi xususida oqilona ishonchga asoslangan 
xulosa chiqarishi lozim. Bunday xulosa quyidagilarni hisobga olishi kerak: 
12. 
Auditor moliyaviy hisobotlar barcha muhim jihatlarda moliyaviy hisobotlarni 
taqdim etish uchun qo’llaniladigan asosi talablariga muvofiq tayyorlanganini baholashi lozim. 
Bunday baholash tadbirkorlik sub’ekti hisob yuritish amaliyotining sifat jihatlarini, shu 
jumladan tadbirkorlik sub’ekti rahbariyati mulohazalarida mavjud bo’lishi mumkin bo’lgan 
noxolislik alomatlarini ko’rib chiqishni o’z ichiga olishi lozim. (A1-A3 bandlariga qarang)
13. 
Xususan, auditor moliyaviy hisobotlarni taqdim etish uchun qo’llaniladigan asosi 
talablarini inobatga olgan holda quyidagilarni baholashi lozim: 
(a) Moliyaviy hisobotlarda hisob siyosatining tanlangan va qo’llanilayotgan ahamiyatli 
printsiplari lozim darajada ochib berilganmi; 
(b) Tanlangan va qo’llanilayotgan hisob siyosatlari moliyaviy hisobotlarni taqdim etish 
uchun qo’llaniladigan asos talablariga mos keladimi va ular o’rinli hisoblanadimi;
(v) Tadbirkorlik sub’ekti rahbariyati tomonidan hisoblab chiqilgan baholar asoslimi; 
(g) Moliyaviy hisobotlarda ifodalangan ma’lumotlar o’rinli, ishonchli, qiyosiy va 
tushunarlimi; 
(d) Moliyaviy hisobotlar ularning ehtimol tutilayotgan foydalanuvchilariga muhim 
operatsiyalar va hodisalar moliyaviy hisobotlarda ifodalangan ma’lumotlarga ko’rsatuvchi ta’sirni 
tushunish imkonini beradigan ochib beriladigan adekvat ma’lumotlarni ta’minlaydimi; va (A4 
bandiga qarang) 
(e) Moliyaviy hisobotlarda qo’llanilgan terminologiya, shu jumladan har bir moliyaviy 
hisobotning nomi maqbulmi. 
14. 
Agar moliyaviy hisobotlar haqqoniy taqdim etish asosiga muvofiq tayyorlangan 
bo’lsa, 12–13-bandlarga muvofiq talab etiladigan baholash moliyaviy hisobotlarda haqqoniy 
taqdim etish qay darajada ta’minlangani ham ko’rib chiqilishi lozim. Moliyaviy hisobotlar 

---