Chiqarilgan «put» optsionlar
A10
63-bandning qo’llanilishini tasvirlash uchun, faraz qiling tadbirkorlik sub’ekti uning
oddiy aktsiyalari bo’yicha foydalanish narxi 35 VB bo’lgan 120 dona chiqarilgan put
optsionlarga ega. Davr uchun uning oddiy aktsiyalarining o’rtacha bozor narxi 28 VB ga
teng. Bir aktsiyaga to’g’ri keladigan maydalashtirilgan foydani hisoblashda, tadbirkorlik
sub’ekti o’zining 4,200 VB ga teng put optsioni bo’yicha majburiyatini qanoatlantirish uchun
davr boshida har biri 28 VB ga teng 150 dona aktsiya chiqarganligini faraz qiladi.
Chiqarilgan 150 dona oddiy aktsiyalar bilan put optsionini qanoatlantirishdan olingan 120
dona oddiy aktsiyalar o’rtasidagi farq (30 dona qo’shimcha oddiy aktsiyalar) bir aktsiyaga
to’g’ri keladigan maydalashtirilgan foydani hisoblashda maxrajga qo’shiladi.
Shu’ba tadbirkorlik sub’ektlarining, qo’shma korxonalarning yoki qaram tadbirkorlik
sub’ektlarining instrumentlari
A11
Shu’ba tadbirkorlik sub’ektining, qo’shma korxonaning yoki qaram tadbirkorlik
sub’ektining potentsial oddiy aktsiyalari shu’ba tadbirkorlik sub’ektining, qo’shma
korxonaning yoki qaram tadbirkorlik sub’ektining oddiy aktsiyalariga yoki bosh tashkilot
MOLIYAVIY HISOBOT AUDITI” FANIDAN MUSTAQIL TA`LIM MASHG’ULOTLAR
MAVZULARI
210
yohud investitsiya ob’ekti ustidan birgalikdagi nazoratga ega, yoki ahamiyatli ta’sirga ega
(hisobot
beradigan
tadbirkorlik
sub’ekti), investorlarning oddiy aktsiyalariga
konvertatsiyalanadigan bo’lsa, ular bir aktsiyaga to’g’ri keladigan maydalashtirilgan
foydani hisoblashda quyidagicha hisobga olinadi:
(a) o’z egalariga shu’ba tadbirkorlik sub’ektining, qo’shma korxonaning yoki qaram
tadbirkorlik sub’ektining oddiy aktsiyalarini olishga imkon beradigan shu’ba
tadbirkorlik sub’ekti, qo’shma korxona tadbirkorlik sub’ekti yoki qaram tadbirkorlik
sub’ekti tomonidan chiqarilgan instrumentlar shu’ba tadbirkorlik sub’ektiga, qo’shma
korxonaga yoki qaram tadbirkorlik sub’ektiga tegishli bir aktsiyaga to’g’ri keladigan
maydalashtirilgan foydani hisoblashda inobatga olinadi. Keyin esa, hisobot taqdim
etadigan tadbirkorlik sub’ekti tomonidan shu’ba tadbirkorlik sub’ekti, qo’shma korxona
yoki qaram tadbirkorlik sub’ektining instrumentlariga egalik qilishiga asoslangan holda,
ushbu bir aktsiyaga foyda hisobot taqdim etadigan tadbirkorlik sub’ektining bir
aktsiyaga to’g’ri keladigan maydalashtirilgan foydasini hisoblashda inobatga olinadi.
(b) bir aktsiyaga to’g’ri keladigan maydalashtirilgan foydani hisoblashda, hisobot taqdim
etadigan tadbirkorlik sub’ektining oddiy aktsiyalariga konvertatsiyalanadigan shu’ba
tadbirkorlik sub’ekti, qo’shma korxona yoki qaram tadbirkorlik sub’ektining
instrumentlari hisobot taqdim etadigan tadbirkorlik sub’ektining potentsial oddiy
aktsiyalari qatorida deb hisoblanadi. Shuningdek, guruh bo’yicha konsolidatsiyalangan
bir aktsiyaga to’g’ri keladigan maydalashtirilgan foydani hisoblashda, hisobot taqdim
etadigan tadbirkorlik sub’ektining oddiy aktsiyalarini sotib olishga qaratilgan shu’ba
tadbirkorlik sub’ekti, qo’shma korxona yoki qaram tadbirkorlik sub’ekti tomonidan
chiqarilgan optsionlar yoki varrantlar hisobot taqdim etadigan tadbirkorlik sub’ektining
potentsial oddiy aktsiyalari qatorida deb hisoblanadi.
A12
Shu’ba tadbirkorlik sub’ektining, qo’shma korxonaning yoki qaram tadbirkorlik
sub’ektining oddiy aktsiyalariga konvertatsiya bo’ladigan hisobot taqdim etadigan
tadbirkorlik sub’ekti tomonidan chiqarilgan instrumentlarning bir aktsiyaga foydaga ta’sirini
aniqlashda, instrumentlar konvertatsiyalanishi va formulada surat (bosh tashkilotning oddiy
aktsiyalari egalariga tegishli foyda yoki zarar) 33-bandga muvofiq zarur bo’lsa to’g’rilanishi
faraz qilinadi. Ushbu to’g’rilashlarga qo’shimcha tarzda, surat foyda yoki zararda hisobot
taqdim etadigan tadbirkorlik sub’ekti tomonidan hisobga olingan har qanday o’zgarishlarga
to’g’rilanadi (masalan, dividend ko’rinishidagi daromad yoki ulush bo’yicha hisobga olish
usuli bo’yicha olinadigan daromad), qaysiki faraz qilingan konvertatsiya natijasida shu’ba
tadbirkorlik sub’ektining, qo’shma korxonaning yoki qaram tadbirkorlik sub’ektining
muomaladagi oddiy aktsiyalari miqdorining ko’payishini aks ettiradi. Bir aktsiyaga to’g’ri
keladigan maydalashtirilgan foydani hisoblashda maxrajga ta’sir ko’rsatilmaydi, chunki
hisobot taqdim etadigan tadbirkorlik sub’ektining muomaladagi oddiy aktsiyalari miqdori
faraz qilingan konvertatsiyada o’zgarmasligi mumkin.
Foyda taqsimlanishida ishtirok etadigan ulushli instrumentlar va ikki-turkumli oddiy
aktsiyalar
A13
Ba’zi tadbirkorlik sub’ektlarining kapitali quyidagilarni qamrab oladi:
(a) ba’zida ishtirok etishning yuqori limitiga (masalan, bir aktsiyaga to’g’ri keladigan
belgilangan qiymatgacha, ammo undan yuqori emas) ega oldindan belgilangan
formula (masalan, birga ikkitadan) asosida oddiy aktsiyalar qatorida dividendlar
taqsimlanishida ishtirok etadigan instrumentlar.
(b) imtiyozli yoki muhimroq huquqlarga ega bo’lmagan, oddiy aktsiyalarning boshqa
turkumining dividend stavkasidan farq qiladigan dividend stavkasiga ega oddiy
aktsiyalar turkumi.
Do'stlaringiz bilan baham: |