Moliyaviy hisobot auditi

 
7-§. BUXGALTERIYA BALANSI
QISMIDAGI TUSHUNTIRISHLAR 
23. 
Buxgalteriya 
balansi 
qismidagi 
tushuntirishlar 
buxgalteriya 
balansidan 
foydalanuvchilarni amalda korxonaning mulkiy va moliyaviy ahvolini baholash uchun zarur 
bo’lgan qo’shimcha ma’lumotlar bilan ta’minlashi lozim, ularga shu jumladan: 
a) aktivlarga mulk huquqlaridagi cheklashlar; 
b) majburiyatlar bo’yicha berilgan kafolatlar; 
v) shartli (ko’zda tutilmagan) aktivlar va majburiyatlar, mumkin bo’lganda miqdor 
ko’rinishida; 
g) bo’lg’usi uzoq muddatli investitsiyalarni moliyalash uchun mo’ljallangan mablag’lar 
kiradi. 
24. Buxgalteriya balansi qismidagi tushuntirish xati O’zbekiston Respublikasi Moliya 
vazirligida 1998 yil 26 iyulda 17-07/86-son bilan tasdiqlangan O’zbekiston Respublikasining 
Buxgalteriya hisobi milliy standarti (1-son BHMS) “Hisob siyosati va moliyaviy hisobot” 
(ro’yxat raqami 474, 1998 yil 14 avgust, “O’zbekiston Respublikasi vazirliklari, davlat 
qo’mitalari va idoralarining me’yoriy hujjatlari axborotnomasi”, 1999 yil, 5-son) talablariga 
muvofiq 
tuziladi.
5-MAVZU: MOLIYAVIY NATIJALAR TO’G’RISIDAGI HISOBOT AUDITI (Mavzuga 
oid mustaqil ta’lim topshiriqlari) 
Buxgalteriya hisobining 12 sonli Foyda soliqlari nomli xalqaro standartini o’rganing 12 

---

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITI” FANIDAN MUSTAQIL TA`LIM MASHG’ULOTLAR 
MAVZULARI
161 
Buxgalteriya hisobining xalqaro standarti 12 Foyda soliqlari 
Maqsadi
Ushbu standartning maqsadi foyda soliqlarini hisobga olish tartibini belgilashdan 
iboratdir. Foyda soliqlarini hisobga olishda asosiy masala bo’lib quyidagilarning joriy va 
kelgusi soliqlarga bo’lgan ta’siri qay tarzda hisobga olinishi kerakligi hisoblanadi:
(a) 
tadbirkorlik sub’ektining moliyaviy xolati to’g’risidagi hisobotda tan olinadigan 
aktivlar (majburiyatlar)ning balans qiymati kelgusida qoplanishi (to’lanishi); va 
(b) 
tadbirkorlik sub’ektining moliyaviy hisobotlarida tan olingan joriy davr uchun 
operatsiyalar va boshqa hodisalar. 
 Tabiiy-ki, hisobot beruvchi tadbirkorlik sub’ekti aktiv yoki majburiyatni tan olganida, ushbu 
aktiv yoki majburiyatning balans qiymati qoplanishi yoki to’lanishini kutadi. Agar ushbu 
balans qiymatining qoplanishi yoki to’lanishi, bu qiymatning qoplanishi yoki to’lanishi 
foyda solig’iga ta’sir qilmagan holga qaraganda kelgusida ko’proq (kamroq) soliq 
to’lanishiga olib kelishi mumkin bo’lsa, ushbu Standart, ma’lum chegaralangan istisno 
holatlaridan tashqari hollarda, tadbirkorlik sub’ekti tomonidan muddati uzaytirilgan soliq 
majburiyati (muddati uzaytirilgan soliq aktivi) tan olinishini talab etadi.
 
Ushbu standart tadbirkorlik sub’ekti tomonidan operatsiyalar va boshqa hodisalar 
qay tarzda hisobga olinsa, xuddi shu tarzda ushbu operatsiyalar va boshqa hodisalarning 
soliq oqibatlari ham hisobga olinishini talab etadi. Shuning uchun, foyda yoki zarar tarkibida 
tan olingan operatsiyalar va boshqa hodisalar bo’yicha har qanday ularga bog’liq bo’lgan 
soliq oqibatlari ham foyda yoki zarar tarkibida tan olinadi. Foyda yoki zararlardan boshqa 
hisobvaraqlarda (boshqa umumlashgan daromad yoki to’g’ridan-to’g’ri kapitalda) tan 
olinadigan operatsiyalar va boshqa xodisalar bo’yicha ushbu operatsiyalar va boshqa 
hodisalar bilan bog’liq har qanday soliq oqibatlari ham foyda va zararlardan boshqa 
hisobvaraqlarda (mos ravishda, boshqa umumlashgan daromad yoki to’g’ridan-to’g’ri 
kapitalda) tan olinadi. Shu tariqa, muddati uzaytirilgan soliq aktivlari va majburiyatlarining 
biznes birlashuvida tan olinishi, ushbu biznes birlashuvida yuzaga keladigan gudvil 
summasiga yoki manfaatli xariddan tan olinadigan foyda summasiga ta’sir qiladi.
 
Ushbu standart, shuningdek, soliq zarari yoki soliq imtiyozlaridan foydalanmaslik 
natijasida kelib chiqadigan, muddati uzaytirilgan soliq aktivlarini tan olish, foyda soliqlarini 
moliyaviy hisobotda aks ettirish hamda foyda soliqlariga tegishli bo’lgan ma’lumotlarni 
ochib berish bo’yicha talablarni qamrab oladi.