Молиявий таҳлил

Омилли таҳлил

Корхона молиявий ҳолати ҳақидаги объектив маълумотларни ифода этувчи натижавий кўрсаткичлар ва уларнинг ўзгаришига таҳсир этувчи омилларни ўрганиш имкониятларни баҳолашда муҳим усул ҳисобланади. Омилли таҳлил натижавий кўрсаткичнинг қайси омиллар ҳисобига ўзгарганлигини, уларнинг ижобий ва салбий таъсирларини аниқлаш имконини беради. Бу эса корхона фаолиятини самарали бошқаришнинг муҳим йўналишларини белгилаб олишда аҳамиятли ҳисобланади. Омилли таҳлилни молиявий фаолият ва унинг самарадорлиги, натижавийлиги ҳарактерловчи барча жиҳатларга нисбатан қўллаш мумкин.

Омилли таҳлил қуйидаги шартлар асосида бажарилади.

-натижавий кўрсаткичга таъсир этувчи бирлик икки ёки ундан ортиқ бўлиши лозим;

-натижавий кўрсаткич бир хил ўлчовли бўлиши лозим;

-натижавий кўрсаткичга таъсир этувчи омилларни ҳисоб-китоблар орқали аниқлаш мумкин бўлиши лозим;

-натижавий кўрсаткичга таъсир этувчи бирликлар ўртасида узвийлик, боғлиқлик, аълоқадорлик бўлмоғи лозим;

-натижавий кўрсаткичларга таъсир этувчи бирликлар турли жиҳатларни акс эттириши лозим (баҳо, таннарх, ҳажм, структура ва ҳ.к. каби).

Молиявий таҳлилда омилли таҳлилдан кўпроқ корхона молиявий фаолияти натижавийлигини баҳолашда, фойда ва зарарлар ўзгаришига, рентабеллик ўзгаришига таъсир этувчи бирликларни баҳолашда фойдаланилади. Аслида ҳар битта натижавий кўрсаткични омилли таҳлилини амалга ошириш мумкин. Шу сабабли молиявий ҳолат таҳлили юзасидан омилли таҳлил мавзуларини қуйидагича таркиблаш мумкин

-иқтисодий ресурслар самарадорлиги, натижавийлиги билан боғлиқ бўлган кўрсаткичларнинг омилли таҳлили;

-активлар самарадорлиги, натижавийлиги билан боғлиқ бўлган кўрсаткичларнинг омилли таҳлили

-капитал ва мажбуриятлар самарадорлиги, натижавийлиги билан боғлиқ кўрсаткичлар омилли таҳлили;

-молиявий фаолият натижавийлиги ва рентабеллиги билан боғлиқ бўлган кўрсаткичларнинг омилли таҳлили

-корхонанинг бозордаги фаоллиги ва иш активлиги билан боғлиқ бўлган кўрсаткичларнинг омилли таҳлили.