"Молиявий менежмент" фанининг предмети, объекти

1




3

2



4

5


8.3-расм. Корхона капиталини шакллантиришнинг асосий принциплари.


1. Корхона хўжалик фаолиятини келажакда ривожланишини ҳисобга олиш: капитал ҳажми ва таркибини шаклланиши жараёни унинг хўжалик фаолиятини таъминлаш вазифасига бўйсуниши нафақат корхонанинг бошланғич боскичи харакатида шунингдек, яқин келажакдаги фаолияти учун ҳам тааллуқлидир. Бундай келажакда ривожланишни таъминлаш корхона капиталлари шаклланиши барча ҳисобларни қўшиш йўли билан янги корхоналарни ташкил этиш, бизнес режа лойиҳаларини тузиш ва бошқаларга боғлиқ.
2. Корхонада шакллантирилган активлари ҳажмини жалб қилинган капиталлари билан мос келишини таъминлаш. Корхоналар капиталга бўлган умумий эҳтиёжи унинг оборот ва оборотдан ташкари активларига бўлган эҳтиёжидан тузилади.
Янгитдан ташкил бўлаётган корхоналар учун зарур бўладиган капиталга умумий эҳтиёжи олдига турадиган харажатларни 2 гуруҳга ажратилади:
1. Корхонани ташкил этиш олди харжатлари;
2. Бошланғич капитал.
Янги ташкил этилаётган корхона бўйича ташкил этиш харажати ўзида катта бўлмаган молиявий маблағлар суммасига тенг бўлиб, у корхонада бизнес-режа ишлаб чиқиш ва шу билан боғлиқ бошқа кузатувларни молиялаштириш учун зарур харажатларини акс эттиради. Бу харажатлар бир мартали характерга эга, аммо маълум белгиланган капитал харажатларини белгилайди, улар одатда унча аҳамиятга эга блмаган ўринни олади.
Бошланғич капитал янги тузилаётган корхоналар активларини шакллантириш учун бевосита қаратилган бўлиб, унинг хўжалик фаолиятини бошлаш мақсадида тузилади.
Янги тузилаётган корхонада капиталга бўлган умумий эҳтиёжларини аниқлашда одатда икки асосий усулдан фойдаланилади:

• 
  Тўғридан-тўғри ҳисоб усули – бу янгидан тузилаётган корхоналар хўжалик фаолиятини бошлаш мақсадида маълум белгиланган зарурий активлар суммасини аниқлаш орқали унинг капиталга умумий эҳтиёжи ҳисобланади.
  
• 
  Билвосита ҳисоб усули. Капиталга умумий эҳтиёжи кўрсаткичлардан фойдаланиши орқали ойдинлашади. «Маҳсулотнинг капитал ҳажми» бу бир бирлик ишлаб чиқариладиган маҳсулот ёки сотилган маҳсулотга капитал ҳажми ҳисобга олинади. (Ўз ва жалб килинган капитал).
  

3. Капитал таркибини уни самарали харакати йўли билан оптималлаштиришни таъминлаш. Корхона фаолиятини юқори якуний натижаларини шакллантириш шартини аҳамиятли даражаси фойдаланиладиган капитал таркибидан иборат.
Капитал таркиби ўзида ўзининг хўжалик фаолияти жараёнида ўз ва жалб қилинган молиявий маблағларни, корхонада фойдаланишни солиштиришни ифодалайди. Корхонада фойдаланиладиган капитал таркиби бир қатор жиҳатлар билан аниқланади, у нафакат молиявий балки унинг операцион ва инвестицион фаолиятини ифодалайди. У активларнинг рентабеллиги ва ўз капиталлари коэффицентларига таъсир қилади. Шунингдек, (иқтисодий ва молиявий рентабеллик даражасига) молиявий барқарорлик ва тўловга қобиллик коэффицентлар тизимини аниқлайди ва якуний ҳисобда фойдалилик даражасини ва хавф-хатарларни корхона ривожланиши жараёнида шакллантиришни аниқлайди.