Молиявий ҳисоб 1 Ўқув қўлланма

УСУЛЛАРНИ ТАҚҚОСЛАШ
Кўрсаткичлар	Биринчи харид баҳолари усули бўйича баҳолаш (FIFO)	Ўртача тортилган қиймат усули (AVECO)	Охирги харид баҳолари усули бўйича баҳолаш (LIFO)
Сотишдан олинган даромад	125,000	125,000	125,000
Сотишга тайёр бўлган маҳсулот таннархи	134,000	134,000	134,000
Давр охиридаги ТМЗ	32,000	28,212	24,000
Сотилган маҳсулот таннархи	102,000	105,788	110,000
Сотишдан олинган ялпи фойда	23,000	19,212	15,000

4. Товар-моддий захираларни соф сотиш қиймати бўйича баҳолаш
Товар-моддий захираларни соф сотиш қиймати – бу товарлар сотилишининг тахминий қийматидан товарнинг сотув олди тайёргарлиги ва унинг сотилиши бўйича харажатларни айирмасидир. Товар-моддий захираларни соф сотиш қиймати таннарх қайта тикланиши мумкин бўлмаган қуйидаги ҳолларда фойдаланилади:

• 
  товар-моддий захиралар шикастланганда;
  
• 
  улар қисман ёки бутунлай эскирганда;
  
• 
  уларни сотув нархи пасайган ҳолатларда.
  

Товар-моддий захираларни соф сотиш қийматини аниқлаш усуллари
Товар-моддий захираларни таннархи ёки соф сотиш қиймати бўйича энг кам бўлган баҳосини аниқлашда қуйидаги усуллардан фойдаланиш мумкин:
(а) моддалар усули – товар-моддий захираларни ҳар бир номи бўйича унинг баланс қиймати ёки соф сотиш қийматидан энг кичиги танланади;
б) асосий товар гуруҳлари усули - товар-моддий захираларни ҳар бир гуруҳи бўйича унинг баланс қиймати ёки соф сотиш қийматидан энг кичиги танланади;
(в) захираларнинг умумий миқдори усули товар-моддий захираларни умумий сатхи бўйича унинг баланс қиймати ёки соф сотиш қийматидан энг кичиги танланади.
Турли тармоқларда соф сотиш қиймати бўйича ҳисобдан чиқаришнинг хусусиятлари
Хизматлар кўрсатиш соҳаси – хизмат кўрсатувчи соҳадаги корхоналар одатда ҳар бир хизмат тури бўйича харажатларни жамғаради, ва улар бўйича алоҳида сотув нархини белгилайди, шунинг учун хизматларни ҳар бир тури алоҳида бирлик сифатида кўрилади.
Саноат - материал ва бошқа ёрдамчи воситаларнинг заҳиралари, агар уларни қайта ишлаш натижасида ишлаб чиқилган тайёр маҳсулот таннархга тенг ёки ундан юқорироқ нархда сотилиши кутилса, ўз таннархидан пастроқ нархда баҳоланмайди. Агар материалларнинг нархларини пасайиши тайёр маҳсулотни сотилишидан олинадиган даромад ушбу маҳсулотни таннархидан паст бўлишига олиб келадиган бўлса, материалларни қиймати сотилишни соф қийматигача ҳисобдан чиқарилади.