Moliyaning xarakterli belgilari

Hozirgi amaliyotda Davlat byudjetining daromadlari qanday tartibda klassifikatsiya qilinayapti?

Umuman olganda, Davlat byudjeti daromadlari bir necha toifalarga bo'linadi, jumladan:

1. Soliq tushumlari: Bular daromad solig'i, qo'shilgan qiymat solig'i (QQS), aktsiz solig'i va boshqalar kabi turli turdagi soliqlardan undiriladigan mablag'lardir.
2. Soliqsiz tushumlar: Bular soliqlardan tashqari boshqa manbalardan, masalan, jarimalar va penyalar, tovarlar va xizmatlarni sotish, davlat korxonalaridan olingan daromadlar hisobidan olingan mablag‘lardir.
3. Kapital daromadlari: Bular davlat aktivlarini sotish, kreditlarni qaytarish va investitsiyalar kabi kapital operatsiyalarining turli shakllaridan olingan mablag'lardir.
4. Yordam va grantlar: Bular boshqa hukumatlar yoki xalqaro tashkilotlar tomonidan mamlakat taraqqiyotini qoʻllab-quvvatlash uchun ajratiladigan mablagʻlardir.
5. Favqulodda daromadlar: Bu tabiiy ofat yoki boshqa favqulodda vaziyatlar tufayli olingan kompensatsiya kabi kutilmagan yoki kamdan-kam hodisalardan olingan mablag‘lardir.
Yodda tutingki, daromadlar tasnifi mamlakatning maxsus byudjet qoidalari va qoidalariga qarab farq qilishi mumkin.


Daromad solig‘ining shedulyar shakli.
Advolor soliq.
Davlatning ichki va tashqi qarzlari deyilganda nimalar tushu­niladi?

Ichki qarz deganda hukumatning o'z fuqarolari, muassasalari yoki mahalliy banklari va moliya institutlaridan qarzga olgan pullari tushuniladi. Ushbu turdagi qarz davlat qimmatli qog'ozlari, masalan, obligatsiyalar, g'azna veksellari va boshqa hujjatlar shaklida chiqariladi.

Tashqi qarz esa, hukumatning xalqaro tashkilotlar, xorijiy hukumatlar va banklar kabi xorijiy kreditorlardan qarzga olgan pullarini bildiradi. Ushbu turdagi qarz obligatsiyalar va boshqa hujjatlar shaklida ham chiqariladi.
Ichki va tashqi qarz davlat faoliyatini moliyalashtirishda muhim rol o'ynaydi, lekin ular foiz stavkalari, to'lov shartlari, kredit reytinglari va qarz olish bilan bog'liq risklar jihatidan farqlanadi. Odatda, tashqi qarz ichki qarzga nisbatan yuqori foiz stavkasini tashiydi va u valyuta kurslarining oʻzgarishi va mablagʻlarni qarz beruvchi mamlakatlardagi siyosiy beqarorlik kabi qoʻshimcha xavflarga duchor boʻlishi mumkin.