Moliya”fanidan O’quv-uslubiy majmua

Siz masalani yechimini topdingizmi?		Agar Madrigal iqtisodiy muvozanatga duch
	Savdo prognozining foizi		keladigan boʻlsa,unda savdo foizi metodidan
	Madrigal loyhasida inventarlar keyingi yilga		foydalanib uning mulkka ehtiyoji $1.500.000
	daromadni 15 % boʻladishuning uchun		dan kam boʻladi. Firmaning inventarlari
	inventarlar uchun quyidagi miqdor kerak		savdoniki bilan proparsianal ravishda oshishi
	boʻladi:		shart emas.(shuningdek proparsianal ravishda
	0.15*$10 million=$1.500.000		qisqarishi ham)

1. 
   tenglik (2) jadvaldagi nomerlarni topish uchun ham qoʻllaniladi. Masalan, savdo 10 % ga oshsa, DFN quyidagicha hisoblanadi:
   

DFN (g=10%)=($6,600,000 -$6,000,000)-($4,700,000 -$4,500,000) -($1,475,000 -$1,200,000)=$125,000

Ba’zi tahlilchilar firmaning tashqi moliyaviy ehtiyojlarini (EFN) hisoblashni afzal koʻradilar. Bu oʻz ichiga firma ehtiyojlarini mol-mulkni mustahkamlash orqali ichki mablagʻlardan moliyalashtirishni oʻz ichiga oladi. Shuning uchun,

EFN = jami aktivlarini prognozlashtirilgan oʻzgarishi - taqsimlanmagan foydani

oʻzgarishi	(2)
146

Agar kutilgan oʻsish darajasi 10foiz boʻlsa EFN $ 325.000 ga teng boʻladi. EFN va DFN oʻrtasida farq,firma daromadi 10mlndan 11mlnga oshganda 200000$ ga teng boʻladi..Biz DFN konsepsiyasidan foydalanishni afzal koʻramiz, chunki bu analitikning diqqatini fondlar yigʻindisiga qaratadi.

1-Rasmda savdo va DFN uchun oʻsish stavkalari oʻrtasidagi munosabatlarning grafik tasvirini koʻrsatilgan. grafikdagi toʻgʻri chiziq Firma savdo oʻsish turli stavkalari har biri uchun DFN darajasini tasvirlangan. Misol uchun, savdo oʻsishi 20 foiz boʻlsa, keyin Firma loyihalar DFNda $ 500,000 boʻladi.

Moliyaviy qaror vositalari

Vosita nomi

Formula

Nima haqida aytishi

Inventorlarni

savdo prognozi

Inventarizatsiya

uchun

hisoblashda

savdo

foizi

savdo

prognozi

oʻzgarmasdir.

foiz koʻrsatkichi

inventarlar

savdo

Inventar

Firma

menejiri

yangi

fond

prognozi

^= prognozi ^*

miqdorini

hisoblashda

faol

lar

boʻlgan

yangi

manbaaga

ega

savdo

boʻlishi kerak.

Ixtiyoriy

Biz inventarlar uchun har qanday

moliyalashtirish

aktiv

yoki

majburiyatdan

(DFN)

bashorat o'zgarish

bashorat o'zgarish

foydalana olamiz,shunga ular farq

DFN

-

-

qiladi.

umumiy aktivlari

o'z-o'zidan passiv

Foʻndlar

va

taqsimlanmagan

prognozi

foyda passiv koʻpayadi firmaning

operatsion faoliyati natijasida.

Shuni esda tutish kerakki, sotish miqdori 6.667 % ga yetganda, firmaning DFNsi nolga teng boʻladi. Tashqi moliyaviy resurslari chegaralangan firmalar uchun 6.667 ning oʻrniga oʻzlari erisha oladigan darajani prognoz qilishlari juda muhim hisoblanadi.

3. Naqd pul byudjetini tuzish va undan foydalanish

Naqd pul byudjeti, pro forma belgisida keladigan va Proforma balansi kabi, birmoliyaviy rejalashtirishning muhim vositasi hisoblanadi. Pul byudjet rejalashtirish davrida rejalashtirilgan har bir yil uchun batafsil naqd kirish va chiqish roʻyxatini oʻz ichiga oladi.

Byudjet funksiyalari
Budjet kelajakniprognoz qilish hisoblanadi. Masalan, talabalar yakuniy

imtihonga tayyorlanishi uchun boradigan kurslari uchun mablagʻ ajratib budjet tashkil qilishadi.Bu ham shunga yaqin desak adashmaymiz.

	Budjet korxona uchun 3 ta asosiy funksiyani bajaradi:
1.	Ular	kelajakda moliyalashtirish uchun miqdori va firmaning ehtiyojlarini
	moliyalashtirish		vaqtni koʻrsatadi.
2.	Ular	byudjet	raqamlarda haqiqiy yoki amaldagi raqamlar mos

emasliginituzatish ishlarini olib uchun asos boʻlib xizmat qiladi

147

3. 
   Byudjetlar ish faoliyatini baholash va nazorat qilish uchun koʻrsatma beradi. Rejalar odamlar tomonidan tuziladi, byudjetlar oʻz navbatida, boshqaruv rejalarini amalga oshirish uchun mas'ul boʻlgan ish faoliyatini baholash uchun foydalaniladi va ularning harakatlarini nazorat qiladi.
   

Naqd pul budjeti

Naqd pul byudjeti boʻlajak pul oqimlarini batafsil rejasini ifodalaydi va toʻrt elementlardan tashkil topgan: naqd tushumlar, pul toʻlovlari, malum muddatda naqd pulni sof oʻzgarishi va yangi moliyalashtirish ehtiyojlari.

1- Misol. Naqd Pul byudjeti qurilishi

Naqd pul byudjeti foydalanish va uni qurishni koʻrsatish uchun , Salco Mebel Kompaniyasini koʻrib chiqamiz. , Bu maishiy mebel tarqatuvchi korxona hisoblanadi. Salco bu kelayotgan olti oy uchun bir oylik naqd pul budjetini tayyorlayapdi.( Yanvardan to Iyungacha 2014) .Kompaniyaning savdosi mart oylarida to May oyigacha yuqori mavsumiy boʻladi . Salco ning savdosi orqali 1-oyda taxminan taxminan 30 foizi sotuvga, 50 foizi keyingi 2 oy sotish orqali va qolgani keyingi uchinchi oy davomida toʻplangan. Salco kelajakdagi savdo pragnozini xaridlaridan oshirishni maqsad qilmoqda.

Umuman olganda xaridlar umumiy sotish hajmini 75%ga teng,va ikki oy oldin amalga oshiriladiToʻlovlar ushbu oyda quyidagi xaridlar uchun amalga oshirildi.Misol uchun Janening savdolari 100.000$ ga baholandi; shunga koʻra aprel xaridlari 0.75 x 100.000$ = 75.000$. Tegishli ravishda, may oyi uchun xaridlar 75.000$ ga teng boʻlib chiqdi. Haftalik maoshlar, oylik maoshlar, ijara haqlari va boshqa naqt pul xarajatlari 14.3 rasmda qayd qilinib, unda Salconing 2011 yil iyunida tugagan 6 oylik naqt pul budjeti koʻrsatilgan. Qoʻshimcha budjet xarajatlari 14.000$ fevral oyidagi asbob-uskunalar va may oyidagi qarz toʻlovlari uchun ishlatildi. Iyunda 7.500$ lik foydasini uning Yanvardan iyungacha boʻlgan 150,000$lik uzoq muddatli qarzi uchun toʻlaydi. 12.000$ lik qisqa muddatli banknotaga yanvardan maygacha boʻlgan muddat uchun 600$ ni mayda toʻlaydi.

Ayni damda Salco 20,000$ lik naqd pul balansi mavjudva u minimum balans 10,000$ saqlab qolishni istamoqda. Qoʻshimcha qarz minimum balansning saqlanib qolishi uchun zarurligi esa 14.3 rasmda koʻrsatib oʻtilgan.Qarz olish zarur boʻlgan fondlar oydning boshidan oʻrin oladi. Olingan jamgʻarmadagi daromad har bir oy yoki ikki oy uchun minimum 12 %ni tashkil qiladi va ushbu jamgʻarmalar olingan oyning oʻzida toʻlanadi. Shunga koʻra, yanvar oyida olingan jamgʻarmadagi toʻlov fevralda toʻlanadi hamda uning baravarligi yanvar oyi bilan bir xil 1 foizni tashkil qiladi.

148
16.3-jadval