Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

 
Kichik biznes va tadbirkorlik deganda
, fuqarolarning foyda yoki shaxsiy 
daromad olishga yo‘naltirilgan, o‘z nomidan, o‘z javobgarligi ostida yoki yuridik 
shaxs nomidan va uning yuridik javobgarligi ostida amalga oshiriladigan tashabbusli 
mustaqil faoliyati tushuniladi. Kichik biznes va tadbirkorlik shaxsiy manfaat va 
jamiyat foydasini uyg‘unlashtirish asosida foyda olish maqsadida mablag‘larni 
tikish bilan bog‘liq faoliyat hisoblanadi. 
Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyati turli belgilar bo‘yicha tasniflanishi mumkin: 

faoliyat turi, 

mulkchilik shakli, 

mulkdorlar soni, 

tashkiliy-huquqiy va tashkiliy-iqtisodiy shakllar, 

yollangan mehnatdan foydalanish darajasi va h.k. 
Turlar bo‘yicha tadbirkorlik faoliyati quyidagicha tasniflanadi: 

ishlab chiqarish, 

savdo, 

vositachilik, 

moliyaviy, 

maslahat. 

---

88 
Tadbirkorlik faolligining 
asosiy sub’ekti
bo‘lib tadbirkor, 
ob’ekti
bo‘lib esa – tovar, 
mahsulot, xizmat, ya’ni kimningdir ehtiyojini qondirishi mumkin bo‘lgan va xarid 
qilish, foydalanish va iste’mol bozorida taklif etiladigan narsalar ishtirok etadi. 
SHunday qilib, kichik biznes va tadbirkorlik faoliyati ham moddiy, ham 
ma’naviy jihatlarni o‘z ichiga oluvchi integral tuzilmani o‘zida namoyon qiladi. 
Bundan tashqari, ushbu kasb faoliyati ko‘p qatlamli, murakkab xususiyatga ega 
bo‘lib, bu hol unda iqtisodiy, ijtimoiy-tarixiy va siyosiy jihatlarning mavjud 
bo‘lishini talab qiladi. 
 
Iqtisodiy nuqtai nazardan kichik biznes va tadbirkorlik
– boylik orttirish 
yo‘lidagi dinamik jarayondir. Bu mulk sub’ektlarining foyda olish maqsadida 
tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishning tashkiliy va iqtisodiy sharoitlarini 
shakllantirish bo‘yicha o‘z tavakkalikka asoslangan tashabbuskor, novatorlik 
faoliyatidir. 
U mablag‘lar, mehnat, er, materiallar va hakozolarni birlashtirgan holda butun 
ishlab chiqarish salohiyatini amalga oshiradi. Bunda ishlab chiqarishga o‘zgarishlar 
kiritiladi, ilgarigi tartib tubdan o‘zgaradi, shaxsiy va milliy boylik ortadi. 
Jahon tajribasi shuni ko‘rsatmoqdaki, kichik biznes va tadbirkorlik sohasini 
rivojlanganlik darajasi va sifati, pirovardida, fan-texnika taraqqiyotining joriy 
etilishi va mamlakat farovonligining oshishi sur’atlarini belgilab beradi. 
 
Buyuk xorijiy ekspertlar va olimlarning baholashlaricha, iqtisodiy o‘sish 
omillari ularning ishlab chiqarish samaradorligiga ta’sir etishi mumkinligi 
to‘g‘risida aytib o‘tishgan
. Bunda: 
1.
Kichik biznes va tadbirkorlik sohasini. 
2.
Aholining umumiy yashash va ish bilan ta’minganlik darajasi. 
3.
Sarmoya turi va miqdori, muddati. 
4.
Aholining demografik tavsifi. 
5.
Aholiga tijorat xizmat ko‘rsatish darajasi. 
6.
Resurslar bilan ta’minlanganlik holati.