Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

Ma’muriy tadbirlarga quyidagilar kiradi
: 

operatsion tizimning to‘g‘ri konfiguratsiyasini madadlash; 

ish jurnallarining nazorati; 

parollar almashishining nazorati; 

himoya tizimida "rahna"larni aniqlash; 

axborotni himoyalovchi vositalarni testlash. 
Tarmoq operatsion tizimining to‘g‘ri konfiguratsiyalashni odatda, tizim 
administratori hal etadi. Administrator operatsion tizim rioya qilishi lozim bo‘lgan 
ma’lum qoidalarni yaratadi. Tizimni ma’murlash - konfiguratsiya fayllarini to‘g‘ri 
tuzishdir. Bu fayllarda (ular bir nechta bo‘lishi mumkin, masalan tizimning har bir 
qismiga bittadan fayl) tizim ishlashi qoidalarining tavsifi bo‘ladi. 
Xavfsizlik administratori kompyuter tarmog‘i holatini operativ tarzda (tarmok 
kompyuterlari himoyalanishi holatini kuzatish orqali) va operativ bo‘lmagan tarzda 
(axborot himoyasi tizimidagi voqealarni qaydlovchi jurnallarni tahlillash orqali) 
nazoratlash lozim. 

---

181 
Ishchi stansiyalar sonining oshishi va turli-tuman komponentlari bo‘lgan 
dasturiy vositalarning ishlatilishi axborot himoyasi tizimidagi hodisalarni qaydlash 
jurnallar hajmini jiddiy oshishiga olib keladi. Jurnallardagi ma’lumotlar hajmi 
shunchalik oshib ketishi mumkinki, administrator ular tarkibini joiz vaqt mobaynida 
tahlillay olmaydi. 
Tizim 
zaifligining 
sababi 
shundaki, 
birinchidan, 
foydalanuvchini 
autentifikatsiyalash tizimi foydalanuvchi ismiga va uning paroliga, ikkinchidan, 
foydalanuvchi tizimida tizimni administratorlash huquqi berilgan supervizorning 
(supervisor) mavjudligiga asoslanadi. Supervizor parolini saqlash rejimining 
buzilishi butun tizimdan ruxsatsiz foydalanish imkonini yaratadi. 
Undan tashqari bunday qoidalarga asoslangan tizim-statik, qotib qolgan tizim. U 
faqat qat’iy ma’lum hujumlarga qarshi tura olishi mumkin. Oldindan ko‘zda 
tutilmagan qandaydir yangi tahdidning paydo bo‘lishida tarmoq hujumsiz nafaqat 
muvaffaqiyatli, balki tizim uchun ko‘rinmaydigan bo‘lishi mumkin. SHuning 
uchun, muassasada ishlatiluvchi axborotning qaysisi himoyaga muxtoj ekanligini 
aniq tasavvur qilish muhim hisoblanadi. Mavjud axborotni tahlillashdan boshlash 
lozim. Bu muolajalar axborot himoyasini ta’minlash bo‘yicha tadbirlarni 
differensiallash imkonini beradi va natijada, sarf-harajatlarning qisqarishiga sabab 
bo‘ladi.