Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

2. Veb-saytlarning tuzilishi. 
Har qanday Veb saytni strukturasi amaliy tarzda 4 qismga bo‘linadi: bosh sahifa, 
toyifalar (kategoriya) sahifasi, so‘ngi yoki yakuniy sahifa va xizmatchi sahifalarga. 
Veb sayt strukturasida sanab o‘tilgan sahifalarni izohlaymiz. 
 
1.
Bosh sahifa
veb saytning birinchi sahifasidir. Veb sayt bitta sahifadan yoki 
o‘nlab va hatto, yuzlab sahifadan iborat bo‘lishi mumkin. Oxirgi holda bosh sahifa 
veb saytning mundarijasi vazifasini bajaradi va veb saytdagi ma’lumotlarni topishni 
osonlashtirish uchun xizmat qiladi. Bosh sahifada ajratilgan yoki ostiga chizilgan 
gipermurojaatlar
joylashgan bo‘ladi. Ular saytdagi boshqa sahifalarga o‘tishga 
xizmat qiladi. Sayt yaratishda uning har bir sahifasidan orqaga va bosh sahifaga 
qaytish imkoni ko‘zda tutilishi kerak. Bu usul foydalanuvchi uchun juda qulay 
bo‘lib, u sayt ichida adashib qolmaydi. Foydalanuvchi har doim bosh sahifaga 
qaytib, boshqa yo‘nalishda sayt bo‘ylab yura oladi. 
 
2. Toifalar (kategoriya) sahifasi
dan anonslarni (reklama, e’lonlar, afisha) 
tasvirlashda va bir-biriga bog‘liq bo‘lgan toifalarga gipermuro-jaatlarni o‘rnatishda 
foydalanish mumkin. Toifalar (kategoriya) sahifa-sini ko‘pincha mini-sayt deyish 
o‘rinlidir. 
 
3.
Jo‘da ko‘pchilik veb saytlarda 
so‘nggi (yakuniy) sahifalar
sayt 
piramidasining asosini tashkil etadi. Bu sahifaga tashqi gipermurojaatlardan kirish 
juda kam sonni tashkil qiladi. 
 
4. Xizmatchi sahifalar 
indekislanuvchi va noindekislanuvchi bo‘ladi. 
Indekislanuvchiga
- sayt haritasi (ko‘p tarmoqli) sahifasini aytish mumkin. 
Noindekislanuvchiga - 
ma’lumotnomali aloqa (kontakt), shartnoma va kelishuv, 
mualliflik huquqi va litsenziyalanganli to‘g‘risidagi axborotlar saytlarini keltirish 
mumkin. 
Serverda joylashgan va bir-biri bilan bog‘langan hujjatlar birgalikda veb saytni 
tashkil etadi. Masalan: 
http://www.gov.uz/uz/
O‘zbekiston Respublikasining 
hukumat portali. 
Bitta serverda har biri alohida sohada (alohida papkada) joylashgan ko‘plab 
saytlar bo‘lishi mumkin. Ular bitta vinchesterda ko‘plab papkalar joylashgani kabi 
joylashishadi. Ba’zi veb saytlar juda katta bo‘ladi yoki ularga har doim ko‘plab 

---

155 
murojaatlar bo‘ladi. Bunday saytlarni joylash uchun bitta server etarli bo‘lmaydi. 
Bunday hollarda bitta sayt bir necha serverlarga yoki bir necha kompyuterlardan 
iborat serverga joylanadi. 
4.4.-rasm. O‘zbekiston Respublikasi hukumat portalidan 
boshqa sahifalarga murojaatlar 
Sayt ichidagi sahifalarning har biri ixtiyoriy boshqa sahifa bilan bog‘lana olishi 
mumkin. Lekin ko‘pgina saytlar