Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

 
 
 

---

82 
Elektron hukumatda innovatsion texnologiyalar
.
 
 
Innovatsiyaning asosiy klassifikatsiyalanishini shakllanishi innovatsion 
faoliyatning natijalariga qarab belgilanadi
. Odatda 
innovatsiya
ikki turga 
bo‘linadi: 
 
Mahsulot-innovatsiyasi
, yangi yoki takomillashgan mahsulotni yaratish va 
amalda joriy etishni o‘z ichiga oladi. YAngi mahsulotni yaratish va joriy etish 
bozorda sotish uchun yangi turdagi mahsulotni ishlab chiqishga qaratilgan bo‘lib, 
qo‘llanilish sohasi, fuksional xarakteristikalari, ko‘rinishi va tuzilishi, qo‘shimcha 
xizmati, tarkibiy materiallari bilan xarakterlanadi. Takomillashgan mahsulotni 
ishlab chiqish mavjud mahsulot turlari asosida sifat ko‘rsatkichlarini yaxshilash, 
yangi tashkil etuvchi komponenta va materiallardan foydalanish evaziga iqtisodiy 
samaradorligini oshirishga erishish mumkin. 
 
Innovatsion-jarayon
yangi ishlab chiqarish qurilmalarini, ishlab chiqarish 
jarayonlarini tashkil etishning yangi usullarini qo‘llash orqali ishlab chiqarish 
usullarini takomillashtirish va joriy etishni o‘z ichiga oladi. Bunday innovatsiyalar 
mavjud ishlab chiqarish tashkiloti mahsulotini iqtisodiy samaradorligini oshirishga 
qaratilgan. 
Ilmiy asoslangan innovatsiya klassifikatsiyasi quyidagi mantiqiy tamoyillarga 
asoslanadi:
innovatsiyani qo‘llash joyi; innovatsiya maqsadi; innovatsiyani joriy 
etish shakli. 
Innovatsiya ko‘rinishiga qarab quyidagilarga bo‘linadi
: 

innovatsiya masshtabi (transkontinental, transmilliy, hududiy, yuqori, o‘rta, 
kichik); 

innovatsiya natijalari (yuqori, quyi, mutadil); 

innovatsiya samaradorligi (iqtisodiy, ijtimoiy, ekologik, integrallashgan); 

joriy etish izchilligi (tez, sekinlashgan, o‘sib borish, bir xil meyorda, sakrash 
ko‘rishida); 

joriy etilish sohasi (boshqarish, tashkil etish, ijtimoiy, ishlab chiqarish); 

ilmiy-texnik rivojlanish bosqichlari (ilmiy, texnik, texnologik, konstruktorlik, 
ishlab chiqarish, axborot); 

izchillik darajasi (bir xil meyorda, kuchsiz, ommaviy innovatsiya va portlash). 
Ayrim 
iqtisodchilar 
innovatsiyani 
o‘zgarish 
darajasiga 
qarab 
ham 
klassifikatsiyalaydilar
: 
1.
Oddiy ishlab chiqarishga xos bo‘lgan qayta tiklash innovatsiyasi. 
2.
Ob’ektning elementlar sonini oshishiga bog‘liq bo‘lgan miqdor innovatsiyasi. 
3.
Ob’ekt elementlarini o‘zaro bog‘liq guruhlarga ajratishdan hosil bo‘lgan 
tashkiliy innovatsiya. 
4.
YAngi talablarga muvofiq moslashuvchan adaptiv innovatsiya. 
5.
Ish usulini o‘zgartirmagan holda bir yoki bir necha parametrlarini 
takomillashtirish bilan bog‘liq variantli innovatsiya. 
6.
Amaldagi asosida barcha parametrlarni takomillashtirish bilan bog‘liq 
gruppalash innovatsiyasi. 
7.
Tamoyillarni yangilash asosida parametrlar sifat ko‘rsatkichlarini yaxshilashda 
ifodalanadigan ko‘rinish innovatsiyasi. 
8.
Butunlay yangi echimga asoslangan yangi yaratilgan innovatsiya. 

---

83