Moliya va moliyaviy texnologiyalar

3-bob. Loyiha oldi hujjatlarini tayyorlash va ko‘rib chiqish tartibi
12. Loyihani tayyorlash bo‘yicha tadbirlarni moliyalashtirish XMI/XHMT texnik ko‘maklashish mablag‘lari (grant mablag‘lari), avans qarz mablag‘lari, qarz (kredit) mablag‘lari, loyiha tashabbuskorining shaxsiy mablag‘lari, shuningdek ushbu loyiha tashabbuskori uchun mo‘ljallangan O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjeti mablag‘lari hisobidan yoxud O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligida taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi.
Agarda XMI/XHMT tomonidan loyihani tayyorlash uchun texnik ko‘mak ko‘rsatish mablag‘i ajratilganida, loyiha tashabbuskori XMI/XHMT qoidalari va tartib-taomillari bilan nazarda tutilgan texnik ko‘mak ko‘rsatish yoki boshqa shunday hujjatni imzolaydi.
13. Agarda XMI/XHMT talabi bo‘yicha qarz (kredit) mablag‘larini jalb qilish masalasini o‘rganish uchun loyihaning dastlabki hisob-kitobi zarur bo‘lganida, loyiha tashabbuskori ingliz tilida tuzilgan loyiha nizomini Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligiga yuboradi, unga keyinchalik XMI/XHMTga berish uchun zarur bo‘lgan hisob-kitoblarni ilova qiladi.
14. Loyiha tashabbuskori XMI/XHMT ishtirokida loyihani sifatli tayyorlash uchun javob beradi va XMI/XHMT bilan birgalikda loyihani baholashni tashkil qiladi, zaruriyat tug‘ilganida, manfaatdor vazirlik va idoralar, loyiha va tadqiqot institutlari mutaxassislarini jalb qiladi.
Agentlik XMI/XHMTning investitsiya loyihasini tayyorlash va baholash missiyalarida qatnashadi, dastlabki baholash hujjatini XMI/XHMT uslubiyotiga muvofiq (XMI/XHMTning shunday uslubiyoti mavjud bo‘lganida) tayyorlashda loyiha tashabbuskoriga o‘zining xulosa va takliflarini taqdim etadi.
XMI/XHMT so‘rovnomasi bo‘yicha loyiha tashabbuskori XMI/XHMT qoidalari va tartib-taomillariga muvofiq, XMI/XHMTga ma’lumotlar taqdim etilishini ta’minlaydi. Agarda so‘ralgan ma’lumotlar maxfiy xaraktyerga ega bo‘lsa, loyiha tashabbuskori XMI/XHMT bilan sir saqlash bo‘yicha bitimni imzolaydi hamda zarur bo‘lgan ichki tartib-taomillarni amalga oshiradi.
15. Loyihani baholash natijalariga ko‘ra, XMI/XHMT tomonidan loyihaning tashabbuskori bilan birgalikda, loyiha tashabbuskorining tarmoq ilmiy-texnik kengashi tomonidan ma’qullanishi nazarda tutilgan loyihaning dastlabki baholash hujjati tayyorlanadi.
Loyihaning dastlabki baholash hujjati XMI/XHMT uslubiyotiga muvofiq (XMI/XHMTning shunday uslubiyoti mavjud bo‘lganida) tayyorlanadi hamda o‘z ichiga quyidagilarni qamrab oladi:
loyihaning maqsad va vazifalarini ko‘rsatgan holda, loyihaning qisqacha tavsifi;
loyiha xarajatlari hisob-kitobining toifalari hamda komponentlari kesimida tuzilgan loyiha qiymatining hisob-kitobi.
Loyiha qiymatining hisob-kitobi qurilish, tovar (ishlar va xizmatlarni) xarid qilish, shuningdek loyihani tayyorlash va realizatsiya qilish bilan bog‘liq boshqa xarajatlardan kelib chiqib shakllanadi, shu jumladan jismoniy (va) yoki narx xarajatlarini qoplash uchun zaxirani yaratish nazarda tutiladi.
Jismoniy (va) yoki narx xarajatlarini qoplash uchun zaxira yaratish, tovarlar (ishlar va xizmatlar)ning haqiqiy narxi, xarid qilinayotgan tovarlar soni hamda qurilish ishlarining hajmi o‘zgarishi mumkinligi bilan bog‘liq xarajatlarni qoplash uchun nazarda tutilgan hamda XMI/XHMT tomonidan ushbu maqsadlar uchun qo‘llanilayotgan uslubiyotiga muvofiq shakllantiriladi.
Tarmoq ilmiy-texnik kengashi raisi loyihaning to‘g‘ri baholanishi va uning texnik-texnologik parametrlari uchun shaxsan javob beradi.
Zaruriyat tug‘ilganida loyihani dastlabki baholash hujjatini o‘rganish va ma’qullash vaqtida loyiha tashabbuskori Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi bilan birgalikda XMI/XHMTning qoida va tartib-taomillarida nazarda tutilgan, XMI/XHMT bilan memorandum yoki boshqa hujjatni imzolaydi.
16. Loyihani dastlabki baholash hujjati asosida loyiha tashabbuskori XMI/XHMTning qoida va tartib-taomillariga muvofiq hamda XMI/XHMT bilan birgalikda XMI/XHMT tomonidan qabul qilingan uslubiyotga hamda Agentlik bilan kelishilgan texnik topshiriqlarga muvofiq loyihaning TIAsini ishlab chiqadi.
Agentlik investitsiya loyihalarining TIAsini ishlab chiqishda variantlarni ko‘rib chiqish asosida loyihani oqilona joylashtirish va amalga oshirishning eng samarali texnik, tashkiliy va iqtisodiy yechimini tanlashni belgilashda loyiha tashabbuskoriga o‘zining xulosasi va takliflarini taqdim etadi.
17. XMI/XHMT talabiga binoan qarz (kredit) mablag‘larini jalb qilish maqsadida loyihaning dastlabki hisob-kitobini yuborish talab etilganida, loyihaning TIAsi mazkur Nizomning 2-ilovasiga muvofiq yoki XMI/XHMT bilan kelishilgan loyiha pasporti asosida ishlab chiqiladi.
Loyihaning TIAsi tarmoq ilmiy-texnik kengashi tomonidan ko‘rib chiqilishi va ma’qullanishi talab etiladi.
Loyihaning TIAsi bilan birgalikda, loyiha tashabbuskori grant mablag‘lari, avans qarz mablag‘lari, loyiha tashabbuskorining shaxsiy mablag‘lari, ushbu maqsadlarda loyiha tashabbuskori uchun ko‘zda tutilgan Davlat budjeti mablag‘lari yoki qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan loyiha-smeta hujjatlarini ishlab chiqishi mumkin.
18. Loyihaning TIA ekspertizasi O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi va Moliya vazirligi tomonidan o‘z vakolati doirasida bir vaqtning o‘zida taqdim etilgan paytdan boshlab ikki hafta muddat ichida amalga oshiriladi.
19. Loyihaning TIA ekspertizasi va xulosalarni tayyorlash ikki hafta muddat ichida amalga oshiriladi (kanselyariya tomonidan kirish hujjatini ro‘yxatga olish sanasidan e’tiboran):
a) Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi tomonidan ― loyihani amalga oshirishning umumiy iqtisodiy maqsadga muvofiqligi bo‘yicha, uning XMI/XHMT baholash hujjatiga, XMI/XHMT bilan hamkorlik strategiyasi (dasturiga) va investitsion dasturning ustuvorliklariga muvofiqligi bo‘yicha;
b) Moliya vazirligi tomonidan ― qarz (kredit)larning to‘lovi bo‘yicha mablag‘larning manbalarini aniqlash hamda rejalashtirilayotgan budjet o‘tkazmalarining miqdori va ularning muvofiqligi, qo‘shimcha soliq va bojxona imtiyozlarini taqdim qilish;
Loyihaning TIA XMI/XHMT ishtirokidagi loyihalar doirasida tovarlar (ishlar va xizmatlar) narxlarining parametrlarini belgilash, ushbu maqsadlarda XMI/XHMT tomonidan joriy etilgan uslubiyot va dastlabki hisob-kitoblar asosida amalga oshiriladi.
Loyiha tashabbuskori XMI/XHMT ishtirokidagi loyihalar doirasida tovarlar (ishlar va xizmatlar)ga narxlar parametrlarini inobatga olib, loyihaning TIA va dastlabki hisob-kitoblari hamda dastlabki baholash hujjatini ekspertizadan o‘tkazish maqsadida mustaqil ravishda yoki loyiha ofisi talabi bo‘yicha XMI/XHMTga ma’qul bo‘lgan konsalting kompaniyalarini jalb qilishga haqli.
20. Loyiha tashabbuskori, ekspertiza sohasida vakolatli organlarning ijobiy xulosasini olganidan keyin va XMI/XHMT tomonidan loyihani moliyalashtirish ma’qullanganida, ikki kun muddatda quyidagilarni tasdiqlashni nazarda tutgan loyihani amalga oshirish to‘g‘risida hukumat qarori loyihasini O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritish:
mazkur Nizomning 3-ilovasiga muvofiq shaklda loyihaning asosiy texnik-iqtisodiy parametrlari;
XMI/XHMT qarz (kredit)larini so‘ndirish prognoz jadvallari;
loyiha natijalari monitoringi matritsalari;
moliyaviy bitimni imzolash vakolatlari.
Hukumat qarori loyihasi mazkur Nizomning 19-bandida ko‘rsatilgan ekspertiza sohasida vakolatli organlarning xulosasi hamda loyiha TIAsi ilova qilib, uch nusxada kiritiladi.
21. O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi mablag‘larini jalb qilish, budjet mablag‘larini ajratish, qo‘shimcha soliq va bojxona imtiyozlari hamda boshqa preferensiyalar taqdim etishni ko‘zda tutgan loyihalar bo‘yicha loyiha tashabbuskori O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori loyihasini tayyorlaydi va uni belgilangan tartibda kiritadi.
22. Agarda loyihaning TIAsi budjet ajratmalari hisobidan jalb etilayotgan qarz (kredit)ni so‘ndirish uchun mablag‘lar yetishmovchiligini qoplash ko‘zda tutilgan bo‘lsa, loyihaning tasdiqlangan TIA bir nusxasi O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga beriladi.
Loyihaning tasdiqlangan TIAsi har bir betida TIA tasdiqlangan aktning rekvizitlari va shtempel bilan majburiy belgi quyiladi.
23. Loyiha doirasida 80 foizdan ko‘proq qarz (kredit) mablag‘lari tijorat banklari va boshqa moliya tashkilotlari orqali qayta moliyalashtiriladigan kredit liniyalarini taqdim qilish hamda institutsional rivojlanish loyihalari (budjet yordami va boshqalar) uchun loyihaning TIA ishlab chiqilishi talab etilmaydi.
Subloyihalar bo‘yicha loyiha oldi hujjatlarini (shu jumladan biznes-rejalar va boshqalar)ishlab chiqish, tijorat banklari va boshqa moliya tashkilotlari talablari bo‘yicha benefitsiar tanlash tegishli tijorat banki yoki moliya tashkiloti talablariga muvofiq amalga oshiriladi.
24. Loyihalarning tasdiqlangan TIAsiga quyidagi zarur holatlarda tuzatish va qo‘shimchalar kiritiladi:
qo‘shimcha moliyalashtirishni (qarz yoki kreditlar) va boshqa moliyaviy mablag‘larni (tijorat banklari orqali qarz (kredit)larni jalb qilish uchun kredit liniyalarini taqdim qilishdan tashqari) jalb qilish;
loyihani amalga oshirish uchun jalb etilgan qarz (kreditlar) va boshqa moliyaviy mablag‘larga xizmat ko‘rsatishda O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjetining ko‘maklashish parametrlari o‘zgartirilishi;
loyihani moliyalashtirish manbalarining o‘zgartirilishi;
loyihaning asosiy parametrlari yoki boshqa muhim texnik-texnologik yechimlarining o‘zgartirilishi;
loyiha qiymatining tasdiqlangan loyiha parametrlariga nisbatan 20 foizdan ko‘proq oshirilishi;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi ayrim qarorlari bilan nazarda tutilgan loyihaning tuzatish qilingan TIAsiga va boshqa o‘zgartirishlar kiritish.
Loyihalarning TIAsiga quyidagi hollarda o‘zgartirishlar (tuzatishlar) kiritish yo‘l quyilmaydi:
loyihalarni amalga oshirish natijalari bo‘yicha;
loyiha nomlanishini o‘zgartirish maqsadida;
loyiha qiymati kamayganida;
agar loyihaning qiymati 20 foizdan ko‘proq oshgani, qarz (kredit) mablag‘larini berish shartlari o‘zgartirilgani yoki loyihani amalga oshirish muddati uzaytirilgani sababli moliyaviy sarf-xarajatlar summasi oshganida;
loyihaning umumiy qiymati o‘zgarmasdan, loyiha komponentining qiymati, xarajatlar toifasi va moliyaviy komponentlarning ulushi hamda manbalari o‘zgarganida, loyiha bo‘yicha tejalgan mablag‘lar sarflanganida hamda loyiha komponentlari yoki xarajatlar toifalari mablag‘lari qayta taqsimlanganda.
25. Loyihaning tasdiqlangan TIAsiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar (tuzatishlar) kiritish loyihaning tuzatish qilingan TIAsini ishlab chiqish orqali amalga oshiriladi.
26. Tuzatish qilingan loyiha TIAsining ekspertizasi mazkur Nizomda ko‘zda tutilgan loyihaning TIA ekspertizasi tartibi asosida amalga oshiriladi.
27. Vakolatli ekspertiza organlari tomonidan xulosalar olinganidan keyin, tuzatish qilingan loyiha TIAsini tasdiqlash mazkur Nizomning 20-bandida ko‘rsatilgan tartib asosida amalga oshiriladi.
28. Loyihaning TIAsi, loyihani dastlabki baholash hujjatida qayd qilingan texnik-texnologik yechimlar va qiymat parametrlari bo‘yicha loyiha tashabbuskori va loyihani ishlab chiqishda qatnashayotgan loyiha instituti javobgar hisoblanadi.