“Moliya” kafedrasi

Naqd pul budjeti 
Naqd  pul  byudjeti  boʻlajak  pul  oqimlarini  batafsil  rejasini  ifodalaydi  va  toʻrt 
elementlardan  tashkil  topgan:  naqd  tushumlar,  pul  toʻlovlari,  malum  muddatda 
naqd pulni sof oʻzgarishi va yangi moliyalashtirish ehtiyojlari. 
1- Misol. Naqd Pul byudjeti qurilishi   
Naqd pul byudjeti foydalanish va uni qurishni koʻrsatish uchun , Salco Mebel  
Kompaniyasini  koʻrib  chiqamiz.  ,    Bu  maishiy  mebel  tarqatuvchi  korxona 
hisoblanadi.  Salco  bu  kelayotgan  olti  oy  uchun  bir  oylik  naqd  pul  budjetini 
tayyorlayapdi.(  Yanvardan  to  Iyungacha    2014)  .Kompaniyaning  savdosi  mart 
oylarida to May oyigacha  yuqori mavsumiy boʻladi . Salco ning savdosi orqali 1-
oyda  taxminan    taxminan  30  foizi  sotuvga,  50  foizi  keyingi  2  oy  sotish  orqali  va 
qolgani  keyingi  uchinchi  oy  davomida  toʻplangan.  Salco  kelajakdagi  savdo 
pragnozini xaridlaridan oshirishni maqsad qilmoqda. 
Umuman olganda xaridlar umumiy sotish hajmini 75%ga teng,va ikki oy oldin 
amalga  oshiriladiToʻlovlar  ushbu  oyda  quyidagi  xaridlar  uchun  amalga 
oshirildi.Misol  uchun  Janening  savdolari  100.000$  ga  baholandi;  shunga  koʻra 
aprel  xaridlari  0.75  x  100.000$  =  75.000$.  Tegishli  ravishda,  may  oyi  uchun 
xaridlar  75.000$  ga  teng  boʻlib  chiqdi.  Haftalik  maoshlar,  oylik  maoshlar,  ijara 
haqlari  va  boshqa  naqt  pul  xarajatlari  14.3  rasmda  qayd  qilinib,  unda  Salconing 
2011 yil iyunida tugagan 6 oylik naqt pul budjeti koʻrsatilgan. Qoʻshimcha budjet 
xarajatlari  14.000$  fevral  oyidagi  asbob-uskunalar  va  may  oyidagi  qarz  toʻlovlari 
uchun  ishlatildi. Iyunda 7.500$ lik  foydasini uning  Yanvardan  iyungacha boʻlgan 
150,000$lik  uzoq  muddatli  qarzi  uchun  toʻlaydi.  12.000$  lik  qisqa  muddatli 
banknotaga yanvardan maygacha boʻlgan muddat uchun 600$ ni mayda toʻlaydi.  
Ayni  damda  Salco 20,000$ lik naqd  pul  balansi  mavjudva  u minimum  balans 
10,000$  saqlab  qolishni  istamoqda.  Qoʻshimcha  qarz  minimum  balansning 
saqlanib qolishi uchun zarurligi esa 14.3 rasmda koʻrsatib oʻtilgan.Qarz olish zarur 
boʻlgan fondlar oydning boshidan oʻrin oladi. Olingan jamgʻarmadagi daromad har 
bir oy yoki ikki oy uchun minimum 12 %ni tashkil qiladi va ushbu jamgʻarmalar 
olingan  oyning  oʻzida  toʻlanadi.  Shunga  koʻra,  yanvar  oyida  olingan  
jamgʻarmadagi toʻlov fevralda toʻlanadi hamda uning baravarligi yanvar oyi bilan 
bir xil 1 foizni tashkil qiladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

149 
 
16.3-jadval