“Moliya” kafedrasi

Moliyaviy oʻzgaruvchilarni prognoz qilish. 
Odatiy  moliyaviy  prognoz  sotuvlar  prognozi,berilgan  hisobotlarni  hisobga 
olgan  xolda,  uni  ta’sirini  korxonaning  turli  xil  chiqimlari,  aktivlari  va 
majburiyatlarida  aks  ettiradi.  Ushbu  aks  ettirishni  amalga  oshirish  uchun 
ishlatiladigan eng keng tarqalgan metod bu sotuvlar darajasi foizi metodi. 
Moliyaviy prognozlashning sotuvlar darajasi foizi metodi 
Sotuvlar  foizi  metodi  kelajakdagi  davr  uchun  xarajatni,  aktiv  yoki 
majburiyatni sotuvlarning bir qismi sifatida baholashni prognoz qilishni oʻz ichiga 
oladi. 
Ishlatiladigan  foiz  miqdori  eng  oxirgi  moliyaviy  hisobotga  asosan  joriy 
sotuvlar  foizidan,  bir  necha  yillar  uchun  hisoblangan  oʻrtacha  miqdordan, 
tahlilchining fikridan, yoki ushbu manbalarning jamlanmasidan kelib chiqadi.ʻ 
16.1-jadvalda  Drew  Inc.  kompaniyasi  uchun  moliyaviy  prognozda  sotuvlar 
darajasi  foizi  metodi  qoʻllanilgan  toʻliq  misol  keltirilgan.Ushbu  misolda 
korxonaning  buxgalterlik  hisobidagi  har  bir  oʻzgarib  turuvchi  koʻrsatkich  2013-

---

142 
 
yilgi  sotuvlarning  ($10  million)  foizi  sifatida  keltirilgan.2014-yilda  aks  ettirilishi 
rejalashtirilayotgan muddat uchun balansdagi har bir element foizni $12 million ga 
koʻpaytirish  orqali  hisoblanadi.  Ushbu  metod korxonaning kelajakdagi  moliyaviy 
talablarini baholashda nisbatan arzon va ishlatishda oson boʻlgan yoʻl taklif qiladi.  
Eslatib  oʻtish  kerakki,  1-jadvaldagi  misolda  joriy  va  asosiy  aktivlar  sotuv 
darajasiga  qarab  oʻzgarib  turadi.  Buning  ma’nosi,  korxona  prognoz  qilinayotgan 
sotuv  hajmini  oshiraoladigan  ishlab  chiqarish  quvvatiga  ega  emas.Ya’ni,  agar 
sotuvlar  $1  ga  oshsa,  asosiy  aktivlar  $0.40  ga  yoki  aks  ettirilgan  sotuv  darajasi 
oʻsishining  40%  iga  oshadi.  Agar  hozirda  korxona  aks  ettirilgan  sotuv  darajasini 
ushlab tura oladigan darajada asosiy aktivlarga ega boʻlganda edi, aktivlar sotuvlar 
darajasi foizi oʻzgarmas edi vaprognoz etilayotgan muddatda oʻzgarmay turishi aks 
ettirilar edi.  
Bundan tashqari, e’tiborga olish kerak boʻlgan jihat: kreditorlik qarzlari va 
hisoblangan  chiqimlar  sotuvlar  darajasiga  qarab  oʻzgarishi  mumkin  boʻlgan 
yagona  majburiyatlardir.  Ushbu  ikkita  majburiyatlarning  haqli  ravishda, 
korxonaning  sotuv  koʻrsatkichlariga  qarab  oshishi  yoki  kamayishini  kutish 
mumkin..  Chunki  ushbu  ikki  joriy  majburiyatlar  kategoriyasi  odatda  toʻgʻridan 
toʻgʻri  sotuv  darajasiga  boʻgliq  ravishda  oʻzgaradi,  koʻpincha  ular  oʻz-oʻzidan