"moliya" kafedrasi ismoilov kamoliddin dilshodovich iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida davlat budjeti soliqli daromadl

Davlat budjeti daromadlari manbalariga ko’ra bo’linishi

7

 

 

 

                                                           

7

 Malikov T.S., Haydarov N.H.  Davlat budjeti. O’quv qo’llanma / Toshkent Moliya instituti. – T.: “IQTISOD–MOLIYA”, 

2007 

Dalat budjetining daromadlari o’zlarining manbalariga ko’ra 

quyidagi uch guruhga bo’linadi

 

 

Soliqli   

 

Soliqsiz 

 

tiklanmaydigan 

(qaytarilmay-

digan) tarzda 

o’tkaziladigan pul 

mablag’lari

 

 

Budjetning  soliqli  daromadlari  tarkibi  mamlakat  soliq  qonunchi-ligiga 

muvofiq  umumdavlat  soliqlari  va  yig’imlari,  mahalliy  so-liqlar  va 

yig’imlar, bojxona bojlari, boj yig’imlari va boshqa boj to’lovlari, davlat 

boji, penya va jarimalardan iborat

 

 

---

26

 

 

Budjetning  daromadlar  qismini  to’ldirishning  manbalaridan  biri  budjet 

tizimida  boshqa  darajada  turgan  budjetdan    dotatsiyalar,  subventsiyalar  va 

subsidiyalar  yoki  mablag’larni  qaytarilmaslik  va  tiklamaslikning  boshqa  

shakllarida  olinadigan  moliyaviy  yordamdir.  Bunday  moliyaviy  yordamlar 

mablag’larni  oluvchi  budjetning  daromadlarida  o’z  ifodasini  topishi  kerak.  

Jismoniy  va  yuridik  shaxslardan,  xalqaro  tashkilotlar  va  xorijiy  davlatlar 

hukumatlaridan  qaytarilmaydigan  yoki  tiklanmaydigan  shaklda  o’tkazilayotgan 

mablag’lar ham budjetning shunday daromadlari tarkibiga kiradi. 

Hozirgi  amaliyotda  Davlat  budjetining  daromadlari  quyidagi  tartibda 

klassifikatsiya qilinayapti: 

1. To’g’ri (bevosita) soliqlar.  

2. Egri (bilvosita) soliqlar.  

3. Resurs to’lovlari va mol-mulk solig’i.  

4. Ustama foydadan olinadigan soliq. 

5. Obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish uchun soliq. 

6. Boshqa daromadlar.  

 

Milliy  iqtisodiyotda qo’llanilayotgan  Davlat budjeti daromadlari  tizimining 

samaradorligi  mablag’larning  budjetga tushumini tashkil etishga bevosita bog’liq. 

Bu narsa o’z ichiga quyidagilarni oladi: 

– budjetga tegishli bo’lgan daromadlarni (soliqlar, to’lovlar, bojlar;  

– ajratmalar va boshqalar) huquqiy jihatdan rasmiylashtirish; 

 

– mablag’lar tushumining hajmi va muddatlarini aniqlash tartibi; 

 

–  daromadlarni (to’lovlarni) budjetga o’tkazish tartibi; 

 

– budjetga daromadlarni to’lovchilarni hisobga olish; 

 

– budjetga daromadlarni to’lovchilarning javobgarligi; 

 

– budjetga daromadlarni o’z vaqtida va to’liq o’tkazilishini 

            ta’minlashga yo’naltirilgan chora-tadbirlar tizimi; 

–  budjetga  daromadlarni  undirishda  soliq  organlarining  huquq  va 

majburiyatlari. 

 

 

---

27

 

 

3-rasm