"moliya" kafedrasi ismoilov kamoliddin dilshodovich iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida davlat budjeti soliqli daromadl

 

I bob bo’yicha xulosa 

 

Bugungi  kunda  davlat  budjetining  daromadlari  o’z  manbalariga  ko’ra 

quyidagi guruhlarga bo’linadi: 

  soliqli daromadlar; 

  soliqsiz daromadlar; 

 

tiklanmaydigan (qaytarilmaydigan) tarzda o’tkaziladigan pul mablag’lari. 

Sub’ektlarning  daromadlari  davlat  budjeti  ixtiyoriga  ikki  xil  metodlarni 

qo’llab, olinishi mumkin: 

  soliqli metodlar; 

  nosoliqli metodlar. 

Soliqli  metodlar  uchun  mablag’larning  davlat  budjeti  foydasiga  aniq 

belgilangan  miqdorlarda  va  oldindan  o’rnatilgan  muddatlarda  undirilishi 

xarakterlidir.  Soliqlarning  undirilishi  mamlakat  yalpi  ichki  (milliy)  mahsuloti  va 

milliy  daromadining    taqsimlanishi  va  qayta  taqsimlanishi  bilan  bog’liq.  Ular 

yordamida  xo’jalik  yurituvchi  sub’ektlar  va  aholiga  tegishli  bo’lgan 

mablag’larning  bir  qismi  davlat  ixtiyoriga  o’tkaziladi.  Soliqlarning  tarkibiga 

---

24

 

 

qo’shilgan qiymat solig’i, aktsizlar, daromad (foyda) solig’i,  er solig’i, mol-mulk 

solig’i va boshqa soliqlar kiradi. 

Bitiruv  malakaviy  ishimizning  mazkur  paragrafi  yakunida  quyidagilarni 

xulosa qilib aytishimiz mumkin: 

- yalpi ichki mahsulot muayyan qismining majburiy to‘lov ko‘rinishida davlat 

tomonidan jamiyat foydasiga olinishi soliq mohiyatini  tashkil etadi.  

- Davlatning  ijtimoiy,  harbiy,  huquqni  muhofaza  qilish,  ma’naviy, 

fundamental  ilm-fanni  rivojlantirish  funktsiyalarini  bajarish  uchun  lozim  bo‘lgan 

pul daromadlarini shakllanishi bilan bog’lik bo‘lgan  moliyaviy  munosabatlarning 

majmuasi soliqlarning iqtisodiy mohiyati bilan uyg’unlashib ketadi.   

- Soliqlar  iqtisodiy  munosabatlar  tarkibidagi  eng  asosiy  moliyaviy 

munosabatlar tarmog’i bo‘lib  iqtisodiy – ijtimoiy taraqqiyotning  moddiy negizini 

tashkil  etib,  jamiyat  rivojining  moddiy  manbai    sifatida  ijtimoiy  ob’ektiv 

zaruriyatdir.