Moliya-iqtisod

Jahon kapital eksportida yirik ulushni egallagan mamlakatlar 

24

 

 

 

 

 

jamiga nisbatan % da 

Mamlakatlar 2008  2009  2010  2011  2012 

2012-yilda 

2008-yilga 

nisbatan 

o'zgarishi 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7=6-2 

Yaponiya 

11,8 

12,1 

8,6 

11,5 

13,3 

1,5 

Xitoy 

17,3 

21,3 

23,4 

24,2 

20,9 

3,6 

Germaniya 

10,1 

14,5 

12,9 

13,3 

12 

1,9 

Rossiya 

6,6 

4,4 

5,6 

4 

4,9 

-1,7 

Norvegiya 

3,8 

3,4 

4,8 

4 

3,6 

-0,2 

Niderlandiya 

4 

3 

3,6 

3,5 

3,8 

-0,2 

Quvayt 

2,9 

2,8 

3,9 

2,3 

2,9 

0 

Shvetsiya 

1,9 

2,2 

2,1 

2,4 

2 

0,1 

Boshqa 

mamlakatlar 

41,6 

36,3 

35,1 

34,8 

36,6 

-5,0 

 

                                                             

24

 www.imf.org ma’lumotlari asosida  tayyorlangan 

---

- 76 - 

2-ilova 

Moliya bozorini tartibga solish usullari 

25

 

                                                             

25

 Malakaviy ish ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 77 - 

3-ilova 

Moliya bozorini tartibga solishning bozor mexanizmi 

26

 

 

                                                             

26

 Malakaviy ish ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 78 - 

4-ilova 

Xalqaro moliya bozori inqirozlari 

27

 

 

yillar 

tarqalish hududi yoki ta'sir doirasi 

narxlardagi 

tahminiy 

pasayish %da 

1929-1933 

fond bozoriga ega jahonning barcha 

mamlakatlarida 

40 dan 80 

gacha 

1957 

AQSH 

20 

1962 

AQSH, Yevropa 

15 

1966 

Yaponiyadan tashqari barcha mamlakatlar 

15 

1974 

Rivojlangan mamlakatlar 

25 

1977 

AQSH 

10 

1981 

Lotin Amerikasida 

barcha mamlakatlarda 

40 

10 

1987 

Lotin Amerikasida 

10 

1990 

Barcha mamlakatlar 

40 

1992 

Yevropa 

30 

1995-1996  Yaponiya va Janubi-Sharqiy Osiyoda 

30 

1998 

Lotin Amerikasi va Rossiyada 

40 

8-10 barobar 

2001 

Barcha mamlakatlar 

10 

2008 

Barcha mamlakatlar 

43 

 

                                                             

27

 Jahonni o’ylantirayotgan muammo. Web : http://www.ziyouz.com (ilmiy-ommabop nashrlar portali) 

ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 79 - 

 

5-ilova 

Investitsion fondlarning tasniflanishi 

28

 

 

 

Investitsiya 

imkoniyatlariga 

ko'ra 

Tajribali investorlar uchun 

fondlar 

Turli toifadagi barcha 

investorlar uchun 

fondlar 

Investitsiya 

strategiyasiga ko'ra 

Faol boshqariladigan 

investisiya fondlari 

Nofaol boshqariladigan 

investitsiya fondlari 

Investitsion 

siyosatiga ko'ra 

Pul bozori fon

dlar

i 

Obligats

iya fond

lari

 

Aksiy

a fondla

ri 

Aralas

h inve

stits

iya 

fondlari 

Fondlarning 

fondi 

Ko'chmas 

mulk 

fondlari 

Ipoteka 

fond

lari 

Vench

ur inves

titsiya 

fondlari 

Fond qimmatli 

qog'ozlarini 

so'ndirish 

majburiyatining 

mavjudligiga ko'ra 

Ochiq 

investitsiya 

fondlari 

Yopiq investitsiya 

fondlari 

Interval 

investitsiya 

fondlari 

Tashkiliy-huquqiy 

shakliga ko'ra 

Aksiyadorlik 

investistiya 

fondlari 

Shartnomali 

investitiya fondlari 

Trast investitsiya 

fondlari 

 

                                                             

28

 Malakaviy ish ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 80 - 

 

 

 

 

6-ilova 

O’zbekiston sug’urta bozorining professional ishtirokchilari dinamikasi 

29

 

 

 

dona 

                                                             

29

 O’zR Davlat Mulk qo’mitasi huzuridagi «Qimmatli qog’ozlar bozorini muvofiqlashtirish va nazorat qilish 

markazi»ning yillik hisobotlari asosida tayyorlangan 

№ 

Professional ishtirokchilar turi 

2008  2009  2010 2011 

1 

Sug'urtalovchilar 

27 

31 

33 

34 

2 

Sug'urta brokerlari 

2 

3 

3 

3 

3 

Assistans kompaniyalar 

3 

4 

4 

4 

4  Sug'urta agentlari 

Yuridik 

shaxslar  350  1250  719 1310 

Jismoniy 

shaxslar  3034  5659  4280 5486 

---

- 81 - 

 

5  Adjasterlik va surveyerlik tashkilotlari 

- 

4 

4 

4 

6 

Aktuar kompaniyalar 

- 

1 

1 

2 

---

- 82 - 

7-ilova 

 

O’zbekiston qimmatli qog’ozlar bozorida professional faoliyatni amalga 

oshirish uchun litsenziyaga ega bo’lgan investitsion institutlar dinamikasi 

30

 

 

 

 

                                                             

30

 O’zR Davlat Mulk qo’mitasi huzuridagi «Qimmatli qog’ozlar bozorini muvofiqlashtirish va nazorat qilish 

markazi»ning yillik hisobotlari asosida tayyorlangan 

№ 

Professional faoliyat turlari 

2006

 

2007

 

2008

 

2009

 

2010

 

2011

 

1  Investitsiya vositachisi 

94 

89  94  99  61  34 

2  Investitsiya kompaniyasi 

12 

12  12  -  - 

- 

3  Investitsiya maslahatchisi 

25 

24  23  21  17  15 

4  Depozitariy 

36 

38  40  37  34  30 

5  Reestr saqlovchi 

47 

47  46  -  - 

- 

6 

Xususiylashtirilgan investitsion 

fondlar 

8 

5 

2 

2 

2 

2 

7 

Investitsiya aktivlarini 

ishonchli boshqaruvchi 

65 

65  54  51  26  23 

8  Investitsiya fondi 

17 

13  11  9  7 

9 

9 

Qimmatli qog'ozlarning 

nominal saqlovchisi 

15 

15  17  -  - 

- 

10  Hisob kliring palatasi 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

11 

Birjadan tashqari savdolar 

tashkilotchisi 

1 

2 

2 

2 

2 

2 

12  Transfer agentlar 

- 

- 

- 

- 

2 

3 

Ja'mi 

322  312 303 221 153 120 

---

- 83 - 

8-ilova 

O’zbekiston moliya bozori tuzilishi va uning YaIM dagi ulushi dinamikasi 

31

 

 

(valuta bozori hisobga olinmagan) 

Yillar 

Kredit bozori 

Qimmatli 

qog'ozlar bozori 

Sug'urta bozori 

Ja

mi 

YaIM da 

MB 

ning ulushi  

Tijo

rat ba

nkla

ri k

reditla

ri 

Tijorat ba

nklari

da ah

oli 

omonatlar

ining qol

dig'i 

Korpora

tiv QQB 

hajmi 

Muomal

adagi d

avlat 

QQ lar

i 

Sug'urta muko

fotla

ri 

Sug'urta qo

plama

lari 

2001 85,9  7,95  1,49  3,76  0,73  0,21  100  35,17 

2002 88,6  7,68  1,18  1,62  0,73  0,15  100  44,91 

2003 88,9  7,77  1,33  1,28  0,69  0,08  100  42,27 

2004 86,9  8,96  2,08  1,26  0,75  0,08  100  37,24 

2005  84  11,09  2,84  1,12  0,81  0,1 

100  33,29 

2006 80,8  14,22  2,98  1,04  0,89  0,1 

100  31,37 

2007 74,1  18,01 5,99  0,86  0,88  0,12  100  26,61 

2008 75,3  16,18 6,46  0,81  1,14  0,14  100  22,42 

2009 71,1  19,24 7,91  0,59  0,97  0,17  100  24,32 

2010 68,8  23,43 6,03  0,43  1,15  0,17  100  25,86 

2011  64,4  24,81  9,38  0,3 

0,98  0,15  100  28,99 

                                                             

31

 O’zR Davlat Mulk qo’mitasi huzuridagi «Qimmatli qog’ozlar bozorini muvofiqlashtirish va nazorat qilish 

markazi»ning yillik hisobotlari asosida tayyorlangan 

---

- 84 - 

9-ilova 

«Toshkent» Respublika fond birjasi listingiga aksiyalari kiritilgan tijorat 

banklari

32

 

 

                                                             

32

 “Toshkent” Respublika fond birjasi (web: http://www.uzse.uz) ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

№ 

Bank nomi 

1  Asaka bank 

2  O'zsanoatqurilishbank 

3  Agrobank 

4  Qishloq qurilish bank 

5  Ipoteka bank 

6  Mikrokreditbank 

7  Savdogarbank 

8  Aloqabank 

9  Kapitalbank 

10  Hamkorbank 

11  Ipak Yo'li bank 

12  Turon bank 

13  Trast bank 

14  Turkiston bank 

15  Ravnaq bank 

16  Universal bank 

17  Samarqandbank 

---

- 85 - 

10-ilova 

 

2012-yil 1-yanvar holatiga O’zbekiston moliya sistemasi tuzilishi 

33

 

 

Toifa 

Soni 

Aktivlar 

(mlrd.so'm) 

Ja'mi, % 

Moliya korporatsiyalari sektori 

271 

28816,6 

100 

1. 

Tijorat banklari 

30 

27453 

95,27 

2. 

Nobank moliya institutlari 

241 

1363,6 

4,73 

- 

Sug'urta kompaniyalari 

37 

488 

1,69 

- 

banklardan tashqari lizing 

kompaniyalari 

44 

844 

2,93 

- 

mikrokredit tashkilotlari va 

lombardlar 

84 

31,6 

0,11 

- 

investitsiya fondlari 

9 

- 

- 

- 

investitsiya vositachilari (brokerlik 

va dilerlik firmalari) 

32 

- 

- 

- 

qimmatli qog'ozlar bozorini 

muvofiqlashtiruvchi agentlik 

1 

- 

- 

- 

qimmatli qog'ozlar depozitariysi 

31 

- 

- 

- 

valuta birjasi 

1 

- 

- 

- 

depozitlarni kafolatlash 

jamg'armasi 

1 

- 

- 

- 

fond birjasi 

1 

- 

- 

 

                                                             

33

 O’zR Markaziy banki, O’zR Moliya vazirligi, O’zR Davlat mulki qo’mitasi huzuridagi Qimmatli qog’ozlar 

bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazi, O’zbekiston lizing beruvchilar assotsiatsiyasi 

ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 86 - 

11-ilova 

 

O’zbekiston Respublikasi bank tizimi rivojlanishining asosiy 

ko’rsatkichlari

34

 

 

ko'rsatkichlar 

o'lchov 

birligi 

2007  2008  2009  2010 

2011 

2012 

banklar soni 

dona 

28 

30 

30 

31 

30 

29 

shu jumladan 

  

  

  

  

  

  

  

davlat banklari 

dona 

3 

3 

3 

3 

3 

3 

xorijiy kapital 

ishtirokidagi banklar 

dona 

5 

5 

5 

5 

5 

5 

xususiy banklar 

dona 

10 

10 

11 

10 

10 

9 

bank bo'linmalari soni 

dona  7627  8224  8639  9069 

9293 

9486 

tijorat banklarining 

ja'mi aktivlari 

mlrd. 

So'm 

7207,5 9276,1  12064,7  15703,1  20739,5  27453,3 

kredit qo'yilmalarining 

qoldig'i 

mlrd. 

So'm 

4104,2 4777,6  6374,4 8558,2 11539,3  15651,5 

shu jumladan 

  

  

  

  

  

  

  

qisqa muddatli 

mlrd 

so'm 

919,3  1065  1387,2  1852,8  2472,9  3850,3 

uzoq muddatli 

mlrd 

so'm 

3184,9 3712,6  4987,2 6705,4 9066,3 11801,2 

kichik biznes va 

xususiy tadbirkorlik 

sub'ektlariga berilgan 

kreditlar 

mlrd 

so'm 

547,4  743,7  1250,8  1851,7  2690,2  4041,1 

investitsiya loyihalarini 

amalga oshirish uchun 

berilgan kreditlar 

mlrd 

so'm 

901 1162,2  1534,1 2402,2  3252  4390,9 

mijozlarning depozitlari 

mlrd 

so'm 

2545  3829  5772  8703  13236 18042,3 

bank tizimining 

umumiy kapitali 

mlrd 

so'm 

1070,1 1502,6  2104,3  3010,4  4100,1  5334,2 

banklar mijozlarining 

soni 

ming 

dona 

14645 16007  16784  17507  18790  19125 

banklar tomonidan 

muomalaga chiqarilgan 

bank kartalari soni 

ming 

dona 

3219,7 3711  4505,8  6058,9  7909,4  8276,5 

savdo va xizmat 

ko'rsatish ob'ektlaridagi 

bank kartalariga xizmat 

ko'rsatish bo'yicha 

to'lov terminallari soni 

dona  14448 17922 27676  60631  85741  99686 

o'rnatilgan bankomatlar 

va infodo'konlar soni 

dona 

171 

171 

318 

363 

491 

905 

                                                             

34

 “O’zbekiston Respublikasi bank tizimi”, Toshkent 2011. F.M.Mullajonov tahriri ostida; O’zR Markaziy banki 

---

- 87 - 

12-ilova 

 

O’zbekiston Respublikasi bank tizimi barqarorligining asosiy 

ko’rsatkichlari

35

 

 

ko'rsatkichlar 

2011 

2012 

Tavakkalchilikni hisobga olgan holda tahmin qilingan 

aktivlarga nisbatan regulativ kapital 

23,4 

24,1 

Tavakkalchilikni hisobga olgan holda tahmin qilingan 1-

bosqich regulativ kapital 

21 

21,8 

Ishlamayotgan ssudalar zahirani chegirib tashlagan 

holda/ kapitalning umumiy hajmi 

1,5 

1,2 

Ishlamayotgan ssudalar/ssudalarning umumiy summasi 

1 

0,7 

aktivlarning rentabelligi 

1,7 

1,9 

kapitalning rentabelligi 

12,7 

14,4 

foizli marja/yalpi daromad 

34,1 

35,2 

foizsiz xarajatlar/yalpi daromad 

70 

67 

likvidli aktivlar/hamma aktivlar 

31,2 

31,2 

likvidli aktivlar/qisqa muddatli majburiyatlar 

67,3 

71,3 

davr oxiridagi umumiy kapital/hamma aktivlar 

13,3 

12,2 

 

 

 

                                                             

35

Xalqaro valuta fondining bank tizimiga oid barqarorlik ko’rsatkichlari. Web: http://www.imf.org  

---

- 88 - 

 

13-ilova 

 

2012-yil 1-yanvar holatiga to’plangan sug’urta mukofotlari va to’langan 

sug’urta qoplamalari bo’yicha yetakchi sug’urtachilar

36

 

 

Sug'urta kompaniyasining 

nomi 

Sug'urta mukofoti 

Sug'urta to'lovlari 

Bozordagi 

ulushi 

To'plangan 

sug'urta 

mukofoti, 

mlrd so'm 

Bozordagi 

ulushi 

Sug'urta 

to'lovlari 

hajmi, 

mlrd so'm 

To'lov 

koeffitsiyenti 

"O'zagrosug'urta" DASK 

16,2 

37,4 

11,7 

5,3 

14,1 

"O'zbekinvest" EISMK 

13,8 

31,8 

10,8 

4,9 

15,3 

"Asia Insuranse" MCHJ 

8,4 

19,5 

3,9 

1,7 

8,9 

"Kafolat" DASK 

7,2 

16,7 

5,1 

2,3 

13,7 

"UVT Insuranse" SHK 

SK 

6,1 

14,1 

38 

17,1 

121,7 

"Transinsuranse Plus" SK 

5,5 

12,8 

1,7 

0,8 

6,1 

"Alfa Invest" YoAJ 

5,1 

11,9 

4,1 

1,9 

15,6 

"Kapital sug'urta" OAJ 

5,1 

11,8 

3,8 

1,7 

14,5 

"Alskom" OAJ 

4,2 

9,8 

1,9 

0,8 

8,5 

"Temiryo'l-sug'urta" SK 

3,5 

8,2 

0,8 

0,3 

4,2 

 

                                                             

36

 O’zR Moliya vazirligi ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 89 - 

14

-ilova 

 

O’zbekistonning savdo bo’yicha asosiy sheriklari milliy valutalari va 

so’mning AQSH dollariga nisbatan almashuv kurslari dinamikasi

37

 

 

( - mustahkamlanish, + valuta qiymatining pasayishi)  

Valuta 

2011-yildagi 

o'zgarishlar, %da  

2012-yildagi 

o'zgarishlar, %da 

Yevro 

8,7 

0,3 

Xitoy yuani 

-3 

-4,8 

Rossiya rubli 

0,7 

5,4 

Koreys voni 

-2,3 

1,3 

Ukraina grivnasi 

-0,3 

0,4 

Turk lirasi 

3,9 

21,9 

Qozoq tengesi 

-0,6 

0,7 

Eron riali 

2,8 

7,8 

AQSH dollari 

8,5 

9,5 

 

                                                             

37

 O’zR Markaziy banki ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 90 - 

15-ilova 

 

Sug’urta mukofotlarining taqsimlanishi dinamikasi

38

 

 

Mintaqalar 

2012-yil, 

mlrd so'm 

bozor bo'yicha sug'urta mukofotida mintaqalar 

ulushi, % da 

2008 

2009 

2010 

2011 

Toshkent shahri 

141,2 

68,56 

65,51 

57,75 

59,87 

viloyatlar 

Toshkent  

13,8 

4,3 

5,14 

5,74 

6,1 

Farg'ona 

10,9 

3,43 

4,03 

5,12 

4,66 

Samarqand 

9,4 

2,73 

3,33 

4,22 

3,91 

Andijon 

9,3 

3,4 

4,14 

4,44 

4,35 

Buxoro 

8,1 

4,34 

2,93 

4,51 

3,8 

Qashqadaryo 

7,7 

2,24 

2,61 

4,19 

3,88 

Namangan 

7 

1,92 

2,25 

2,88 

2,83 

Surxondaryo 

5,2 

2,34 

2,45 

2,38 

2,25 

Xorazm 

5 

1,45 

1,76 

2,19 

2 

Navoiy 

4,3 

1,69 

1,85 

1,83 

1,87 

Qoraqalpog'iston 

4 

1,52 

1,62 

1,89 

2,35 

Sirdaryo 

3 

1,15 

1,24 

1,46 

1,23 

Jizzax 

2,7 

0,93 

1,14 

1,39 

0,9 

Ja'mi 

231,6 

100 

100 

100 

100 

 

                                                             

38

 O’zR Moliya vazirligi ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 91 - 

16-ilova 

 

2011-2012-yil yakunlari bo’yicha sug’urta mukofotlari, sug’urta to’lovlari 

va amaldagi sug’urta shartnomalari tuzilmasi

39

 

 

 

 

Ko'rsatkich 

nomi 

Sug'urta 

mukofotlari, 

mlrd. So'm 

sug'urta 

to'lovlari, 

mlrd.so'm 

Shartnomalar 

soni, mingta 

sug'urta 

mukofotlarining 

zararliligi, % 

2011 2012 2011  2012  2011 2012  2011  2012 

Ixtiyoriy 

sug'urta 

128,7  166,1  18,7 32,9 4125 4260  14,5  19,8 

Majburiy 

sug'urta 

46,8 65,5  8,9  12,2 1283 1437  19  18,6 

 

                                                             

39

 O’zR Moliya vazirligi ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 92 - 

17-ilova 

 

Sug’urta bozorining mintaqaviy tuzilmasi

40

 

 

mintaqalar 

2009 

2010 

2011 

2012 

dona 

2011-yilga 

nisbatan, % 

Farg'ona 

61 

71 

78 

92 

103,1 

Toshkent shahri 

77 

76 

81 

89 

109,9 

Samarqand 

56 

66 

73 

84 

109,2 

Toshkent viloyati 

63 

69 

76 

83 

117,9 

Andijon 

52 

63 

69 

76 

115,1 

Qashqadaryo 

47 

64 

65 

70 

110,1 

Buxoro 

48 

61 

64 

68 

106,3 

Namangan 

44 

54 

61 

67 

107,7 

Qoraqalpog'iston 

48 

63 

64 

66 

105 

Surxondaryo 

47 

57 

60 

63 

109,8 

Xorazm 

38 

47 

49 

55 

112,2 

Navoiy 

37 

42 

44 

52 

118,2 

Jizzax 

36 

43 

46 

48 

104,3 

Sirdaryo 

35 

41 

42 

46 

109,5 

Ja'mi 

689 

817 

872 

959 

110 

 

 

 

 

                                                             

40

 O’zR Moliya vazirligi ma’lumotlari asosida tayyorlangan 

---

- 93 - 

 

18-ilova 

 

Aksiyadorlik jamiyatlari soni va ularning umumiy ustav jamg’armasi 

dinamikasi

41

 

 

 

 

 

                                                             

41

 O’zR Davlat Mulk qo’mitasi huzuridagi «Qimmatli qog’ozlar bozorini muvofiqlashtirish va nazorat qilish 

markazi»ning yillik hisobotlari asosida tayyorlangan