«Молия» илмий журнали Ўзбекистон Республикаси Олий аттестация комис

_____________________________________________________________________
Kirish
Mamlakatimizda iqtisodiy islohotlar jadallik bilan amalga oshayotgan davrda erkin 
raqobat va aholining turmush farovonligini ta’minlashda strategik boshqarish juda katta 
ahamiyatga ega. Korxonalar zaminida strategik boshqaruv faoliyatini tashkil etish, 
avvalambor, strategik menejment sohasidagi izlanishlarning mohiyatiga, mazmuniga 
va yo‘nalishiga asoslanadi. Korxonalarda strategik menejment faoliyatini tashkil etish, 
uni boshqarish va nazorat qilish muhim ahamiyatga ega bo‘lishi – zamonaviy menejment

---

70
3/2022
Менежмент
nazariyasining asosiy xususiyatlaridan biri sifatida namoyon bo‘lmoqda. Shuning uchun 
korxonalarda zamonaviy menejmentni yuqori darajada tashkil etilishi bevosita korxona va 
tashkilotning menejment strategiyasini belgilashda dastlabki bosqich bo‘lib hisoblanadi. 
Mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoev “2021-yilda 
mamlakatimizni rivojlantirishning eng muhim ustuvor vazifalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston 
Respublikasi Parlamentiga Murojaatnomasida mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirish 
bo‘yicha eng dolzarb masalalar va shularning qatorida tadbirkorlikni rivojlantirish, 
raqobatbardosh mahsulotlar yaratish bo‘yicha amalga oshirilishi zarur bo‘lgan ishlar 
to‘g‘risida quyidagilarni bayon qildilar: “Iqtisodiyotning barqaror o‘sishi, birinchi 
navbatda, yetakchi sohalar rivojiga bevosita bog‘liqdir. Qaysi sohada yuqori qiymatga ega 
mahsulot yaratilsa, biz ana shu sohani, birinchi navbatda, qo‘llab-quvvatlaymiz. Shuning 
uchun iqtisodiyot rivojiga jiddiy turtki beradigan sohalarni rivojlantirish strategiyasini 
ishlab chiqish va amalga oshirishimiz lozim” [1].
Mavzuga oid adabiyotlar tahlili
Korxonalar faoliyatini strategik boshqarish va raqobatbardoshligini ta’minlashda 
marketing strategiyalaridan foydalanish masalalari bo‘yicha chet el olimlaridan 
M.Porter, J.J.Lamben, M.X.Meskon [2], D.Krevens, A.Chendler[3], F.Kotler, 
G.Armstrong, S.Robbins[4] va boshqalarning bir qator asarlari ushbu sohadagi 
tadqiqotlarga bag‘ishlangan. 
A.Chendler “Strategiya va struktura” kitobida quyidagicha ta’rif beradi: “Firmaning 
strategiyasi – bu korxonaning uzoq muddatli asosiy maqsad va vazifalarini shakllantirish, 
xarakatlar izchilligini ta’minlash, shuningdek, bu maqsadlarga erishish uchun zarur 
bo‘lgan resurslarni taqsimlashdan iborat”. [3]
F.Kotler firmani strategik rejalashtirish xaqida bunday deb yozadi: “Firmaning 
maqsadlari, uning iloji bo‘lgan imkoniyatlari bilan marketing sohasidagi muvaffaqiyat 
qozonish imkoniyati o‘rtasidagi strategik muvofiqlikni qozonish imkoniyati o‘rtasidagi
strategik muvofiqlikni yaratish va saqlash bo‘yicha boshqaruv jarayonidir. Strategik 
rejalashtirish firmaning aniq ifodalangan dasturiy bayonotiga, yordamchi maqsadlar va 
vazifalarni mo‘ljallashiga, sog‘lom xo‘jalik portfeli va o‘sish strategiyasiga tayanadi” 
[4].
Shularga muvofiq, korxonalarda zamonaviy menejment strategiyalarini shakllantirish
juda muhim bo‘lib bormoqda. Ayniqsa, keyingi yillarda amaliyotda strategik 
menejmentni qo‘llash va uning vazifalaridan maqsadli foydalanish, korxonalar faoliyatini 
boshqarishda strategiyalarni rejalashtirish va boshqarish muammolariga ishlab chiqarish
korxonalarida katta ahamiyat berilmoqda.