“moliya” fanidan O’quv-uslubiy majmua

Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakllari bo’lib, quyidagilar hisoblanadi: ilmiy loyiha, taqdimot, test yoki krassvord, glossariy yoki tarqatma materiallar tayyorlash.
Talabalarning iqtisodiy fanlardan mustaqil ta’limni muhim tarkibiy qismi sifatida “Ilmiy loyiha” yozish borgan sari keng tadbiq etilmoqda. Ilmiy loyihani talabalarning ilmiy ish yozishi, tadqiqot o’tkazishini dastlabki shakli sifatida ko’rish mumkin.
Ilmiy loyiha biror ilmiy asar, o’qilgan kitob, maqola kabilar mazmunining qisqacha yozma yoki og’zaki bayoni, o’rganilgan ilmiy masalaning natijasi haqidagi axborot, tegishli adabiyot va boshqa manbalar obzorini o’z ichiga olgan ma’lum mavzudagi doklad.
Ilmiy loyiha odatda, ilmiy axborot vazifasini o’taydi. Unda muayyan mavzu bilan birgalikda, tegishli ilmiy nazariyalar, xulosalar yoritilishi va tanqid qilinishi mumkin. Ilmiy tadqiqot muassasalari, oliy o’quv yurtlarida ilmiy dokladlar sifatidagi “Ilmiy loyiha”lar keng tarqalgan.
Ilmiy loyiha yozish bilan talaba ilmiy adabiyotlar bilan ishlashni, statistik ma’lumotlar va boshqa materiallarni to’plash, ularni qayta ishlash, ya’ni hisob kitob qilish, tahlil qilish, o’rganilayotgan hodisalarga tanqidiy ko’z bilan qarashni, baholashni, nazariyani amaliyot bilan bog’lashni o’rganadi.
Ilmiy loyiha mustaqil yozilib, uni yozish qoidalariga amal qilinsa, darslik bo’yicha savolga tayyorlanib kelib, seminar darslarda so’zga chiqishga qaraganda katta foyda beradi. Talaba «Ilmiy loyiha»da bildirgan o’z fikrlarini himoya qila olishi kerak.
Amaliyotda keng qo‘llaniladigan mustaqil ta’limning yana bir shakli taqdimotdir. Talabalar taqdimotni mustaqil ta’lim shakli sifatida seminar darslariga tayyorlab kelishlari mumkin. Taqdimotni adabiyotlarni o‘rganib, tanlangan mavzuga chuqur yondashib, o‘z kuzatishlarini ham ishlata bilgan holda tayyorlashlari kerak.
Taqdimot tayyorlash jarayonida talaba adabiyotlar bilan ishlash, turli manbalardan olgan materiallarini umumlashtirish va xulosa qilishga o‘rganadi. Taqdimot tayyorlash uchun talaba, avvalo, fanni nazariy jihatdan puxta o‘zlashtirishi kerak.
Mustaqil ta’limnining yana bir shakli sifatida talabalarga mavzu doirasida test tayyorlash hisoblanadi. Nazariy va amaliy jihatdan to‘g‘ri bo‘lgan test tizimining ishlab chiqilishi talabalarning mavzu (faoliyat mazmuni) yuzasidan ma’lum tushunchalarni o‘zlashtirish, shuningdek, amaliy ko‘nikma va malakalarni shakllantira olganlik darajalarini aniq va xolis aniqlay olish imkonini beradi. Test tizimini ishlab chiqishda testlarning izchil, uzviy hamda bir- birlari bilan uyg‘un bo‘lishlariga ahamiyat berish zarurdir.
Mavzuga oid testlarni ishlab chiqishda zamonaviy talablardan kelib chiqib, uch darajali testlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir (1-jadval).

1-jadval