Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

Istye’mol tanlov omillari almashtiriladigan tovarlar tizimida tovarning raqobatdoshligini aniqlab beradi. Tovar va mahsulotlarni sotib oluvchilar, ular bilan raqobat qiluvchilar, raqobat tovarlari bilan tovarning almaShuvchanligi, almashtiri-ladigan yoki о‘zaro almashtiriladigan tovarlarning taqqoslanishi yehtiyojning tarkibiy tuzilmasini belgilab beradi. Bu yerda Shu tovarni yoki Shu tovar bozorini ularni tо‘ldiradigan tovarlar yoki ularni tо‘ldiradigan tovarlar bozori bilan taqqoslash katta ahamiyatga yega.

Taklif omillari mol yetkazib beruvchi-sotuvchi tomonidan tovarning taklif bahosini о‘rnatishga yordam beradi. Bu yerda bozorga taklif qilinayotgan tovarning umumiy soni va XYUS tomonidan bozorga yetkazib berilayotgan tovarning sonini (bо‘lishi mumkin bо‘lgan boshqa mol yetkazib beruvchilarda Shu tovarning zaxiralarini va XYUS dagi zaxiralarni qо‘shgan holda) bilish juda muhim. Undan sо‘ng tovarni bozorda sotishdagi ishlab chiqa-rish va muomala xarajatlariga, Shuningdyek, tovarni ishlab chiqa-rishda foydalanilgan ishlab chiqarish omillari va ishchi kuchining bahosiga aniqlik kiritib olish kerak. Odatda, tabiiy resurslar, kapital va mehnatning baholari cheklanadi. Davlat va ijtimoiy fondlarga soliqlar, aksizlar va boshqa tо‘lovlar hamda ajratma-lar, bojlar ajratiladi. Foyda va uning investisiyalarga, ryezyerv va sug’urta fondlariga, dividyendlar va boshqa maqsadlarga taqsim-lanishi aniqlanadi.