Мой любимый поэт-Уткир Хошимов

Pul taklifining umumlashma modeli Markaziy bankning pul taklifidagi ro’li hamda pulning bir qismini depozitlardan naqd pullarga oqib o’tishni hisobga olgan holda yoziladi. Bu model biq qator yangi o’zgaruvchilarni o;z iciga oladi Bular: -pul bazasi (rezerv oullar, yuqori quvvatli pillar)- bank tizimidan tashqaridagi naqd pullar va tijorat banklari Markaziy bankda saqlaydigan depozitlar summasi; -deponentlash koeffitsienti- Cr=S/D pul bazsini MB va bank rezervlarini R deb belgilasak, MB=C+R Pul taklifining kengaytirilgan modelini quyidagicha yozish mumkin: Ms=(Cr+1)/(Cr+rr)*MB yoki Ms=m*MB (Cr+1)/(Cr+rr) nisbat pul multiplikatori deb yuritilib bir so’mlik pul bazasi hisobiga necha so’mlik pul taklifi yuzaga kelishini ko’rsatadi. Pul multiplikatorini- pul taklifining pul bazasiga nisbati korinishida yozish mumkin: m=Ms/MB=(CD)/(C+R)=(C/D+D/D)/(C/D+R/D)=(Cr+1)/Cr+rr) Cr miqdori-aholining o’z mablag’larini naqd pullar depozitlar o’rtasida qanday proportsiyada saqlashni tanlashga bog’liq. rr=R/D miqdori esa –aholining nafaqat Markaziy bank belgilab bergan majburiy rezerv nomiga balki tijorat banklari saqlab turishni mo’ljallanayotgan ortiqcha rezerv miqdoriga ham bogliq. Demak, pul taklifi pul bazasi va pul multiplikatori miqdoriga bog’liq ekan.Pul multiplikatori pul bazasini bir miqdorga oshishi natijasida taklifi qnday o’zgarishini ko’rsatadi. Markaziy bank pul taklifini avvalambor pul bazasiga ta’sir etish yo’li bilan tartibga soladi. Mamlakatda pul miqdori ko’payadi, agar: -pul bazasi o’ssa: -majburiy zaxiralash normasi pasaytirilsa; -tijorat banklarining ortiqcha rezervlari kamaysa; -naqd pullarning depozitlar umumiy summasiga nisbati pasaysa.

Faraz qilaylik pulni ushlab turish istagi С va ortiqcha zaxira ER chekli depozitlar D bilan proporsional; boshqacha qilib aytganda, bu о‘zgaruvchilaming chekli depozitlarga ta’siri tenglamada o ‘zgarmas, bundan quyidagi ifoda kelib chiqadi:

3.Pul

Faraz qilaylik pulni ushlab turish istagi С va ortiqcha zaxira ER chekli depozitlar D bilan proporsional; boshqacha qilib aytganda, bu о‘zgaruvchilaming chekli depozitlarga ta’siri tenglamada o ‘zgarmas, bundan quyidagi ifoda kelib chiqadi: