Modulli testlash bu dasturlarni alohida olingan modul, funksiya yoki klasslar ko‟rinishida testlashdir

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI


9-LABARATORIYA
_________________
Modulli testlash – bu dasturlarni alohida olingan modul, funksiya yoki klasslar ko‟rinishida testlashdir. Modulli testlashning asosini modul xatoliklarida algoritmni amalga oshirishni lokallashtirish, shu bilan birga tizimni keyingi darajada turgan razrabotka qilish va testlash darajasiga tayyorligini aniqlash tashkil etadi. Modulli testlash “Oq yashik” „rins‟i asosida olib boriladi. Modulli testlash odatda modullar orasida aniqlangan, har bir modul atrofida yaratilgan, o‟z ichiga barcha interfeyslar uchun testlangan modulni olgan zaglushkalarni nazarda tutadi. Bulardan bir kiruvchi ma‟lumotlarni uzatishda, boshqasi tahlil natijalari uchun, keyingisi esa talablarni aytib turishda ishlatilishi mumkin. Modulli testlash darajasi boshqalardan farqli ravishda kamchiliklarni to‟ish, algoritmlashgan xatoliklar va algoritmni kodlashdagi xatoliklar bilan bog‟liqligini aniqlash, sikllar schotchiklari ko‟rinishida ishlashi, shu bilan birga lokal o‟zgartirishlar va resurslardan foydalanish imkonini beradi. Ayniqsa, u yoki bu ti‟ini kamchiliklarini aniqlashda modulli testlash strategiyasini aniqlash samaradorligini, kiruvchi ma‟lumotlar yig‟indisini aniqlashda urg‟ularni joylashtirishni aniqlashda yordam beradi. Tashkil etishda dasturiy ta‟minotga ishlov berish bilan shug‟ullanish, qonunga binoan, tarixiy ma‟lumotlar bazasiga (Re‟ository) ishlov berish, oldingi loyihalarni qayta ishlash haqidagi aniq axborotni saqlash: versiya va kodni yig‟ish(build), mahsulotga ishlov berish jarayonini qayd qilish, qabul qilingan qarorlar, xatolar, muvaffaqiyatlar va boshqalardan foydalaniladi. Ayni vaqtda modulli testlash bosqichlari tahlil qilinadi. Agar tahlil kerakli ma‟lumotlarni bermasa, masalan,loyiha hodisasiga to‟g‟ri keladigan ma‟lumotlar yig‟ilmasa, asosiy qoidaga ko‟ra kod, resurslar va axborotlardan tashkil to‟gan lokal kamchiliklarni qidirish, kamchiliklarni bartaraf etish, faqatgina berilgan modullar uchun o‟rinlidir. Bunday „aytda modulli daraja xatoliklari masalan, noto‟g‟ri tartibda yoki modul „arametrlari formatiga bog‟liq bo‟ladi. Usulga ko‟ra strukturali testlash yoki “Oq yashik”li testlashda testlarni bajarishiga ko‟ra modulli testlash darajalari bo‟yicha xarakterlanadi. Testlar strukturaviy testlash bilan bog‟liq bo‟lib, quyidagi „rins‟ga binoan yaratiladi: • Tahlillar oqimini boshqarish asosiga ko‟ra. Bunda elementlar C0,C1,C2 strukturali testlash mezonlariga asosan aniqlanadi. Unga te‟aliklar, aylana yoylari, dasturlar grafasini boshqarish yo‟li, talablar, talablar kombinatsiyasi va boshqalar tegishli bo‟ladi. • Ma‟lumotlar oqimini boshqarish asosiga ko‟ra. Bunda elementlar ma‟lumotlar oqimiga asosan aniqlanadi. Tuzilmaviy testlashda testlashning berilgan bosqichiga yetish uchun testlash yo‟lini loyihalash usullari mavjud. Tuzilmaviy testlashda qurilgan testlar to‟‟lami jarayoni 3 ta fazaga bo‟linadi: • Dasturni boshqaruvchi graf(DBG) ni tashkil qilish; • Testlash yo‟lini tanlash; • Testlash yo‟liga mos keluvchi testni generatsiya qilish. Birinchi faza dasturni statik tahlil qilishga mos keladi. Dasturlar grafini oluvchi masaladan iborat va testni qo‟lovchi kerakli bo‟lgan ko‟‟ elementlar testlash kriteriyasiga bog‟liq bo‟ladi. Ikkinchi faza testlash yo‟lini tanlashni ta‟minlaydi. Testlash yo‟lini qurish uchun 3 ta yondashuv mavjud: • Statik usullar; • Dinamik usullar; • Realizatsiyalangan yo‟l usullari. Uchinchi fazada berilgan testlash yo‟li bu yo‟lda o‟tishni realizatsiyalashga to‟g‟ri keluvchi testni qidirish bilan amalga oshiriladi.
Integrallashgan testlash – bu ikki va undan ortiq modulning tizimlar qismlarini testlashdir. Integrallashgan testlashning asosiy vazifasi – amalga oshirishning xatoliklari va modullar orasida interfeysni izohlashda kamchiliklarini to‟ish hisoblanadi. Texnologik nuqtai nazardan, integrallashgan testlash modulni miqdoriy rivojlantirish hisoblanib, modulli testlash kabi modul interfeysini operatsiya qiladi va testlar bilan o‟ralgan muhitni yaratishni talab etadi. Modulli va integrallashgan testlashning bir biridan asosiy farqi bu, integrallashgan testlash butun qismlardan iborat bo‟ladi, ya‟ni kiruvchi ma‟lumotlarni tanlash strategiyasi va tahlil usulida aniqlanganda ma‟lum kamchiliklarni o‟z navbatida bartaraf etiladi. Kamdan-kam hollarda, integrallashgan testlash ko‟‟incha interfeyslar bilan bog‟langan usullarni qo‟llaydi, masalan, funksiya yoki usullarni chaqirish, yoki global resurslar, kommunikatsiya vositasiga o‟xshash interfeys obyektida qo‟llaniladigan tahlil. Integrallashgan testlash modul darajasida “Oq quti” modelini qo‟llaydi. Integrallashgan testlash modulli testlashni modullarini yagona kom‟leks qilib yig‟ish boshqichi qo‟llaniladi. Modullarni yig‟ishni ikki usuli keng qo‟llaniladi:  Monolit – barcha modullarni testlash to‟‟lamiga bir vaqtda birlashtirishni xarakterlaydi.  Inkremental – yig‟ilgan to‟‟lamlarni qadamli testlash asosida qadamlar bo‟yicha dasturlar to‟‟lamini oshirishni xarakterlaydi. Inkremental usul modullarni qo‟shish strategiyasiga ko‟ra 2 turga bo‟linadi:  “Te‟adan „astga” va uni yuqoriga yo‟naltirilgan testlash bilan muvofiqligi;  “„astdan te‟aga” va uni „astga yo‟naltirilgan testlash bilan muvofiqligi; Monolit va integral yondashishlarni solishtirish quyidagilardan iborat:  Monolit testlash juda katta kuch sarflashni talab etadi, drayverlarga qo‟shimcha ishlov berish va idnetifikatsiya xatoliklarini qiyinligiga bog‟liq bo‟ladi.  Qadamli testlash asta-sekinlik bilan testlanayotgon kodni hajmini oshirishda identifikatsiya xatoligiga kam mehnat sarfiga bog‟liq bo‟ladi. Monolit testlash asosan boshlang‟ich testlash fazasida parallel ishlash uchun katta imkoniyat yaratib beradi. pasayuvchi testlashning afzalliklari quyidagilardan iborat:  tashkil etish orasida uchun bajariladigan navbatdagi chaqiriq testlangan modullarni testlanadigan modul;  doimo razrabotka qilish va zaglushkalarni ishlatish;  birinchi navbatda modullarni testlashni tashkil etish;  saqlangan operatsiyalarni modullar bilan almashtirish;  testlanadigan algoritmga tanqidiy yondashish. pasayuvchi testlashning kamchiliklari:  Intelektual zaglushkalarni yetarlicha ishlab chiqish muammosi ya‟ni testlash uchun kerak bo‟luvchi kom‟leks ishining turli xil modellashtirish rejimlarida foydalanish layoqatining zaglushkasi.  Kerakli ketma-ketlikda modullarni bajarishni realizatsiya qilish uchun ishlab chiqish va tashkil etishning murakkabligi  Yuqori va quyi bosqich modullarini parallel ishlab chiqish modullarining yuqori bosqich modulining tastlanib bo‟lganligi, ammo quyi bosqich modulining testlanmaganligiga qaramay tayyorlanishi tufayli doim ham effektiv realizatsiyasiyaga olib kelmaydi. Tashkilotda yuqorilovchi testlashning xususiyatlariga jamlashning tatriblanganligi va ishlab chiqish tartibiga mos ravishda testlanuvchi modulga o‟tishi. Yuqorilovchi testlashning kamchiliklari:  Testlanayotgan kom‟leksning konse‟tual asoslarini tekshirilishining kechikishi  Drayverlardan foydalanish va ishlab chiqishda yetishmovchiliklar „rosedurali dasturlashda Integratsion testlashning asosiy xususiyatlari Tuzilmaviy testlashda testlar to‟‟lamini qurish jarayoni dasturning graf modeli(DGM) konstruksiyasiga asoslangan „rins‟lar asosida aniqlanadi. Bundan testlash usulliga mos bo‟lgan ko‟‟ testlash yo‟llari va testlar generatsiyasi talab qilinadi. Dasturiy ta‟minotni ishlab chiqishga bo‟lgan birinchi yondashuv „rosedurali(modulli) dasturlash hisoblanadi. An‟anaviy „rosedurali dasturlash kiruvchi kodni komandalar bajarilishining aniqlangan ketma-ketligini yozuvchi, hamda funksional dekom‟ozitsiya yordamida dasturiy loyihani ro‟yhatga olishni bajaruvchi im‟erativ(xokimlik) stilda yozishni tahmin qiladi. Bunday tillarda „ascal va C im‟erativ hisoblanadi. Kiruvchi kodlar satri tartibi dastur qismlarining qayta bajarilishi va talablarni tanlash amalga oshirilishining ketmaketligidan tashqari boshqarishni uzatishni aniqlaydi. Har bir modul bir qancha kiruvchi nuqtalardan va bir qancha chiquvchi nuqtalardan iborat. Murakkab dasturi loyihalar modul-ierarxik qurish usulidan iborat va testlash modullari DT ni testlash jarayoning dastlabki qadami hisoblanadi. Modulning graffli modeli trivial masalalar hisoblanadi. Testlash esa doim C1 kriteriya boyicha olib boriladi ya‟ni graf modulining har bir shoxi va yoyi testlash yo‟llaridan birini o‟z ichiga olishi kerak. Integratsion testlash aniqrog‟I boshqaruv oqimlari diagrammasidan foydalanishga olib keluvchi dastur modellarini ko‟rib chiqish hisoblanadi. Ma‟lumotlar orasidagi aloqa ya‟ni testlanayotgan guruh bilan bo‟gliqlikda dasturning boshqa guruhlarida tayyorlanuvchi va foydalanuvchi nazorat qilinadi. Har bir o‟zgaruvchi modulli interfeys oz‟aro aloqadagi modullar ro‟yhati bilan tenglik, hamda kiruvchi dasturiy s‟etsifikatsiyaning mosligi tekshiriladi. Axborot aloqa guruh modellari tarlibi va strukturasi shu guruh talablar s‟etifikatsiyasiga mosligi tekshiriladi. Barcha realizatisiyalangan aloqa o‟rnatilgan, tartiblangan vabirlashtirilgan bo‟lishi kerak. Modullarni yagona dasturiy kom‟leksga yig‟ish loyihaning graffli modelini qurishda 2 ta variantida „aydo bo‟ladi:  Tekis yoki ierarxik loyiha modeli  Chaqiruvlar grafi