Modellashtirish Ilmiy tadqiqot ishlarida ko‘p qo‘llaniladigan muhim uslublardan biri hisoblanadi. Model so’zi inglizchadan

Quyidagilar matematik modellarning tasnifiy belgilari hisoblanadi: – texnikaviy obyektning tasvirlanayotgan xossasining tavsifi; – iyerarxik darajasiga taalluqlilik; – bir daraja ichida tavsifning detallashtirilish darajasi; – texnikaviy obyekt xossasini tasavvur etish usuli; – modelni olish usuli. Obyekt xossasining ifodalanish tavsifi bo‘yicha matematik modellar funksional va tuzilmaviylarga bo‘linadi.
Fizik model deb orginalga ekvivolent yoki o‘xshash bo‘lgan tizimlar tushiniladi. Boshqacha aytganda ishlash jarayoni orginalga o‘xshash bo‘lgan u yoki bu fizik tabiatga ega bo‘lgan tizimlarga aytiladi. Fizik madellarni quyidagi turlarini kursatish mumkin: naturali, kvazinaturaviy, masshtab va analog modellar.
Natural modellar -bu real tadqiq etilayotgan tizmlardir. Ularni maketlar yoki tajriba ko‘rinishi deyiladi. Bunday modellar tizim orginallarga to‘la adekvat bo‘ladi va natijada modellashtirish natijalarini yuqori aniqligini va ishonchliligini ta’minlaydi. Hisoblash tizmlarini loyixalash jarayoni tajriba ko‘rinishlarini sinash bilan yakunlanadi. Kvazinaturaviy modellar naturaviy va matematik modellar majmuasidan iborat.
Masshtab modellar - bu orginallik qanday fizik tabiatga ega bo‘lsa shunday tabiatli tizim bo‘lib, faqat masshtablari bilan farqlanadigan tizmdir. Masshtab modellashtirishni uslubiyat asosi bo‘lib, o‘xshashlik nazariyasi olingan. Bu nazariya bo‘yicha orginal bilan model geometrik o‘xshashlik saqlanishi lozim va ularni parametlari mos masshtablarda bo‘lishi lozim.
Analog modellar -deb shunday modellarga aytiladiki, orginaldan fizik tabiatga nisbatan farq qiluvchi, ammo ishlash jarayoni orginalga o‘xshash bo‘lgan modellarga aytiladi. Bunday modellarda asosiy shartlardan biri bu o‘rganilayotgan obyekt bilan model parametrlari orasida bir qiymatli mos kelishlik bo‘lishi, hamda bu tizmlardagi jarayonlarni o‘lchamga ega bo‘lmagan matematik yozilishi ayniyat shaklida bo‘lishi zarur. Analog modellarni yaratish uchun o‘rganilayotgan tizimlarni matematik tavsiflash zarur. Analog modellar sifatida mexanik, gidravlik, pnevmatik tizimlar ishlatilishi mumkin. Ammo ko‘pgina xollarda elektr va elektron analog modellar keng qo‘llaniladi.