Moddalar almashinuvi va funkstiyalarini gormonlar ishtirokida idora etilishi

Qalqonsimon bezi gormonlari








Tiroksin va triyodtironninning tafsifi

	Tiroksin	triyodtironin
Xosil bo’lish tezligi, mkg/sut.	90	35
Qalqonsimon bezda xosil bo’lishi, %	100	20
Yarim yashash davri, kun	7	0.75
Umumiy miqdori, nmol/l (mkg/l)	51-142 (40-110)	1.2-3.4 (0.75-2.2)
Erkin, %	0.03	0.3
Qon oqsillari bilan bog`langan,%	99.97	99.7
Tiroksinbog`lovchi globulin bilan bog`langan, %	70-75	70-75
Albumin bilan bog`langan, %	5-10	20-25
Transperitin bilan bog`langan, %	15-20	0-5

Bog`langan xolatda gormon metabolik faollikga ega emas, ammo erkin shakllari bilan muvozanatda bo’ladi. Transtiretin (tiroksin bog`lovchi prealbumin) bilan bog`langan tireoid gormonlari metabolik faollikga ega. T4 va T3 erkin shakllari xujayra ichi resteptorali bilan bog`lanishi mumkin. Qalqonsimon bezning asosiy maxsuloti – tiroksinning metabolik faolligi past, T3 – yuqori faollikga ega. TBO va transtiretin bilan gormon kompleksiga nisbatan albumin-gormon kompleks tez dissostiastiyalanadi. T3 albumin bilan ko’proq bog`lanishi, uning klirensini oshiradi (T4 ga nisbatan T3 klirensi 25 marotaba tez bo’ladi).

Tireoid gormonlarning modda almashinuviga ta’siri

1. 
   lipogenez va lipolizni kuchaytiradi, qon zardobida xolesterin miqdorini kamaytiradi.
   
2. 
   katexolaminlarning lipolitik ta’sirini kuchaytiradi.
   
3. 
   asosiy modda almashinuvini va kislorodni ishlatilishini kuchaytiradi, ATF sintezi susayadi.
   
4. 
   to’qimalarda energetik manbalarni kamaytiradi va to’qimalarni katexolaminlarga sezuvchanligini oshiradi.
   
5. 
   glikogenoliz va glyukoneogenezni oshiradi.
   
6. 
   energetik manbalar organizmda tez safarbarlanadi, natijada ovqatga bo’lgan ehtiyoj oshadi.