Mmt-85 avazbekov jahongir o’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Toshkent moliya instituti

3. Korporativ boshqaruv samaradorligini baholash ko'rsatkichlari va usullari.

Menejer faoliyatini baholash mumkin bo'lgan asosiy ko'rsatkich bu korxonaning boshqaruv qobiliyatidir. Rossiya rahbari uchun boshqaruv, birinchi navbatda, ishlab chiqarishni nazorat qilish bilan bog'liq. Qabul qilingan qarorlarning bajarilish darajasi ham samarali boshqaruvning muhim ko'rsatkichidir.

Nazorat tizimi olib boradi to'liq javobgarlik kompaniyani bozorda barqaror mavqega ega bo'lishini ta'minlash va uning bozor qiymatini oshirishga qaratilgan strategiyani ishlab chiqish va amalga oshirish uchun. Ideal holda, nazorat tizimining vazifasi firmaning ko'rsatkichlari va standartlari tizimini vaqt birligiga yoki uzoq muddatda xarajatlar birligidan maksimal foyda olishga yo'naltirishdir. Korxona faoliyati natijalarini baholash, rivojlanishning asosiy yo'nalishlari va erishiladigan sur'atlari va variantlarini tanlash, xodimlarni rag'batlantirish tizimi, korxonaning butun strategiyasi ushbu mezon asosida qurilishi kerak. Bu, o'z navbatida, ishlab chiqarish omillarini rejalashtirish va buyurtmalar portfelini shakllantirishda foydaning maksimal o'sishini ta'minlashga qodir bo'lgan tovarlar va xizmatlarga ustunlik berish kerakligini ko'rsatadi.

Raqobatbardoshlikni oshirishga innovatsion texnologiyalarni maqsadli joriy etish orqali erishish mumkin. Faqat bozor ulushi va korporatsiya foydasining o'sishi etarli emas, shuningdek, yangi kapital qo'yilmalar oqimini va yuqori qo'shilgan qiymatni ta'minlash kerak.

Ushbu kontekstda boshqaruv samaradorligi ko'rsatkichi - bu korxonaning umumiy daromadining alohida birliklar ko'rsatkichlari yig'indisidan oshib ketishi. Agar bunday maqsadga erishib bo'lmaydigan bo'lib chiqsa, u holda korporatsiyaning bo'linishiga ustunlik berish kerak va ajratilgan iqtisodiy bo'linmalarning har biri tovar va kapital bozorlarida mustaqil ravishda harakat qilish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak. Ayrim zarar ko‘rayotgan xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarni foydali qilish maqsadida qayta tashkil etilishi yoki kim oshdi savdosida sotilishi shart bo‘lgan subsidiyalash tamoyilidan voz kechish taklif etilmoqda.

Boshqaruv tizimining samaradorligini ta'minlash uchun ijodiy echimlarni ishlab chiqish alohida ahamiyatga ega bo'lib, bu jarayonda boshqaruvning barcha darajalari ishtirok etishi kerak. Korxona qanchalik katta bo'lsa, uning uchun boshqaruv tizimi va tuzilmasini rejalashtirish va optimallashtirish masalalari shunchalik muhim bo'ladi. Yirik kompaniyalarda, ko'plab mahalliy va xorijiy manbalar ta'kidlaganidek, vaqt o'tishi bilan "nazorat qilish qobiliyatining pasayishi" fenomeni paydo bo'ladi. Bu yaxshi tashkil etilgan, muvaffaqiyatli korxona samaradorlikni pasaytirmasdan yanada rivojlana olmasligida ifodalanadi. G'arbdagi, ayniqsa AQSHdagi bunday korxonalarda boshqaruv tizimini takomillashtirishga qaratilgan maxsus boshqaruv konsalting firmalari tashkil etila boshlandi. Bu ularga rahbariyatning boshqaruv strategiyasi va tashkiliy siyosatini aks ettiruvchi maktablarni shakllantirish imkonini berdi.