unga ijtimoiy muxit, ma‘naviy, mafkuraviy, madaniy, siyosiy soxalar katta ta‘sir
qiladilar. Shuning uchun xam jamoaning rivojlanishi yuqorida keltirilgan soxalardan
Tashkilot jamoasining a‘zosi madaniyatli, ma‘lumotli, siyosiy, kasbiy yetuk
bulsa, ishlab chiqarish yoki xizmat kursatishda Tashkilot yuqori yutuqlarga erishadi.
Chunki bunday xodim tafakkur qila bilishi va uz tafakkurini tugri, aniq, chiroyli
ifodalay bilishi, tilning grammatik, suz va orpoepik me‘yorlariga rioya etishi bilan
Uylab kuraylik, xar bir xodim mustaqil ishlab chiqarish (xizmat kursatish)
Ish xujjatlarisiz na biror Tashkilot, na biror korxona faoliyat kursata olmaydi.
muvofiq Tashkil etish Tashkilot iqtisodiyotini boshqarish soxasida muxim urin tutadi
va uta katta axamiyatga egadir. Yiriq xujjatshunos A.S.Golovach shunday
ta‘kidlaydi: “Boshqaruv soxasidagi kamchiliklarning asosiy sabablaridan biri ayni
soxa xodimlarining kupchiligida nazariy va amaliy tayyorgarlikning bushligidir, ular
www.qmii.uz/e-lib
8
Tashkilot, korxona va muassasalarda qabul qilingan xujjatlar bilan ishlash yuriqlari,
usullari va yullari majmuini yetarli darajada bilmaydilar“. Ba‘zan xujjatlarga jiddiy
munosabatda bulinmaydi, unga shunchaki bir qogozbozlik, nokerak va ortikcha bir
ish sifatida qaraladi. Bu albatta, nomaqbul munosabatdir. Mukammal va oqilona
tashkil etilgan xujjatchilik xar qanday tashkilotdagi ish yuritishning asosi ekanligini
bugungi kunda isbotlab utirishning mutlaqo xojati yuq.
Ma‘lumki, xar qanday xujjat muayyan axborotni u yoki bu tarzda ifodalash
uchun xizmat qiladi, demak, xar qanday xujjatdagi birlamchi va asosiy unsur, bu
tildir. Yuqorida bir qadar ixcham shaklda sanab utilgan tadbirlar, tasdiqlangan
xujjatlarning Davlat yagona nusxalarining barchasi, tabiiyki, rus tilidagi xujjatlar
uchun taalluqlidir. Uzbek tilidagi xujjatchilik yuzasidan bunday ishlar mutlaqo
amalga oshirilmagan. Tugri, rus xujjatshunosligidagi juda kuplab tartibotlarni uzbek
tilidagi xujjatlarga xam tatbiq etish mumkin, lekin barchasini emas. Albatta, bunda
til qonun-qoidalarga rioya qilish kerak. Masalan, uzbek tilida bitilgan xujjatlarda sana
raqam qilinar ekan, ya‘ni, “ 12 oktyabr 1998 yil “ tarzida yozish rus tilidan kuchirish
oqibatida odat bulib qolgan Rus tilida “ 12 oktyabr 1998 goda “ tarzda yoziladi va
rus tilining tabiati va qonuniyatlariga tula muvofiq keladi. Ayni iboraning uzbek
tilidagi ma‘nosi xam aslida “ 1998 yilning 12 oktyabri “ demakdir. Bu oddiy
misolgina. Suz qullash bilan bogliq juda kup muammolar borki, ularni faqat ayni til
tabiatidan kelib chiqib xal qilmoq lozim. Aksincha yul tutish, biron-bir darajada
bulsin, uzini oklay olmaydi.
Yangicha ishlab chiqarish (xizmat kursatish) va boshqaruv sir-asrorlarini taxlil
qilishda xujjatlardagi axborotlar, ilmiy-texnika axboroti, kibernetika (turli mexaniqa,
elektr, fiziologik va boshqa jarayonlarni avtomatik ravishda boshqarish va nazorat
qilishning matematik usullariga asoslangan umumiy nazariyasi), EXM kabilar katta
axamiyatga ega. Agar tashkilot ichida axborot oqimlarining kelishi va tashqi dunyo
bilan aloqa buzilsa, tashkilotning faoliyat kurishi xavf ostida qoladi. Shu bois
xujjatlardagi axborotlar mazmunli, tartibli, sifatli va tulik bulgandagina tashkilot uz
faoliyatini bekami-kust boshqara oladi. Chunki axborotlar muvofiq tarzda qayta
www.qmii.uz/e-lib
9
tashkil qilinsa va ishlov berilsa, kommunikativ aloqalar paydo bulsa, tashkilot
faoliyatini samarali tashkil etish ta‘minlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: