Mirzo Ulug’bek Nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Zoologiya kafedrasi magistranti Baxtiyorova Madinaning Bioxilma- xillik fanidan tayyorlagan taqdimoti

O’rgimchakkana Epitetranuchus Telarius

• O’rgimchakkana qishloq xo’jaligi o’simliklarining va ekinlarining hamda yovvoyi o’simliklarning eng xavfli zararkunandalaridan biridir. SHu bilan birga tutning o’sish davrida, bahorda tut barglarining xosiliga 40% gacha zarar keltiradi. Bu zararkunanda tutdan tashqari 200 tur dan ortiq turli xil o’simliklarni zararlaydi. Qishlab chiqqan o’rgimchakkana ko’klamda uyg’onib turli xildagi begona o’t va yosh tut barglari bilan oziqlanib keyinchalik g’o’zaga ham o’tadi.
• O’rgimchakkana tut bargining ostki tomoniga yopishib barg shirasini so’radi, natijada barglarning yuzasida turli shakldagi dog’larni xosil qiladi, dog’lar asta-sekin qo’ng’irlashib quriydi va erta to’kiladi, barglar to’kilgan novdalardan kuzgacha xam barg ko’karmaydi.

Qarshi kurash choralari

• Bahorda qishlab chiqgan lichinkalariga qarshi kurash uchun daraxtlar kurtak chiqarmasdan oldin to gullaganga qadar fosfomid, fazalon ,akaridsidlardan akreks, kelton, tedion yoki kolloidli oltingugurtlari ishlatish mumkin.
• A.Xamroev va boshqalarning tavsiyalariga ko’ra oltingu-gurtning suvdagi eritmasi (59,6 qism oltingugurt, 0,5 qism sulfanol, 0,1 qism karboksimetil tsellyuloza va 39,8 qism suv aralashmasi) ishlatiladi.
• Kimyoviy yo’l bilan qarshi kurashda 0,05% li tiazid preparati ishlatiladi.
• O’rgimchakkanaga biologik qarshi kurashda uning kushandasi oltin ko’z-Chrusopa s.p ni samaradorligini aniqlagan.

Tripslar Dedrothrips Saniish jakh.

• Zararkunanda qurtlik va kapalaklik davrida tut bargining va navdalarning shirasini so’rib, nihol va ko’chatlarga katta zarar keltiradi. Bu hasharotning kattaligi 0,5-1 mm bo’lib, qurti sutsimon oq, voyaga yetgan erkak va urg’ochilari esa somonsimon rangda bo’ladi.
• Qurtlari may oyidan boshlab to sovuq tushgunga qadar tut barglariga zarar keltiradi. U butun yoz davomida 3-4 marta avlod berib har biri 45-50 kungacha hayot kechiradi.
• Urg’ochilari to’kilgan barglar va tuproqning ustki qismida qishlab sutkalik havo harorati +3-15 daraja atrofida bo’lgan vaqtda tashqariga chiqib tut barglariga tarqaladi