Mirzo Ulug’bek Nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Zoologiya kafedrasi magistranti Baxtiyorova Madinaning Bioxilma- xillik fanidan tayyorlagan taqdimoti

Mirzo Ulug’bek Nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Zoologiya kafedrasi magistranti Baxtiyorova Madinaning Bioxilma- xillik fanidan tayyorlagan taqdimoti

Mavzu: Tut daraxtining kemiruvchi zararkunandalari va ularning axamiyati.

Mavzuning dolzarbligi: Qishloq xo’jaligi ekinlari ayniqsa paxta dalalari atrofida ekilgan tut daraxtlarini kemiruvchi zararkunandalardan himoya qilish.

• Tut daraxtining bargi ipak qurtining yagona ozig‘i hisoblansa, uning mevalari shirin va to‘yimliligi hamda shifobaxshligi bilan inson salomatligi uchun nihoyatda bebahodir. Tut daraxti juda qadimiy ko‘p yillik o‘simlik bo‘lib, tarixiy manbalarga ko‘ra 5000 yil ilgari Xitoyda tarqalgan. Asrlar davomida xalq seleksiyasi tamonidan Shotut, Balxi tut, Marvarid tut va boshqa ko‘plab tut navlari yaratilib, hozirgi paytda ham o‘stirilmoqda.
• Tut daraxtiga juda ko’p zararkunandalar xavf soladi. Jumladan: komstok kurta, tut parvonasi, tripslar, odimchi qurt va h.k

1902-yilda bu tur 1-marta Shinka Inokichi Kuwuna tomonidan tut va chinor o’simligida aniqlangan.Bu turning vatani Sharqiy Osiyo bo’lib, Markaziy osiyo, Sharqiy Yevropa va Qo’shma Shtatlarga kiritilgan

Komstok qurti Psiudococcus comstocki Huw

Komstok qurti Psiudococcus comstocki Huw

• Koksidiyalar kenja turkumiga kiradigan hasharot, ichki va tashqi karantin obʼyekti. Birinchi marta 1890 yilda AQShning Kaliforniya shtatida D.Komstok tomonidan topilgan.
• Urgʻochisining tanasi uzunligi 3–4 mm, tuxum qoʻyish davrida 5–6 mm ga yetadi. Urgʻochisi 600 ga yaqin tuxum qoʻyadi. Tuxumining kattaligi 0,3 mm, oval shaklda. Daraxtlar kovagida, oʻsimlik ildizlarida, xazon orasida, devor yoriqlarida tuxumlik bosqichida qishlaydi.
• Bir yilda 3—4 avlod beradi. Aprel oyida tuxumdan chiqqan qurtlar zararlagan tut daraxti novdalari qingʻir-qiyshiq boʻlib, barglar sargʻayadi va qurib qoladi, daraxt tanasi, ildizlari va shoxlarida shish va yoriqlar hosil boʻladi. Qurt tezagi bilan ifloslangan tut bargi esa ipak qurti uchun zararlidir.