Mirzo Ulug’bek Nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Zoologiya kafedrasi magistranti Baxtiyorova Madinaning Bioxilma- xillik fanidan tayyorlagan taqdimoti

Qarshi kurash choralari.

• Zararkunandalarga qarshi kurash uchun erta bahorda tutlar barg yozganida kuzda to’qilgan barglarni to’plab yoqish tutlarning qator oralarini haydash,
• Zararkunandalarning eng ko’paygan davri iyul, avgust oylarida nihol, ko’chat va buta tutzorlarga oktametil preparatining 0,16% eritmasi yoki sodaning ya’ni natriy karbonatning kaltsiylashtirilgan 0,5% li eritmasi purkaladi.
• Biologik kurashda oddiy oltinko’z yoki yetti nuqtali xonqizidan foydalanish mumkin.

Tut qalqondori Pseudolacaspsis Pentadona Targ

• Bu zararkunanda mamlakatimiz uchun karantin ob’ekt hisoblanib, Kavkaz oldi mintaqalarida tarqalgan. Zararkunanda asosan tut daraxtlariga katta zarar keltiradi.
• Tut qalqondorining urg’ochi 1,2-2,5 mm kattalikda bo’lib, uning formasi yumaloq, ranglari oq yoki sarg’ish kulrangda bo’ladi.
• Lichinkalarning ranglari yoshlariga qarab turlicha bo’ladi, birinchi yoshda sariq, ikkinchi yoshdagisi esa qizg’ish-jigarrang.
• Erkaklarning qalqonlari urg’ochisinikiga qaraganda maydaroq, oqimtir yo’li bo’ladi. Urg’ochi hasharot to’liq yetishmagan nimfa davrida qishlaydi.

Qarshi kurash

• Urg’ochi hasharotni mart oylarida erkaklari uchib kelib otalantiradi. Mart oylarining oxiri, aprelning boshlarida urg’ochi hasharotlar tut barglarida to’planishib barglarning shiralarini so’rib oziqlanadi.
• Zararkunandaga qarshi kurash uchun karantin joylardan tut ko’chatlari olinmaydi, olingan ko’chatlar esa tekshiruvdan o’tkaziladi.
• Zararkunandaga qarshi biologik usul bo’yicha uning kushandasi Prospoltella berlesei How. entomafagdan foydalaniladi.

Xulosa

• Tut daraxti juda qadimiy daraxt bo’lib, shifobaxshligi va ko’plab darmon – dorilarga boyligi jihatdan boshqa o’simliklardan ajralib turadi. Shunday ekan tut daraxtiga ko’plab kemiruvchilar katta zarar yetkazmoqda. Ularga qarshi kurash uchun avvalo zararkunandalarning bio-ekologiyasini o’rganish, ularning tabiiy dushmanlarini aniqlash, tut daraxtining vegetatsiya davrida kemiruvchi zararkunandalarning dinamikasini aniqlash hamda kemiruvchi zararkunandalarning tabiatdagi ahamiyatini o’rganish zarur.