Цезар ҳар қанча машҳур ва ҳар қанча улуғ бўлмасин, унинг душманлари ҳам кўп эди. Милоддан аввалги 44 йилда Цезар шарққа ҳарбий юриш уюштиришдан олдин Юпитер байрами куни сенат мажлисига боради. Шу мажлисда Кассий ва Брут раҳбарлигидаги фитначилар Цезарни ўраб олиб, кийимлари остига яширинган ханжар билан уни 23 жойидан ярадор қиладила Цезар ҳар қанча машҳур ва ҳар қанча улуғ бўлмасин, унинг душманлари ҳам кўп эди. Милоддан аввалги 44 йилда Цезар шарққа ҳарбий юриш уюштиришдан олдин Юпитер байрами куни сенат мажлисига боради. Шу мажлисда Кассий ва Брут раҳбарлигидаги фитначилар Цезарни ўраб олиб, кийимлари остига яширинган ханжар билан уни 23 жойидан ярадор қиладила
Милодий биринчи аср охрида сенатор Нерва (96-98 йиллар) даврида ҳарбийлар қаттиқ норози бўлганлар. Натижада Нерва ҳарбий саркардалардан бири Траянни ўзига ҳокимдош деб эълон қилган (96 йилда). Император ўлгач, давлатни бошқариш Траян ихтиёрига ўтган (98-117 йиллар). Бу император сенат билан самимий муносабатда бўлган, эркин фикр айтиш имконини берган. Траян вафотидан кейин салтанат тахтига унинг асранди ўли Андриан ўтирган. Император Андрианнинг фарзандлари бўлмаган. У ўлими олдидан галлиялик Тит Аврелий Антонинни ўзига ворис деб эълон қилган. Унинг вафотидан кейин Тит Аврелий император қилиб сайланган. Унга Антонин Пий деб ном берганлар
476 йили герман қабилаларининг Римдаги ёлланганқ ўшини саркардаси Одоакр ғарбий Рим салтанатининг сўнгги императори 15 ёшли Ромул Августулни тахтдан ағдариб ташлаган. Рим салтанати тугаши билан ўрта асрлар даври бошланиб кетади. Лукреций Кар машҳур юнон файласуфлари Демокрит ва Эпикурларнинг изидан бориб, табиатдаги барча жонли ва жонсиз нарсаларнинг атом заррачаларидан ташкил топганлигини таъкидлаган. Лукреций кишиларнинг узоқ ўтмиши билан қизиқиб, уни тош, жез ва темир даврларига бўлган.
Корнелий Тацитнинг “Тарих” китобида 68-69 йиллардаги фуқаролар уруши ва Флавий замони тарихи баён қилинган. Унинг “Йилномалар” номли асарида Август ўлими билан Нерон ўлими орасидаги воқеалар ёзилган. 155-235 йилларда яшаган Дон Кассий “Рим тарихи”ни ёзиб, унда ўзига яқин ва замонасида бўлган тарихий воқеаларни анча муфассал баён этган. Цезар ҳам “Галл урушлари ҳақидаги ёзишмалар” ва “Фуқаролар уруши ҳақидаги ёзишмалар” номли тарихий китоблар ёзиб қолдирган. Рим тарихчиларининг асарлари Италия-Рим салтанати тарихини ўрганишда қимматли манбадир.
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЙОТЛАР Эшов Б. Цивилизация тизимида илк шаҳарлар. Тошкент, 2005. 1.Островский А.В. История цивилизаций. Санкт-Петербург. 2000 2. Яковец Ю.В. История цивилизаций. М., 1997. 3. “Древние цивилизации”. Под общей редакцией Бангарда-Левина Г. М. М., 1989. 4. “Древнеиндийская философия. Начальный период” М., 1963. 5. “Мифология древнего мира”. 10. Крамер С. “История начинается в Шумере”. М., 1991. 11. Ғуломов Х.Ғ., Татибоев А.С. “Ўрта Осиё ва жахон тарихи”. Т., 1993.
Do'stlaringiz bilan baham: |