Mirzo ulug’bek nomdagi o’zbekiston milliy universiteti tarix fakulteti 2-kurs sirtqi 201-guruh talabasi gadoyev haydarning jahon svilizatsiyalari tarixi fanidan mustaqil ishi

Милоддан аввалги 449 йили 12 та мис лавҳага ўйиб ёзилган қонунлар форумга қўйилган ва қабул қилинган. 12 мис лавҳадаги қонунларининг қабул қилиниши плебейларнинг катта ғалабаси эди. Қонунга кўра, ер ва мол-мулк хусусий ҳисобланиб, уни меросхўрга васият қилиб қолдириш мумкин бўлган. Милоддан аввалги 326 йилда плебейлар янги қонун қабул илганлар. Қонунга кўра “қарз учун қарздорнинг тан-жони эмас, мол-мулки жавобгар бўлиши керак”,- дейилган. Қарз учун Рим фуқаросини қул қилиб сотиш қонунда ман қилинган. Айни пайтда плебейлар консуллик лавозимларни ва боша мансабларни эгаллаш ҳамда жамоа экин майдонида ер олиш ҳуқуқига ҳам эришганлар. Милоддан аввалги III аср бошларида плебейлар Римнинг тўла ҳуқуқли фуқаролари бўлиб олганлар.

Милоддан аввалги V-III асрларда Римда республика тузумининг шаклланиш жараёни давом этган. Давлат ҳокимияти муассасалари комициялар (халқ мажлиси), магистратуралар ва сенат эди. Олий ҳокимиятэгаси туб жой аҳолидан бўлган Рим фуқаролари (популис Романус)бўлганлар. Расмий жиҳатдан Рим фуқаролари халқ мажлисида иштирокэтишга, давлат лавозимларига сайланишга, мулкга эгалик қилишга ва Римқўшинида хизмат қилишга ҳақли эдилар

Сенат Рим республикасининг Олий давлат муассасаси ҳисобланиб, милоддан аввалги биринчи аср бошларигача 300 кишидан иборат эди. Сенат катта ҳуқуққа эга эди. Консуллар барча масалаларда сенат билан маслаҳатлашиши лозим эди. Уруш ва сулҳ масалаларида ҳам сенат аъзоларининг маслаҳатлари ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлган. Давлатнинг хазинаси сенат ихтиёрида эди. Сенат ҳал қилиниши лозим бўлган масалаларни, олдиндан тайёрлаб қўйилган қарорларни халқ йиғинига ҳавола этган, йиғин эса бу қарорларни ҳамиша қабул қилган.

Милоддан аввалги 281 йилда Рим Тарентга қарши уруш эълон қилган. Тарентликлар эса Эпир подшоси Пиррга ёрдам сўраб мурожаат қилганлар. Пирр 280 йили Италияга кириб келган. Милоддан аввалги 279 йилда Пирр қўшинлари Адриатика денгизи соҳилидаги Аускул шаҳри ёнида бўлган жангда Рим қўшинларини тор-мор этган. Аммо, бу жангда Пирр ўзинингжуда кўп жангчиларидан айрилган. Шунда у: “Агар биз римликлар устидан яна бир марта шундай ғалаба қилсак, тамомила ҳалок бўламиз”,- деган