Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети Мавзу: Хусусий тадбиркорлик

Мирзо Улуғбек номидаги
Ўзбекистон Миллий университети
Мавзу:
Хусусий тадбиркорлик
ва кичик бизнес
Ўзбекистон иқтисодиёти

Режа

1. Кичик бизнес ва тадбиркорлик тушунчаларининг моҳияти.

2. Кичик тадбиркорликнинг ижтимоий ва иқтисодий барқарорликни таъминлашдаги роли.

3. Соҳани ривожлантиришга ҳуқуқий ва иқтисодий база яратилганлиги.

4. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг миллий иқтисодиётда тутган ўрни.

5. Ишбилармонлик муҳити

Кичик бизнес ва тадбиркорлик тушунчаларининг моҳияти

Машҳур француз иқтисодчиси Ж.Б.Сей (1767-1832) «Сиѐсий иқтисод рисоласи» китобида (1803й.) тадбиркорлик фаолиятини ишлаб чиқаришнинг уч мумтоз омиллари – ер, капитал, меҳнатнинг яхлитлиги деб таърифлаган эди.

Америкалик иқтисодчи Ж.Б.Кларк (1847-1938) Ж.Б.Сейнинг «учлик формуласига» бир оз ўзгартириш киритди. Унинг фикрича, ишлаб чиқаришда доим тўрт омил иштирок этади:

капитал;

ишлаб чиқариш воситалари ва ер;

тадбиркорлик фаолияти;

ишчининг меҳнати.

Кичик бизнес ва тадбиркорлик тушунчаларининг моҳияти

Мулкдор – моддий ва интеллектуал мулк объектларига эга бўлган, уларни тасарруф этиш ва улардан ўз хоҳишига қаратиб, шу жумладан даромад олиш мақсадида фойдаланиш ҳуқуқига эга жисмоний шахсдир.

Мулкдорлар синфи уч гуруҳдан иборат:

даромад келтирмайдиган ва шахсий мақсадларда фойдаланишга мўлжалланган мол-мулкка эга мулкдорлар;

шахсий истеъмолга мўлжалланган мол-мулк билан бир қаторда, қўшимча тадбиркорлик даромади ѐки киритилган сармоядан даромад олиш учун фойдаланиладиган активлар (сармоя)га эга ўрта мулкдорлар;

йирик хусусий корхоналар, фирмаларга эга ва уларнинг фаолиятидан катта даромад оладиган йирик мулкдорлар.