Mirsaid Aripov, Nurillo Otaxanov

11-BOB. OB’YEKTGA YO`NALTIRILGAN DASTURLASHGA KIRISH

Ob’yektga yo`naltirilgan dasturlash (OYD) – bu shunday dastur ishlab chiqish usuliki, uning asosida ob’yekt yotadi. Ob’yekt - bu borliq olamning biror xodisa, jarayoni yoki buyumiga mos keladigan yaxlit tuzilmadan iborat. OYD usuli bilan yechiladigan masala dasturi ob’yekt atamalari va ular ustida bajarish mumkin bo`lgan amallar yordamida ifodalanadi. Shuning uchun bu usulda yozilgan dastur ob’yektlar va ular o`rtasidagi munosabatlarni o`z ichiga oladi.

11.1. Klasslar

Delphi tilida OYD konsepsiyasiga muvofiq klasslarni aniqlash mumkin. Klasslar – bu murakkab struktura bo`lib, o`z ichiga ma`lumot, protsedura va funksiyalarni ifodalashdan tashqari, klasslarning vakili bo`lmish ob’yektlar ustida bajarilishi mumkin bo`lgan amallarni ham oladi. Eng sodda klassni e`lon qilish quyidagicha yoziladi:

TPerson  class

private

fname: string[15]; faddress: string[35];

public

procedure Show;

end;

Klassdagi ma`lumotlar maydonlar, protsedura va funksiyalar esa metodlar deb ataladi. Yuqoridagi misolda TPerson - klass nomi, fname va faddress – maydon nomlari, show - metod.

Eslatma: Delphi da qabul qilingan kelishuvga binoan maydon nomlari f xarfidan (field - maydon) boshlanishi shart.

Klasslarni tavsiflash dasturda tiplarni e`lon qilish bo`limida (type) joylashtiriladi.