Mirsaid Aripov, Nurillo Otaxanov

20.4. Sichqoncha bilan boshqarish

Har bir komponeta sichqoncha yordamida boshqarishni ta`minlovchi bir qator hususiyat va metodlarga ega. Bu o`ta muhim va kerakli mexanizm ekanligi hammaga ravshan.

Dasturchi sichqoncha yordamida ilova interfeysi elementlariga ta`sir qilishi mumkin.

Sichqoncha tugmasining chertilishiga quyidagi metod javob beradi:

type

TMouseEvent = procedure (Sender: TObject; 

Button: TMouseButton; Shift: TShiftState; X, Y: Integer) of object;

property OnMouseDown: TMouseEvent;

Bu yerda Button parametrida sichqoncha chertilgan tugmaning alomatlari uzatiladi :

type TMouseButton = (mbLeft, mbRight, mbMiddle);

Shift parametri klaviaturadan bosilgan qo`shimcha tugmani aniqlaydi:

type TShiftState = set of (ssShift, ssAlt, ssCtrl, ssLeft, ssRight, ssMiddle, ssDouble);

X va Y parametrlar sichqoncha ko`rsatkichi koordinatalarini aniqlaydi.

Sichqoncha tugmasini qo`yib yuborilishiga

type

TMouseEvent = procedure (Sender: TObject;  Button:TMouseButton;

Shift: TShiftState; X, Y: Integer) of object; 

property OnMouseUp: TMouseEvent;

metodi javob beradi. Uning parametrlari yuqorida keltirilgan.

Sichqoncha ko`rsatkichi joyidan siljiganda

TMouseMoveEvent = procedure(Sender: TObject;  Shift:

TShiftState; X, Y: Integer) of object;

property OnMouseMove: TMouseMoveEvent;

metodi ishga tushadi.

Agar dasturchi sichqoncha holatini batafsil kuzatishni hoxlamasa, boshqa ikkita metoddan foydalanishi mumkin:

property OnClick: TNotifyEvent; 

property OnDblClick: TNotifyEvent;

bu metodlarning birinchisi tugmani bir marta chertilishiga, ikkinchisi esa ikki marta chertilishiga javob beradi.

Har bir boshqaruv elementi o`z ustida yurayotgan sichqoncha ko`rsatkichini o`zgartirishi mumkin. Buning uchun property Cursor: Tcursor hususiyatidan foydalaniladi.

Cichqoncha g’ildiragining aylanishiga javob berish uchun uchta metod nazarda tutilgan:

property OnMouseWheel: TMouseWheelEvent;	aylanish vaqtida ishga tushadi;
property OnMouseWheelUp: TMouseWheelUpDownEvent;	g’ildirak oldinga aylanganda ishga tushadi
property OnMouseWheelDown: TMouseWheelUpDownEvent;	g’ildirak orqaga aylanganda ishga tushadi.

VCL da TMouse klassi mavjud bo`lib, u sichqoncha hususiyatlarini saqlaydi. To`g’ridan-to`g’ri yaratilayotgan klass nusxasiga global Mouse o`zgaruvchisi yordamida murojaat qilish mumkin. Bu klassning xususiyatlari 20.1-jadvalda keltirilgan.

Sichqonchaning boshqaruvchi ta`sirlarini qayta ishlashga namuna qilib DemoMouse misolini ko`rish mumkin. U juda ham sodda bo`lib, sichqonchaning chap tugmasi bosilgan holda surilishi to`g’ri burchakli parcha ajratishni ta`minlaydi.