Miqdoriy taxlil. Tasnifi. Gravimetrik tahlil va uning tasnifi. Cho`ktirish usulida gravimetrik tahlilning asosiy amallari

Absolyut va nisbiy xatolik.
Nazariy va amaliy 
natijalar farqini absolyut qiymati absolyut xatolik 
deyiladi. 
Absolyut 
xatolik 
olingan 
natija 
to‘g‘riligini ko‘rsatuvchi kattalikdir. 
Absolyut xatolik = nazariy qiymat – amaliy qiymat
Absolyut xatolikni nazorat namunasi natijasiga 
nisbatan hisoblangan foiz miqdori nisbiy xatolik 
deyiladi. 
Absolyut xato 
.
100 
Nisbiy xato = ------------------------------ 
Xaqiqiy qiymat 

---

Misol: 0,2030 g. Temir (II) sulfat namunasi miqdoriy 
taxlili natijasida o‘rtacha 0,2000 g. temir (II) sulfat 
topilgan. Nisbiy xatolik
%
7
,
14
2030
,
0
100
0030
,
0
0030
,
0
%
100
2030
,
0





х
х
г
г

---

 Taxlil natijalarini o„rtacha qiymatdan chetlanishlarini 
hisobga olish 
X
1
dan X
i
gacha o„lchash natijalari yuqorida 
ko„rsatilgan sabablarga ko„ra o„rtacha X qiymatdan farq 
etadi.
Х
o`r
 = Х
1
 +Х
2
 +Х
3
 + …….. Хn / n 
n – parallel aniqlashlar soni. 

---

Olingan natijalarni X
1
– X
i
absissa o„qiga va bu natijalarni 
takrorlanish soni (takrorlanish extimolligi) ordinata o„qiga qo„yib 
nuqtalar birlashtirilsa, natijalarni xaqiqiy qiymat atrofida tarqalish 
Gauss chizig„i hosil bo„ladi. Riyoziyot fanidan sizlarga ma‟lumki, 
takroriy o„lchamlar soni qancha ko„paytirilsa o„rtacha qiymatni 
xaqiqiy qiymatga yaqinlashish extimoli ortadi, tasvirga ko„ra. 

---

Масалан: NH
4
CI масса улушини аниқлашда қуйидаги 
натижалар 98,75%; 98,85%; 99,88%; 99,90%; 98,80% олинди. 
Улар қуйидаги жадвалда кўрсатилган тартибда математик 
статистика 
усулида 
ишлаб 
чиқилади. 
N