Министерство высшего и среднего специального образования республики узбекистан

5. Ekskvatorlar parki aniqlanadi. Ekskvatorlarning ruyxatdagi parki ( , dona):



Yechim:

Ekskavatorning texnik ish unumdorligi ( , m³/s) aniqlanadi:

Tog‘ jinsining ekskavatsiyalash koeffitsiyenti,

K_e = = =0.8

Ekskavatorning smenalik ish unumdorligi

Ekskvatorning sutkalik ish unumdorligi
m/sutka
Ekskvatorning yillik ish unumdorligi

Ekskvatorlarning ruyxatdagi parki
Foydali qazilma uchun:
ta

Qoplama jinslari bо‘yicha:
ta
V. Karyer yuklarini tashish.

Karyer transporti kon massasi ( qoplama tog‘ jinsi va foydali qazilmalar)in kovdan tо‘kish punkitigacha tashishga mо‘ljallangan. U texnologik jarayonda bog‘lovchi zveno xisoblanadi. Konni qazib olish samaradorligi karyer trasportiga bog‘liq. Tashish (transport qilish) jarayonining talabliligi о‘ta yuqori bо‘lib, transport va ular bilan bog‘liq yordamchi ishlar umumiy qazib olish xarajatlarini 45⁰ - 50⁰ foizini, ayrim xollarda esa 65 – 70 ishining samaradorligi karyer yuk aylanishi bilan tavsiflanadi.Bunda karyer yuk aylanishi vaqt biriligi

(soat, smena va boshqalar) ichida tas’haladigan yuk miqdori (m³ yoki t da ) bilan aniqlanadi.Karyerda kon ishlari masshtabda yuk aylanish miqdori bilan aniqlanadi. U qoplama jins, foydali qazilma va xо‘jalik – texnik yuklar xajmlarini tashishdan iborat. Odatda yuk aylanmasi asosiy xajmini qoplama jinslar tashkil etadi.Eng kam ish xajmi xо‘jalik – texnik yuklariga tо‘g‘ri keladi. Tashish yо‘nalashi vaqtida barqaror xisoblanuvchi yuk aylanmasi (yoki uning bir qismi) yuk oqimi deb nomlanadi. Karyer yuk aylanmasi va aloxida yuk oqimlari kon ishlari rivojlanishi bо‘yicha о‘zgaradi.

Ish prinsipi bо‘yicha transportlar davriy(uzlukli) va uzluksiz turlarga bо‘linadi.Bitta davr davomiyligi, yuklash ishlari davomiyligi , yuk bilan tо‘kish punktigacha xarakatlanish vaqti davomiyligi, ag‘darish davomiyligi, yuklash joyigacha xarakatlanish vaqti davomiyligi va sanab о‘tilgan operatsiyalar orasidagi uzilishlar davomiyligi yig‘indisidan iborat. Davriy trasportda ( temir yо‘l, avtomobil) yuklash, kon bilan xarakatlanish, ag‘darish va yuksiz xarakatlanish ketma – ket amalga oshiriladi.Uzliksiz xarakatlanuvchi trasnsportda ( konveyr va gidravlik transport) ushbu operatsiyalar birgalikda amalga oshiriladi.

Karyerlarda kon massasi va xо‘jalik texnik yuklarini tashish uchun xar xil kо‘rinishdagi karyer tarnsportlaridan foydalanilib, bunda asosan temir yо‘l avtomobil va konveyer trasportlari kо‘rinishi muayyan sharoit uchun tanlash qazib olinayotgan tog‘ jinslarining fizika – texnik va kimyoviy xususiyatlarini, foydali qazilma yotish sharoitlari, karyer iqlimi, yuk aylanmasi va trasport qilish masofasi yuklash uskunasi turi va kо‘rsatkichlari, karyer xizmat qilish muddati va boshqa omillar bо‘yicha aniqlanadi.

Avtomobil trasporti yillik yuk aylanmasi katta bо‘lmagan karyerlarda transport qilish masofasi unchalik uzoq bо‘lmaganda qо‘llniladi.Katta kon kо‘tara olish qobilyatiga ega bо‘lgan avtosamasvallarning paydo bо‘lishi karyerning yillik yuk aylanmasi 50

– 60 mln tonna va undan yuqori bо‘lganda ham avtomobil trasporti kon ishlari yuqori jadallikda chuqurlashganda va kovlar surilish tezligi yuqori bо‘lganda samarali xisoblanadi. Avtomobil transportining kamchiligi trasport qilish masofasi oshganda uning samaradorligi pasayishi, iqlim sharoitlariga bog‘liqligi, yuqori kon kо‘tara oluvchi avtosamasvallar tan narxining yuqoriligidir.

Biz ushbu kon sharoiti uchun BeLAZ-7526 avtomobilni tanladi.Ushbu avtosamasvalning texnik tavsifi quyida keltirilgan.

4- jadval

№