“Milliy g’оya, mа’nаviyat аsоslаri vа huquq tа’limi” kafedrasi

культура” ва бизга араб тилидан ўтган “маданият” атамалари луғавий маъноларига кўра кескин фарқ қилади. “Маданият” атамаси арабча “шаҳар” маъносидаги “мадина” сўзидан “маданий” (шаҳарга оид) сифати ясалиши орқали пайдо бўлган, унинг зидди “бадавий” (саҳройи, саҳрода ҳаёт кечирувчи,саҳро ҳаётига оид) бўлади. XIV аср араб тарихчиси Ибн Халдун шу асосда ўзининг инсоният тарихий тараққиёти босқичлари ҳақидаги назариясини яратган ва унга кўра “ибтидоий жамоа” маъносида “бадавия жамоаси” ва “шаҳар жамоаси” тушунчаларини киритган. “Культура” атамаси эса лотинча colo феълидан ясалган бўлиб, дастлаб “ерга ишлов бериш”, “ қайта ишлаш”, “ обод қилиш” маъноларини билдирган, демак, унинг зидди ҳам “табиий”, “қайта ишланмаган”, “асли яратилган ҳолида сақланган” маъноларидаги лотинча natura (“табиат”) атамасига тўғри келади. Шу сабабли Европа илмида «культурный» (“маданий”) сифати “инсон томонидан қайта ишланган” маъносида «естественный» (“табиий”) сифати билан оппозиция ҳосил қилади.

105 Аслида “Фалсафашунослик” дейилса, тўғри бўлади, чунки ўзининг соф маъносида илм-фан, санъат ва адабиёт сингари фалсафа ҳам Борлиқ ҳақиқатини англаб етишнинг турли йўлларидан бири, алоҳида илм тармоғи эмас. Бу ҳақда махсус фаслда батафсил сўзланади.

106 Ислом Каримов. Юксак маънавият – енгилмас куч, С.13.

107 Каримов И.А. Асарлар. 1-жилд, с. 26.

108 Каримов И.А. Асарлар. 7-жилд, с. 352.

109 Каримов И.А. Асарлар. 7-жилд, с. 350.

110 Каримов И.А. Асарлар. 3-жилд, с. 41.

111 Каримов И.А. Асарлар. 7-жилд, с. 352.

112 Каримов И.А. Асарлар. 7-жилд, с. 351.

113 Каримов И.А. Асарлар. 4-жилд, с. 79.

114 Алишер Навоий. Лисон ут-тайр.Т. 1991, с. 191.

115 Амир Хусрау Дихлави. Ширин и Хусрау. М.- «Наука» -1979, с.40.

116 Рус тилидаги «политика» сўзи аслида қадим юнон тилидаги “полис” (шаҳар-давлат) сўзидан олинган бўлиб, Аристотель ишлатган «zoon politicus» тушунчаси ушбу шаҳар-давлат жамоасининг тенг ҳуқуқли аъзоси маъносини билдиради. Шундан келиб чиқиб биз ”сиёсий махлуқ” эмас, “ ижтимоий махлуқ” деб таржима қилишни маъқул топдик.

117 И.Кант ўз фалсафасида