Milliy fond bozori listing talablarini xalqaro tajribalar asosida takomillashtirish

MILLIY FOND BOZORI LISTING TALABLARINI XALQARO TAJRIBALAR ASOSIDA TAKOMILLASHTIRISH.


Reja
Kirish

1. Fond bozori, uning umumiy tavsifi va tamoyillari

2. Milliy fond bozorida listing mohiyati va uning asosiy jihatlari

3. xalqaro tajribalar asosidagi listing turlari, bosqichlari va talablari

Xulosa

Foydalanilgan dabiyotlar ro`yxati

Kirish

Kurs ishi mavzusining dolzarbligi va zarurati . Mamlakat respublikalari olib borilaotgan tub itisodiy islohotlar, khususan iqtisodietni modernizatsiya qilish va diversifikatsiya qilish yulida mamlakatda amalga oshiriladigan keng qamrovli chora-tadbir kamda zhamiyatni demokratlashtirish shakllangan yangi bosqichdagi iztimoy bilan ishlash khujalik yuritish taomlarini davr talablari asosan takomillashtirishni tahozo etmoda. Bu, o'z navbatida, boshqaruvening olingy uslaridan tubdan farq qodir uslublarni zhoriy etylishini talab qilsa, bir vktning uzida, buhungi kundagi sifat jihatidan tez o'zgarib ko'rib chiqilayotgan bozor davolashga muvofiq boshqariladigan boshqaruvni amalga oshirishga imkon beradi mutahassislarning etihib chiqishini ham talab qiladi. ¹

Mamlakatimizda mulkchilikning turley shakllariga asoslanib khujalik yurituvchi sub'ektlarni rivozlanishi, avvalambor, moliya va mexnat resurlarini tashkil etishda, foydani taksimlashda, tashqi itisodiy faoliyatni amalga oshirishda va boshka itisodiy Munosabatlarda Tula Bozor Mexanizmini Boshqarish Usullarini Allash Va khujalik mustakilligi darazhasiga bogliqdir. Bozor by mexanizmlar ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga doimiy intilib borishga qaratilganligi bilan xarakterlanadi. Shu bilan birga korxonani yakuniy faoliyatiga javobgar shahslarga karorlar qabul kilishdaerkinlik, bozor kolatiga karab maqsad va regalarni doimiy ravishda uzgartirib borish alohida ahamiyat kasb etadi. Malumki, bozor munosabatlarini boshqarish solishda molia muim urin tutadi. Shu bilan birga moliya itisodiy siyosatni amalga oshiruvchi zaruriy vosita uchun xizmat ko'rsatiladi. Buning uchun kozirgi kunda molianing itisodiy munosabatd tutgan nirni, tabiati va uning harakatlanish hususiyatlarini yahshi tashkil etish kamda ishlab chikarishni ishlash rivozhifikatsiya qilishdan keyin undan to'laqonli foydalanish va amaldagi boshkarish usullarini o'rganish aloxida ahamiyat kasb qiladi. Moliyaviy boshkarish yoki odatdagi boshqaruv deganda korhonlarining hovuz mablag'lari, foydalanish resurslarini tashkil etish va harakatlanishi, ularni taksimlash va ayta taksimlash zharayonini boshgarish tushuniladi. Bu jarayanda pul mablaglarini maqsadli yānaltirish orgali eng davolash natizhaga rivojlanish maqsadlarida iqtisodiyotga tasir ko'rsatildi.

Hozirgi sharoitda boshkaruvchi mutahassislar chukur va keng kamrovli bilimlarga ega bo'lishlari, o'zlari tanlagan soxalardagi boshgaruv muammolarini alo darazhada mushogada eta olishlari, qilingan va khar taraflama davolash karorlarini qabul kilishga kodir bishishlari tok. Bosharuv sohasid mutahassislarni tayerlashda davolash muxim ahamiyatga ega.

Har qanday mamlakat iqtisodiyotida biz shuni ko’rishimiz mumkinki, ayrim tarmoqlarda pul mablag’lari yetishmay turgan bir paytda, ba’zi tarmoqlarning ko’p miqdorda pullari vaqtincha bo’sh turadi. Bir tarmog’ning mablag’i ma’lum vaqt mobaynida ortiqchalik yoki yetishmay qolishligi navbatma navbat almashib kelishini hisobga olgan holda, mablag’i yetadigan va shu mablag’ga yetishmovchiligi bor bo’lgan tarmoqlarni bir birlari bilan uchrashtiradigan soha bu moliya bozori, ya’ni fond birjasidir. Dunyoning ko’plab, eng zamonaviy davlatlarning bozor iqtisodiyotida fond birjalari faoliyat ko’rsatmoqda. Shu bilan birga, fond birjalari bozor iqtisodiyotining eng muhim instituti sifatida qaralib, tegishli moliya institutlarining faoliyatini milliy iqtisodiyotidan kelib chiqqan holda muhim ahamiyatga ega bo’lgan ko’plab vazifalarni o’z ichiga oladi. Fond bozori jismoniy yoki qimmatli qog’ozlar bilan operatsiyalarni amalga oshirishga imkon beradigan mexanizm to’plamidir. ²

Fond birjasi - bu qimmatli qog’ozlar savdosiga mo’ljallangan uyushgan bozor. Xalqaro tajribaga ko’ra, qimmatli qog’ozlar bozori iqtisodiyotning turli tarmoqlari uchun zarur investitsiyalarni jalb qilishning muhim manbai bo’lib, bank krediti orqali moliyalashtirishning muqobili sanaladi. Shu bois ham har qanday davlat iqtisodiy tizimining holati fond bozoridagi faollikda namoyon bo’ladi. [5] Mazkur bozorda yuridik yoki jismoniy shaxslar o’z mablag’ini kelgusida foyda olish maqsadida aksiya hamda boshqa qimmatli qog’ozlarga yo’naltiradi. Qimmatli qog’ozlardan foyda olish dividend yoki foiz ko’rinishida yoxud ularni ikkilamchi ravishda yuqoriroq bahoga sotish evaziga amalga oshiriladi. O’tgan bir necha yil davomida mamlakatimizda ham birjalar faoliyatini takomillashtirish, jumladan fond bozorini rivojlantirish borasida izchil ishlar amalga oshirilmoqda. Shuningdek, fond birjasini rivojlantirish orqali bozor iqtisodiyotining taraqqiyotiga erishish maqsadida tuzilgan dasturlar bugungi kunda Prezidentimizning 2017 yil 18 apreldagi "Ozbekiston Respublikasi Xususiylashtirilgan korxonalarga ko’maklashish va raqobatni rivojlantirish davlat qo’mitasi tashkil etish to’g’risida"gi³ Farmoni va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar doirasida amalga oshirib kelinmoqda. Ayni payta mamlakatimiz , Xususiylashtirilgan korxonalarga ko’maklashish va raqobatni rivojlantirish davlat qo’mitasi tomonidan faoliyati tartibga solinib turuvchi birjalar soni 3 tadan iborat. Ular O’zbekiston Respublikasi tovar-xom ashyo birjasi, Respublika ko’p tarmoqli agrosanoat birjasi, ‘‘Toshkent" Respublika fond birjasi.

"Toshkent" Respublika fond birjasi mamlakatimiz moliya tizimini tez rivojlantiryotgan tuzilmadir va u sarmoya bozorining fond ulushi o’zgarishiga kata ta’sir ko’rsatdi.

Shu bilan birga, mutaxassislarning qayd qilishlaricha, fond bozoriga aholini keng jalb qilish hamon dolzarb masalalardan biri bo’lib turibdi. Shu bois, qimmatli qog’ozlarga sarmoya kiritishning afzalliklarini keng ommaga ko’proq va tushunarli tarzda yetkazish uchun respublikamizning barcha hududlarida soha mutaxassislarim ishtirokida turli tadbirlar o’tkazilmoqda. Bu borada, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF- 4947-sonli “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida”gi farmonida iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo’nalishlaridan biri sifatida, kapitalni jalb qilish hamda korxonalar, moliyaviy institutlar va aholining erkin mablag’larini joylashtirishningn muqobil manbai sifatida moliya bozorini rivojlantirishga qaratilgan O’zbekiston Respublikasi moliya bozorini o’rta muddatli va uzoq mudatli istiqbolda rivojlantirish konsepsiyasini ishlab chiqish vazifasi qo’yilgan.⁴Iqtisodiyotni rivojlanishida, hamda uning turli sohalari bir maromda ishlab turishi uchun investitsiyalar muhim ahamiyat kasb etadi. Hozirda, katta hajmda moliyaviy resurslarni jamlovchi va uni iqtisodiyotning ustuvor sohalariga yo’naltira oladigan asosiy moliyaviy institut – banklar bo’lib turibdi, desak mubolag’a bo’lmaydi. Mana shu faoliyatni qimmatli qog’ozlar vositasida amalga oshirish banklar uchun ko’p jihatdan qulaydir.

Ta’kidlash o’rinliki, odatda fond bozorida ishtirok etuvchi tijorat banklari milliy iqtisodiyotimizning real sektorini rivojlantirishda hal qiluvchi ahamiyatga ega hisoblanadi. Fond bozorini rivojlanlantirish yordamida iqtisodiyotda pul mablag’lari harakati ta’minlanadi, shuningdek, moliya resurslarini beto’xtov shakllantirish, ulardan samarali foydalanish va sarmoyalash amalga oshiriladi.

Insvestitsiyaga aylanayotgan pulning xo’jalikning turli sohalari o’rtasida erkin ko’chib yurishi, moliya resurslaridan erkin va oqilano foydalanishni ta’minlaydi. Bu o’z navbatida mamlakat taraqqiyotiga ham o’z ta’sirini o’tkazadi.

1. 
   Fond bozori, uning umumiy tavsifi va tamoyillari
   

Bugungi kunda deyarli hamma narsani Internet orqali sotib olish mumkin bo'lsa-da, odatda har bir tovar uchun mo'ljallangan bozor mavjud. Masalan, odamlar Rojdestvo daraxti sotib olish uchun shahar chekkalari va qishloq joylariga borishadi, mahalliy mebel bozoriga tashrif buyurib, uy mebellari va ta'mirlash uchun o'tin va boshqa zarur materiallarni sotib olishadi va Walmart singari do'konlarga muntazam ravishda oziq-ovqat mahsulotlari etkazib berishadi.

Bunday ajratilgan bozorlar ko'plab xaridor va sotuvchilar uchrashadigan, o'zaro ta'sir qiladigan va o'zaro faoliyat olib boradigan maydonchadir. Bozor ishtirokchilarining soni juda katta bo'lgani sababli, ularning barchasi adolatli narxga ishonishadi. Masalan, agar butun shaharda bitta Rojdestvo daraxti sotuvchisi bo'lsa, u xohlagan narxini olish huquqiga ega bo'ladi, chunki xaridorlarga boshqa borish uchun joy yo'q. Agar umumiy bozorda daraxt sotuvchilar soni ko'p bo'lsa, xaridorlarni jalb qilish uchun ular bir-biriga qarshi raqobatlashishlari kerak bo'ladi. Xaridorlar arzon yoki maqbul narxlar bilan tanlov qilishlari mumkin, ular narx oshkoraligini ta'minlaydigan adolatli bozorga aylantiriladi. Onlaynda xarid qilishda ham, xaridor turli xil sotuvchilar tomonidan bir xil xarid qilish portalida yoki turli xil portallardagi narxlarni taqqoslab, eng yaxshi narxlarni olish uchun turli xil onlayn sotuvchilarni eng yaxshi narxni taklif qilishga majbur qiladi.

Qimmatli qog'ozlar bozori - bu turli xil qimmatli qog'ozlarni boshqariladigan, xavfsiz va boshqariladigan muhitda sotish uchun mo'ljallangan o'xshash bozor. Qimmatli qog'ozlar bozori aktsiyalarni sotib olish va sotishni istagan yuz minglab bozor ishtirokchilarini birlashtirganligi sababli, u adolatli narxlash amaliyotini va bitimlarning shaffofligini ta'minlaydi. Ilgari birjalar qog'ozga asoslangan jismoniy aktsiyalar sertifikatlarini chiqarish va muomalada bo'lishgan bo'lsa ham, bugungi kunda zamonaviy avtomatlashtirilgan fond birjalari elektron shaklda ishlaydi.

Fond bozori, qimmatli qogʻozlar bozori — moliya bozorining kimmatli qogʻozlar emissiyasi va ularning oldisotdisi bilan shugʻullanadigan sohasi. Fond bozorining asosiy vazifasi: investitsiyalarni, yaʼni kengaytirilgan takror ishlab chiqarishga va texnika ravnaqiga zarur investitsiya mablagʻlarini toʻplash hamda taqsimlash; qimmatli qogʻozlar paketlaridan foydalangan hodda mulk egaligini oʻzgartirish; qimmatli qogʻozlar oldisotdisi yoʻli bilan bozorni qayta taqsimlash; qimmatli qogʻozlar chiqarish yordamida davlat qarzini moliyalashtirish va boshqa

Fond bozori qatnashchilari kapital "isteʼmolchilari" (emitentlar) va uni "takdim etuvchilar" (investorlar)dir. "Isteʼmolchilar" davlat, mahalliy hokimiyat organlari, yirik milliy va xalqaro kompaniyalar hisoblanadi. Investorlar esa institutsional (qimmatli qogʻozlar bilan ish yurituvchi har xil moliyaviy kredit institutlari: tijorat va investitsiya banklari, sugʻurta jamiyatlari, pensiya fondlari va boshqalar) va yakka (xususiy shaxslar, shu jumladan, venchur biznesining uncha katta boʻlmagan korxona egalari) guruxlarga boʻlinadi.

Fond bozori ishlari uning professional xodimlari: brokerlar (bitimda oʻz kapitali bilan qatnashuvchi vositachilar), boshqaruvchilar (ishonib topshirilgan qimmatli qogʻozlarni idora qiladigan shaxslar), kliringlar (oʻzaro majburiyatlarni aniqlash bilan shugullanuvchi tashkilotlar), depozitariylar (qimmatli qogʻozlarni saqlash boʻyicha xizmat koʻrsatadi); reyestr yurituvchilar (qimmat qogʻozlarni roʻyxatdan oʻtkazish ishini bajaradi); savdo-sotiqni tashkil etuvchilar (qimmatli qogozlar bilan bitam tuzishga yordam berish xizmagini bajaradi); jobberlar (qimmatli qogʻozlar bozori konʼyunkturasi boʻyicha mutaxassislar) orqali amalga oshiriladi. Ular bilan birga qimmatli qogʻozlar bozoriga bank xizmatchilari, investitsiya fondlari xodimlari, shuningdek, moliyaviy bozor uchun zarur boʻlgan qonunchilik va nazoratni taʼminlovchi davlat xizmatchilari va yuristlar xizmat koʻrsatadi. Fond bozori infratuzilmasini fond birjasi, roʻyxat (reyestr)ga oluvchi muassasalar, depozitariylar tizimi tashkil etadi.

Fond bozori qimmatli qogʻozlarning kelib tushish vaqti va usuliga qarab birlamchi va ikkilamchi bozorlarga ajratiladi. Birlamchi bozor — Fond bozorining asosi hisoblanadi. Unda birinchi marta chiqarilayotgan qimmatli qogʻozlar joylashtiriladi. Birlamchi bozorning asosiy qatnashchilari qimmatli qogʻoz emitentlari va investorlardir. Investitsiya qilish uchun asosiy va aylanma moliyaviy kapital zaxiralariga muhtoj boʻlgan emitentlar Fond bozorida qimmatli qogʻozlar taklifini belgilaydi. Oʻz kapitalini qoʻllash uchun foydali soha izlovchi investorlar qimmatli qogʻozlarga talabni shakllantiradi. Birlamchi bozorda vaqtincha erkin pul mablagʻlarini jalb etish amalga oshiriladi. Lekin birlamchi bozor jamgʻarmani faqat milliy iqtisodiyot koʻlamidagina kengaytirish bilan chegaralanmaydi. Unda erkin pul mablagʻlarining iqtisodiyot tarmoqlari va sohalari boʻyicha taqsimlanishi ham sodir boʻladi. Bozor iktisodiyoti sharoitida qimmatli qogʻozlar keltiradigan daromad taqsimlanish mezoni boʻlib xizmat qiladi. Bu holat esa erkin pul mablagʻlari eng koʻp daromadni taʼminlovchi korxonalarga, xoʻjaliklar, tarmoklar va sohalarga yoʻnaltiradi, degan maʼnoni bildiradi. Birlamchi bozor yangi chiqarilgan qimmatli qogʻozlarning emitentlar tomonidan joylashtirilishini nazarda tutadi. Shu bilan birga korporatsiyalar, hokimiyatlar, oʻzoʻzini idora qiluvchi mahalliy organlar emitentlar boʻlishlari mumkin. Bunday emitentlar guruxlarining bozordagi ahamiyati mamlakatdagi iktisodiyot holati va uning umumiy taraqqiyot darajasi bilan aniqlanadi. Koʻpchilik mamlakatlarning davlat byudjetidagi doimiy taqchillik qimmatli qogʻozlar bozorida davlatning muhim rol oʻynashini taʼminlaydi. Yakka va institutsional investorlar ham qimmatli qogʻozlar xaridorlari boʻlishi mumkin. Bular tijorat banklari, pensiya fondlari, sugʻurta kompaniyalari, investitsiya fondlari, oʻzaro yordam fondlari va h.k.

Qimmatli qogʻozlarning ikkilamchi bozori — birlamchi bozorning zaruriy qoʻshimchasi. Unda qimmatli qogʻozlarning olibsotarlik shaklidagi aylanmasi sodir boʻladi. Qimmatli qogʻozlar boʻyicha bitimlarning shakliga qarab ularni uyushtirilgan (birjali) va uyushtirilmagan (birjadan tashqaridagi yoki "koʻcha") bozorlariga ajratish mumkin. Uyushtirilgan bozorni fond birjalari tashkil qiladi. Qimmatli qogʻozlar bilan qilinadigan boshqa barcha bitimlar uyushtirilmagan bozorda amalga oshadi. Birjadan tashqari aylanmadagi savdoni mutaxassislar — brokerlar va dilerlik kompaniyalari olib boradi. Birjadan tashqari aylanmada savdo jarayonlarini bajaradigan yagona markaz yoʻkligi tufayli oldisotdi bitimlari telefon va kompyuter tarmoklari orqali bajariladi. Narxnavolar birjadan tashqari aylanmani tartibga soluvchi qoida asosida kelishib belgilanadi.

Fond bozori moliyakredit tizimining tarkibiy qismi sifatida davlat boshqaruvi obʼyekti hisoblanadi. Uning asosiy maqsadi investorlar manfaatini emitentlar va vositachilar tomonidan qilinadigan noqonuniy hattiharakatlardan himoya qilishdir. Shu maqsadlarda qimmatli qogʻozlar emissiyasi, ularning muomalada boʻlishi hamda qimmatli qogʻozlar bozorining professional qatnashchilari faoliyatini tartibga soluvchi, shuningdek, mamlakatda amalda boʻlgan tegishli normativ hujjatlar ishlab chiqiladi, maxsus maʼmuriy idoralar tuziladi.

Oʻzbekistonda investitsiya jarayonlarini boshqarish va boʻsh turgan pul mablagʻlarni iqtisodiyotga jalb qilishning samarali vositasi boʻlgan Fond bozorining shakllanishi 90-yillar boshlariga toʻgri keladi. 1993 yil 2 sentabrda bu bozor faoliyatining huquqiy bazasi boʻlgan Oʻzbekiston Respublikasining "Qimmatli qogʻozlar va fond birjasi toʻgʻrisida" qonuni qabul qilindi.

Qisqa muddatlarda Fond bozori infratuzilmasining asosiy muassasalari — 1994 yilda "Toshkent" respublika fond birjasi oʻz faoliyatini boshladi. Respublika Prezidentining 1996 yil 26 martdagi "Oʻzbekiston Respublikasi Davlat mulki qoʻmitasi huzurida qimmatli qogʻozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish Markazini tashkil etish toʻgʻrisida" Farmoniga koʻra, respublikada qimmatli qogʻozlar bozorini tartibga soluvchi vakolatli davlat organi hisoblanadigan Qimmatli qogʻozlar bozori faoliyatini muvofiklashtirish va nazorat qilish markazi tuzildi. 1999 yilda naqdsiz chiqarilgan qimmatli qogʻozlarni saqlash, shuningdek, xususiylashtirilgan korxonalar aksiyalaridagi davlat hissasi (huquqi) hisobini yuritadigan Qimmatli qogʻozlar markaziy depozitariysi va 30 dan ortiq ikkinchi bosqich depozitariylarini oʻz ichiga olgan ikki pogʻonali depozitariylar tizimi tashkil topdi. Respublika Fond bozorida brokerlar, dilerlar, boshqaruvchi kompaniyalar, investitsiya fondlari, investitsiya maslahatchilari, reyestr yurituvchilar va investitsiya kompaniyalaridan iborat 300 dan ortiq professional qatnashchilar faoliyat yuritadi (2004). Ulardan "Elsis kliring" hisobkitob palatasi (1998) respublikada birlamchi (uyushgan) Fond bozori ishtirokchilari oʻrtasida oʻzaro hisobkitoblarni samarali amalga oshirishga koʻmaklashadi. "Vaqt" milliy depozitariysi (1994) Fond bozorining yirik instituti boʻlib, qimmatli qogʻozlarni saklash va ularga boʻlgan huquklar hisobini olib boradi. "Davinkom" ("Davlat investitsiya kompaniyasi", 1999) xususiylashtirilgan korxonalar aksiyalarini investorlarga sotish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat mulki qoʻmitasining vakolatli vakili hisoblanadi. 2000-yilda respublikada investitsiya muassasalarining milliy uyushmasi tashkil etilgan. Uning tarkibida 45 dan ortiq investitsiya muassasasi bor (2004).⁵

2. 
   Milliy fond bozorida listing mohiyati va uning asosiy jihatlari
   

Milliy fond bozorida listing mohiyati va uning asosiy jihatlariga to'xtalar ekanmiz, eng avvalo, listing nima ekanligini bilib olishimiz darkor.Xususan, Listing - fond bozorida qimmatli qog'ozlar joriy etish bo'yicha muolajalarni to'plamidir. Listing narx ro'yxatlarini ishlatiladi fond birjalari birida xavfsizligini ta'minlash uchun qaratilgan harakatlar sifatida belgilangan. listingiga ostida, shuningdek, qimmatli qog'ozlar va ularning emitent birja tomonidan belgilangan talablarga javob berishini ta'minlash uchun monitoring o'z ichiga oladi.

savdo ro'yxati.

Bugungi dunyoda, bir qancha kompaniyalar o'z aksiyalari fond birjasida sotilgan ishonch hosil qilish uchun so'rayman. Lekin, bu variant emas har bir kishi uchun mumkin. Siz birinchi listing tartibi orqali borish kerak. Listing - betayin kompaniyalari bozoriga kirishga ruxsat bermaydi, murakkab ko'p bosqichli tartibi.

listingiga to'g'ri foydalanish, ularni ishlatish uchun boshlash paytida imkon qimmatli qog'ozlarni joylashtirish va vaqt orasidagi vaqt intervallarni cheklash ham, shu jumladan, qimmatli qog'ozlar, joylashtirish investorlar sonini oshirish va chet elda va qiladi.

Listingiga mohiyati ro'yxatini anglatadi - muddatli listing Ingliz so'z ro'yxatidan keladi. Biz listingiga bajarish, ya'ni, uning talablari haqida gapirish bo'lsa, ular xarid qilish markazlari javonlarda qo'yish istardim tovarlar va brendlar yetkazib beruvchilar ko'ra shart.

barcha talablarga bajarmaganlar Mahsulotlar yoki brendlar listingiga kiritildi, yoki ular faqat pastki marketing darajasi asta-sekin ezilgan ro'yxatidan ko'rsatilgan. So'ngra etkazib beruvchilar ro'yxati, navbati bilan, raqobat brend mol oladi. Ko'pincha savdo belgisi "qiyin" listing olmasdan savdo nuqtasida oralig'ida kiriladi.

choyshab mahsulotlar va yetkazib beruvchi tovarlarni tovar guruhlari, bir qator uchun qayta ro'yxatdan mexanizmi har doim yangi mavsum boshida bo'lib, bir yilda ikki marta amalga oshirilishi mumkin. oldindan bunday vaziyatda yangi mahsulot listingiga tartibi bo'ladi savdogar mahsulot assortimentini amalga etakchi o'rniga.

tashkilot to'liq birja talablariga rioya qilmasa, u predlisting ataladi kotirovka qimmatli qog'ozlar dastlabki ro'yxatiga kiritiladi. Bu xavfli investitsiyalar dan investorlarni himoya qiladi. oldindan listingiga aktsiyalar, siz sotib olish va sotish mumkin. Lekin, bu tok manbaiga doirasida amalga emas.

Objects, afzalliklari va listingiga Kamchiliklari

u fond bozorida bir listing kompaniyasi tomonidan taklif afzalliklari:

• 
  ishonchliligini oshiradi va barcha bozor ishtirokchilari ishonchini oshiradi;
  
• 
  davlat shuhrat va mashhurlik;
  
• 
  moliyaviy resurslarni nisbatan arzon manbalariga keng foydalanish;
  
• 
  kompaniya samarali rivojlantirish uchun qo'shimcha moliyaviy resurslarni jalb qilish imkoniyatlari juda yuqori (va hatto potentsial cheklanmagan);
  
• 
  tufayli, uning qimmatli qog'ozlari uchun talab va narxlar chiqish uchun kompaniyaning kapitallashuv o'sishini ko'paydi;
  chiqarilgan qimmatli qog'ozlar emitentining yuqori likvidligi;
  
• 
  ba'zi hollarda - soliqqa tortish maxsus imtiyozlar.
  

listingiga foydalari

Bugungi kunda Rossiyada ichki birjalarida listingiga ta'siri juda shartli hisoblanadi. Bu iqtisodiyotning nomukammallik va beqarorlik uchun birinchi navbatda hisoblanadi. Biroq, qimmatli qog'ozlar kompaniyalari, shu jumladan dan foydalari hali birja narx ro'yxatda bor:

• 
  Bu kompaniya almashishga o'rnatiladi listing talablariga javob beradigan, degan ma'noni anglatadi.
  
• 
  Bu aktivlarning bozor qiymatiga oshadi ekan, agar osonroq bo'ladi kompaniya uchun kredit olish, kredit shartlari ancha yaxshi bo'ladi.
  
• 
  niyat kompaniyalari birlashish va sotib olish operatsiyalarini bajarish uchun uchun, listingiga kiritish qulay va ba'zan hatto bir hal qiluvchi omil bo'lishi mumkin. Bu korxonaning bozor narxi - fond birjasida kompaniya aktsiyalarining kotirovka chunki potentsial investorlar uchun bunday kompaniya qiymati, bir sir emas.
  

Listing kamchiliklari

qimmatli qog'ozlarni listing yuqorida afzalliklari afsuski, shuningdek, kamchiliklari bor, sanab, lekin qilingan:

1. 
   fond birjasida kompaniya mavjudligi barcha harakatlari, muvaffaqiyatli va muvaffaqiyatsiz ikkala anglatadi nazorat ayrim turdagi, degani mumkin, u ulushi narxi ta'sir ishonch hosil bo'ladi. Shuning uchun, masalan, "oshkoralik" kompaniyalari barcha xursand bo'lmaydi.
   
2. 
   jarayonini ro'yxati - emas bepul tartibi bo'lgan xizmat ko'rsatish uchun bir yilda bir marta bo'lib o'tgan to'lovlar, shuningdek, listingiga uchun haq ustida sarflash kerak bo'ladi.
   

qimmatli qog'ozlar listing, tuzilmalari va voqeadan chetlatilganlarga tashqari va taqdim, bu birja listingiga dan aksiyalarni chiqarish hisoblanadi. Tuzilmalari va voqeadan chetlatilganlarga bir fond birjasi bo'lib o'tdi, va kompaniya qarori bilan bo'ladi.

listingiga maxsus Kamchiliklari tomonidan o'z ichiga oladi:

• 
  kompaniya ustidan qo'shimcha nazorat (kompaniyasi listingiga bilan qo'shimcha majburiyatlarni oladi);
  
• 
  qo'shimcha xarajatlar;
  
• 
  bozor e'tiborsizlik.
  

chet el va rus, ham investorlar, asta-sekin va izchil Rossiya emitentlarining oydin oshkoralik edi talabini oshirish. Barcha bu kuzatib borish va ularning qimmatli qog'ozlar o'z investitsiya xavfini nazorat qilish amalga oshiriladi. listing tartibi o'tishi bilan, qoida tariqasida, qimmatli qog'ozlar emitentlarining tegishli talablarga taqdim va shuning uchun qattiq majburiyatlarini bir qator tayinlanishi lozim.

Bu belgilangan tartib emitentlari to'g'risidagi rag'batlantiruvchi ta'sir ko'rsatadi, va bu investitsiya hamjamiyati va keng jamoatchilik uchun o'z ochiqligi va oshkoraligini oshirish bilan erishiladi. Barcha bu, masalan, bir maqsadi, xizmat - ular qimmatli qog'ozlar bozori ishtirokchilari, chunki u, emitentlar va investorlar o'rtasida bo'lishi kerak bo'lgan, o'zaro ishonchni mustahkamlash uchun yordam beradi.

korporativ boshqaruv, kapitallashuv va kompaniyaning qimmatli qog'ozlar savdo hajmi bo'yicha oliy talablar - listingiga darajasi yuqori.

Listing - bu ularning tegishli emitentlar talablariga bo'ysunadi qimmatli qog'ozlar fond birjasidagi savdolarda qabul qilingan vaqtida bunday tartibi hisoblanadi.

Dolaplar, javonlar, shuningdek marketing takliflar - - bonuslar va sovg'alar bizga bu savdo oddiy jihatidan bu jarayonning bir misol nimani anglatadi, ko'rib chiqaylik, misol uchun, bir kompaniya, bu tarmoq, turli qo'shimcha uskunalar talab qaysi asosiy chakana zanjiri, uning mahsulotni sotish istaydi. Bu jarayon listing deb ataladi.

Mamlakatimizda, listing hali hamkori nuqtai nazaridan investor va emitent baholash jihatidan bir xavfsizlik sifatini baholash bo'yicha biron-bir muhim ta'sir, ega emas. Lekin tobora qoidalarga bozor kotirovkasi, ya'ni bilan qimmatli qog'ozlar zikr fond birjasida uchun tan oldi.

Biroq, bu ta'kidlash lozim, deb xalqaro amaliyot bilan izchil umuman ichki birja bozorida listingiga jarayonini ishlab chiqish. "Qimmatli qog'ozlar bozori to'g'risida" gi qonun ro'yxati birjalar, uning ichki me'yoriy hujjatlarini muvofiq bo'lib bildirmoqda.

1. rasm.2019-yilning oylari bo’yicha listingga kirgan kompaniyalarning aylanma tuzilishi.⁶

«Toshkеnt» Rеspublika fond birjasining xizmatlari turini kеngaytirish stratеgiyasining mantiqiy davomiyligi bu mamlakatimizda rеpo bozorini rivojlantirishdir.

RЕPO bitimlari qimmatli qoqozlarni garovga qyish yo’li bilan pul mablag’larini qarzga olishning ommabop usuli hisoblanadi. Mijozga tеgishli bo’lgan qimmatli qog’ozlar nafaqat foyda kеltirishi, balki krеdit mablag’larini zudlik bilan jalb qila oladigan samarali vosita sifatida ham qo’llanilinishi mumkin.

2019-yil mobaynida birjaning RЕPO bitimlarini o’tkazish savdo maydonida jami 7,0 mlrd. so’mlik, ya'ni 10 ta emitеntning aksiyalari bilan 4,8 mlrd. so’mlik 20 ta birinchi bosqich RЕPO bitimlari va 7 ta emitеntning aksiyalari bilan 2,2 mlrd. so’mlik 8 ta ikkinchi bosqich RЕPO bitimlari amalga oshirilgan.