Миллий давлатчилигимиз

ИККИНЧИ КИТОБ 
М
амлакатларни фатҳ этгувчи бахтли фарзандларим ва жаҳонни идора этгувчи қудратли набираларимга 
маълум бўлсинким, Тангри таоло даргоҳидан умидим шулки, кўплаб фарзандларим, авлоду зурриётим 
салтанат тахтига ўтириб, мамлакатларни идора этгай. Шунинг учун салтанат қуриш, давлат тутиш бобида 
ўзим қўллаган ишларни бир неча Тузукка
169
 
боғладим ва салтанатни бошқариш ҳақида қўлланма ёзиб 
қолдирдим, токи фарзандларим, авлодим ва зурриётимдан бўлганларнинг ҳар бири унга мувофиқ иш юритсин. 
Меҳнату машаққатлар, кўп ҳарбий юришлар, уруш-талошлар билан, Тангрининг иноятию ҳазрати 
Муҳаммаднинг, унга Тангрининг марҳаматлари ва саломлари бўлсин, толеъи баланд халқининг шарофати, 
онҳазратнинг улуғвор авлоди, қимматли саҳобаларига беғараз муҳаббатим, дўстлигим орқали қўлга киритган 
давлат ва салтанатни сакдагайлар. 
Бу тузуклардан салтанат ишларини бошқаришда қўлланма сифатида фойдалангайлар, токи мендан уларга 
етадиган давлат ва салтанат зарару таназзулдан омон бўлгай. 
Энди менинг номдор бахтиёр фарзандларим ва мамлакатларни забт этгувчи иқтидорли набираларимга 
йўл-йўриғим шулки, мен ўн икки нарсани ўзимга шиор қилиб олиб, салтанат мартабасига эришдим. Шу ўн 
икки тузук ёрдамида мамлакатни қўлимда тутиб, салтанатимни бошқардим ва салтанат тахтига зебу зийнат 
бердим. Улар ҳам ушбу тузукка амал қилсинлар. Менинг ва ўзларининг давлату салтанатларини эҳтиёт 
қилсинлар. 
Тузуклар жумласидан ўз давлатим ва салтанатимга боғлаган биринчи тузуким шулким, Тангри таолонинг 
дини ва Муҳаммад мустафонинг шариатига дунёда ривож бердим. ҳар ерда ва ҳар вақт ислом динини қўллаб-
қувватладим. 
Иккинчи (тузуким) шулки, ўн икки табақа ва тоифадаги кишилар билан мамлакатни қўлимда тутиб, 
салтанатимни бошқардим. Давлат, салтанат устунларини ўшалар билан қувватлаб, мажлисларимни шулар 
билан зийнатладим. 
Учинчи (тузуким) шулки, маслаҳат, кенгаш, тадбиркорлик, фаоллик ва ҳушёрлик, эҳтиёткорлик 
билан ғаним қўшинларини енгиб, мамлакатларни ўзимга бўйсундирдим. Салтанатим ишларини муросаю 
мадора, мурувват, сабр-тоқат ва чидам билан юргиздим. Кўп нарсани билиб турсам ҳам ўзимни 
билмасликка солдим, дўсту душман билан муросаю мадора қилдим.