Микрои=тисодий статистиканинг объекти, услуби ва вазифалари

Tayanch iboralari:
Mehnat resursi, mehnat unumdorligi, iqtisodiy faol va nofaol aholi, ishchi kuchi, ishsiz, friktsion ishsizlik, strukturaviy ishsizlik, davriy ishsizlik, ishsizlik darajasi, mehnat bozori birjasi, 16 yoshga to‘lganlar koeffitsienti, ishga jalb qilingan o‘smirlar va pensionerlar koeffitsienti, mehnat resurslarining bandlik koeffitsienti, iqtisodiy faol aholining yuklama koeffitsienti, aholi yosh tarkibining samaradorlik koeffitsienti, ish haqi fondi.
Namunaviy masalalar
1-masala. Temir yo‘l korxonasida joriy yilning 1.01. xolatiga ko‘ra: xodimlarning ruyxatdagi soni 1520 kishini, o’rtacha ruyxatdachi ishchilar soni esa 1500 kishini tashkil kildi. Ishga kabul kilingan soni – 120 kishi, ishdan bo‘shatilgan soni – 150 kishi, shu jumladan 110tasi uzrsiz. Yil davomida doimiy ishlagan xodimlar soni – 1250 kishi.
Korxonadagi ish kuchi xarakati va oqim ko‘rsatkichlarini aniqlang:
1. Ish kuchi aylanma ko‘rsatkichi : Xa= Xk +Xb = 120+150=270 kishi.
2. Ish kuchi aylanma koeffitsienti :Ka= Xa/ Xr = 270/ 1500*100%=18,0%
3. Ish kuchi okim koeffitsienti : Ko= Xub/ Xr =110/ 1500*100%=7,5%.
4. Ish kuchi doimiylik koeffitsienti :Kd= Xdi/ Xr = 1250/1500*100%= 83,3%.
2-masala Temir yul korxonasi ma’lumotlari asosida ish vaqti fondlarni hisoblang:

Ro‘yxatdagi o‘rtacha ishchilar soni, kishi	500
Ishchilar ishlagan ish vaqti, kishi-kun	110790
Kunlik bekor turgan vaqti, kishi-kun	10
Ishga kelmagan kunlar, kishi-kun	71700
- yillik ta’til	9000
- o‘quv ta’til	120
- xomiladorlik ta’til	480
- kasallik	5000
- boshqa qonuniy ishga kelmaslik	250
- ma’muriyat ruhsati bilan ishga kelmaslik	300
- sababsiz ishga kelmaslik	50
Bayram va dam olish kunlari, kishi-kun	56500
Ishchilar ishlagan xaqiqiy ish vaqti, kishi-soat	875241
- ish vaktidan tashqari (sverxurochno)	11079

Aniqlang:

1. Kalendar ish vaqti fondi = 110790+10+71700=182500 kishi-kun. (500*365=182500 kishi-kun)
2. Tabel ish vaqti fondi = 182500-56500=126000 kishi-kun.
3. Maksimal imkoniyatli ish vaqti fondi = 182500-56500-9000=117000 kishi-kun.

Ish vaqti resurslari	Kishi-kun	Kishi-soat	Ish vaqtidan foydalanish	Kishi-kun	Kishi-soat
1. KVF	182500		1. Xak. Ish vaqti	110790
2. Bayram va dam olish	56500		2. Smena mobaynidagi tanaffuslar
3. Tabel IV	126000		3. Smena vaqt fondi	610
4.Navbatdagi ta’til	9000		4. Sababli foydalanilma-gan IV	5550
5. Maks. imk. IV	117000		5. Ish vaqti yukotishlari	50
			6. Mak imkon. IV	117000

Aniqlang:

1. Kalendar fondini ishlatilish koeffitsienti:
K kfi = ishlagan vakti, kishi-kun / KFV
= 110790/182500= 0,6071 yoki 60,71%
2. Maksimal imkoniyati vaqt fondini ishlatilish koeffitsienti:
K mivf = ishlagan vakti, kishi-kun / MIVF
= 110790/117000= 0,9469 yoki 94,69%
3.Sababli ishlatilmagan vaqt fondini ulushini:
Usiv = sababli ishlatilmagan vakti, kishi-kun / MIVF
= 120+480+500+250/117000= 0,05 yoki 5%
4. Yo‘kotishlar vaqti ulushini:
Uyiv = yukotishlar, kishi-kun / MIVF
= 10+300+50/117000= 0,0031 yoki 0,31%
5. O‘rtacha ish davri davomiyligi:
O‘ID= Ishchilar ishlagan ish vaqti, kishi-kun / Ruyxatdagi o‘rtacha ishchilar soni = 110790/500 = 221,58 kun
6. O‘rtacha bir ishchiga to‘g‘ri keladigan kelmagan kunlar :
O‘kmk= umumiy kelmagan kunlar / Ruyxatdagi o‘rtacha ishchilar soni
= 182500-110790-10 / 500 = 143,4 kun
7. O‘rtacha bir ishchiga to‘g‘ri keladigan kunlik bekor turish kunlar
O‘btk= bekor turgan kunlar / Ruyxatdagi o‘rtacha ishchilar soni
= 10 / 500 = 0,02 kun
Jami: 221,58+143,4+0,02=365 kun