Микрои=тисодий статистиканинг объекти, услуби ва вазифалари

M_o‘ = D_i – D_o.

Bunda: M_o‘ – mutlaq o‘zgarish (mutlaq qo‘shimcha o‘sish

yoki kamayish);
D_i – taqqoslanuvchi davr darajasi;
D_o – bazis (boshlang‘ich) davr darajasi.
Zanjirsimon qo‘shimcha o‘sish (yoki kamayish) ko‘rsatki­chi­ni aniqlash uchun har qaysi davr darajasidan udan oldingi davr darajasini ayirib tashlash kerak:



Bunda: D_i-1 – oldingi davr darajasi.
Mutlaq qo‘shimcha o‘sish (yoki kamayish) ko‘rsatkichi taq­qos­­lanuvchi davr darajasi bazis davri darajasiga nisbatan yoki o‘zi­dan oldingi davr darajasiga nisbatan qancha birlikka katta yoki ki­chik ekanligini ko‘rsatadi.
O‘sish (kamayish) sur’ati ham ikki usul bilan aniqlanadi: bi­rin­chi usulda, har qaysi davr darajasini boshlang‘ich davr dara­jasiga bo‘lib, 100% ga ko‘paytiriladi. Ikkinchi usulda, har qaysi davr darajasini o‘zidan oldingi davr darajasiga bo‘lib, 100% ga ko‘­paytiriladi. Ya’ni:
Bazisli o‘sish sur’ati (K_bo‘):
Zanjirsimon o‘sish sur’ati (K_zo‘):
Qo‘shimcha o‘sish (kamayish) sur’atini aniqlash uchun ham ikki usul – bazisli va zanjirsimon usullardan foydalaniladi.
Birinchi usulda har bir keyingi davr darajasi bilan bosh­lan­g‘ich davr darajasi orasidagi farqni 100% ga ko‘paytirib, natijasi boshlang‘ich davr darajasiga bo‘linadi:

Ikkinchi usulda har bir keyingi davr darajasidan o‘zidan ol­dingi davr darajasini ayirib, farqni 100% ga ko‘paytirib, natijasi o‘zidan oldingi davr darajasiga bo‘linadi:

1% qo‘shimcha o‘sishning mutlaq miqdorini hisoblash uchun mutlaq qo‘shimcha o‘sish darajasini qo‘shimcha o‘sish sur’atiga bo‘­linadi. Yoki har bir keyingi davr darajasini 100% ga bo‘lib, bit­ta davr pastga tushirib yoziladi.
Demak, 1% qo‘shimcha o‘sishning mutlaq miqdorini hisob­lash uchun zanjirsimon mutlaq o‘sish (kamayish) darajasini zan­jir­simon qo‘shimcha o‘sish (kamayish) sur’atiga bo‘lish kerak.
Yuqorida bayon qilingan usullar asosida dinamika qatorlari­ning tahliliy ko‘rsatkichlarini hisoblash tartibini “Toshkent” MTUda 2009-2014-yillarda daromad ko’rsatkichi mi­so­li­da ko‘rib chiqamiz (3-jadval).

3-jadval