“Микроиқтисодиёт” фанидан 2-курс Иқтисодиёт ва Касб таълими йўналиши талабалари учун маъруза мавзу: талаб ва таклиф назарияси, эластиклиги. Индивидуал ва бозор талаби

АҚШ лик ОЛИМ ДЖ.ХИКСНИНГ “ДАРОМАД-ИСТЕЪМОЛ” ЧИЗИҒИ.

Немис олими Э.Энгель аниқлаган Энгел эгри чизиқлари ёки қонуни Q1 - озиš-овšат маќсулотлари, Q2- стандарт сифатли саноат маќсулотлари, Q3- олий сифатли товарлар ва хизматлар

“Баҳо-истеъмол” чизиғи

Даромад самараси - бу неъмат нархи œзгариши (алмашиш самараси ќисобга олинмаганда) натижасида реал даромад œзгаришининг истеъмолчи талабига таъсиридир. Даромад самараси - бу истеъмолчининг сотиб олиш имкониятини ошганлигини кœрсатади ва у бир бюджет чизиђидан бошšа бюджет чизиђига истеъмолчининг оптимал товарлар мажмуасини œтишини акслантиради.

• Даромад самараси - бу неъмат нархи œзгариши (алмашиш самараси ќисобга олинмаганда) натижасида реал даромад œзгаришининг истеъмолчи талабига таъсиридир. Даромад самараси - бу истеъмолчининг сотиб олиш имкониятини ошганлигини кœрсатади ва у бир бюджет чизиђидан бошšа бюджет чизиђига истеъмолчининг оптимал товарлар мажмуасини œтишини акслантиради.
• Алмаштириш самараси - бу нафлик даражаси œзгармаганда, товарлар нархи œзгариши муносабати билан истеъмол товарлар талаби таркибининг œзгаришидир. Алмашиш самараси А неъмат нархини œзгариши натижасида Б неъматни šœшимча А неъмат билан алмаштирилишини ифодалайди. Бу алмаштириш бефарšлик эгри чизиђи U1 бœйича бœлади

Маълумки, агар товар баҳоси ошса, ( дан га), унга бўлган талаб камаяди. Лекин, шундай товарлар ҳам учрайдики, уларнинг баҳоси ошганда, уларга бўлган талаб нафақат камаймайди, балки ошади. Биринчи бўлиб ушбу неъматларнинг бундай хусусиятига инглиз иқтисодчиси Роберт Гиффен (1837-1910) эътибор берди.

• Маълумки, агар товар баҳоси ошса, ( дан га), унга бўлган талаб камаяди. Лекин, шундай товарлар ҳам учрайдики, уларнинг баҳоси ошганда, уларга бўлган талаб нафақат камаймайди, балки ошади. Биринчи бўлиб ушбу неъматларнинг бундай хусусиятига инглиз иқтисодчиси Роберт Гиффен (1837-1910) эътибор берди.
• Ушбу ҳолни Гиффен Ирландияда баҳоларни ўрганишда кузатади. Картошка ҳосилдорлиги ниҳоятда камайиб кетган йили бўлганда, картошка Ирландиянинг паст даромадли аҳолисининг асосий истеъмол маҳсулоти бўлгани учун ҳам, унинг нархи ошганда, унга бўлган талаб нафақат камайган, балки ошганлиги кузатилган.