Mikroiqtisodiyot va makroiqtisodiyot

S (1+r) = R
1
bu yerda C - kapital qo'yilmalarning eng yuqori qiymati; R - bu kapital 
qo‗yilmalarning yuqori darajasi yoki yil oxiriga qadar ishlab chiqarish xarajatlarini 
qisqarishi (yoki ikkisining kombinatsiyasi)
Formulada investitsiyalarning foizlarda (r) qaytarilishi ko'rsatilgan, bu yil 
oxiriga qadar pul birliklarida C qiymatining R
1
gacha ko'tarilishini ta'minlaydi. 
Investitsiyalar foyda keltiradimi yoki yo'qligini aniqlash uchun, firma 
investitsiyalarning ichki daromadliligini kapitalga bo'lgan foiz stavkasi bilan 
taqqoslashi 
kerak. 
Investitsiyalarning 
ichki 
daromadliligi 
darajasi 
(investitsiyalarning maksimal daromadliligi darajasi) 30% ni tashkil qiladi, kapital 
bo'yicha foiz stavkasi 5% ni tashkil etadi, bu holda firmaning sof qaytarilishi 
quyidagicha bo'ladi: 
(30% - 5%) = 25%. 
Uzoq muddatli istiqbolda investitsiyalarning ichki daromadliligini aniqlash 
uchun firma uskunani sotib olish xarajatlarini, uning xizmat muddati davomida 
foyda olish uchun, uskunaning sof ulushi bilan o'zaro bog'lashi kerak. Sof ulush 
deganda foydani ko'paytirish yoki har qanday ekspluatatsion va amortizatsiya 
yillik xarajatlaridan kam bo'lgan xarajatlarning kamayishi tushuniladi. 

---

311 
Investitsiyalarning ichki daromadliligi me‘yori, ma'lum bir yilda investitsiya 
qilingan kapital hajmining o'sishi bilan pasayadi, dastlab firmainvestitsiyalarning 
eng yuqori daromadliligi bilan investitsiya qiladi, keyingi yillarda investitsiya 
qilingan kapital hajmining o'sishi bilan birga, uni pasayish tendentsiyasi kuzatiladi.
Qarzga olingan mablag'larga bo'lgan talab - bu barcha qarz oluvchilar uchun 
bir yoki boshqa mumkin bo'lgan foiz stavkasi bo'yicha talab mavjud bo'lgan 
ssudalar hajmining yig'indisidir. Qarz oluvchilarbo‗lib firmalar, shaxslar, 
hukumatlarhisoblanadi. Har bir sohada jalb qilingan mablag'larga talab ishlab 
chiqarishdagi past narxlarni aks ettiradi, chunki barcha firmalar ne‘matishlab 
chiqarishni ko'paytiradi.