Mikrobiologiyada laboratoriya mashg’ulotlari

 Gramm  usulida  bo'yash.  Mikroorganizmlar  Gramm  usulida 
bo'yalish-bo'yalmasligiga qarab ikki guruhga bo'linadi: 
1.  Gramm  usulida    mikroorganizmlar  binafsha  rang  bo'yalsa 
gramm-musbat deyiladi. 
2.  Gramm  usulida  mikroorganizmlar  qizil  rangga  bo'yalsa 
gramm - manfiy deyiladi. 
 Gramm  usulida  bo'yash  mikroorganizmlarning  turini  aniqlash 
uchun asosiy belgi bo'lib, u quyidagilardan iborat: 
 Quritilgan  va  fiksasiya  qilingan  mazokka  gensian-violet 
bo'yog’idan  quyilib,  1-2  daqiqa  saqlanadi.  So'ngra  bo'yoq  suv  bilan 
yuvib tashlanadi va mazokka Lyugol eritmasi (Kj dagi j eritmasi)  

---

 
22 
 
tomizilib,  1-2  daqiqa  qo'yiladi.  Bu  eritma  ham  suv  bilan  yuvib 
tashlanib, mazok spirtga 0,5-1 daqiqa solib qo'yiladi. So'ngra preparat 
yana  suv  bilan  yuviladi  va  unga  fuksin  bo'yog’idan  quyiladi,  3-4 
daqiqadan keyin bo'yoq suv bilan yuvilib,  mazok havoda quritilgach, 
unga  bir  tomchi  immersion  moy  tomiziladi  va  mikroskopda 
immersion 
ob'ektiv 
bilan 
qaraladi. 
Gramm-musbat 
usulida 
bo'yaladigan  mikroorganizmlar  protoplazmasida  gensian-violet  bilan 
yod eritmasining birikmasi vujudga keladi, bu eritma spirtda erimaydi; 
bunday mikroorganizmlar spirtga botirilganda rangini yo'qotmay, to'q 
binafshaligicha  qolaveradi.  Gramm-musbat  usulida  bo'yalmaydigan 
mikroorganizmlarning  protoplazmasida  gensian-violet  bilan  yod 

---

 
23 
birikmasi  hosil  bo'ladi,  lekin  spirtda  erib  ketadi.  Natijada 
mikroorganizmlar rangini yo'qotadi. Rangsizlangan mikroorganizmlar 
fuksin  bilan  bo'yalganda  qizil  tusga  kiradi.  Gramm-musbat 
mikroorganizmlar 
mikroskopda 
to'q 
binafsha, 
gramm-manfiy 
mikroorganizmlar esa qizil bo'lib ko'rinadi. 
 Namuna  uchun  preparat  tish  g'uboridan  tayyorlanadi.  Bunda 
gramm-musbat 
mikroorganizmlar 
va 
gramm-manfiy 
mikroorganizmlar  ham  bo'ladi.  Gramm-musbat  mikroorganizmlar 
bo'yalish jihatidangina emas, bir qancha biologik xossalari bilan ham 
gramm-manfiy  bakteriyalardan  farq  qiladi.  Antibiotiklar  gramm-
manfiy 
mikroorganizmlardan 
ko'ra 
gramm-musbat 
mikroorganizmlarga tezroq ta'sir etadi. Mikroorganizmlarning Gramm 
usulida qanday bo'yalishiga qarab, unga turli antibiotiklarning qanday 
ta'sir etishini oldindan bilish mumkin.