Mikrobiologiya va immunologiya

 

---

42 
 
Difteriya korinebakteriyalari. 
 
Difteriya  (bo‘g‘ma)  toksigen  korinebakteriyalar  ta’sirida  og‘iz,  burun  va 
halqum  shilliq  qavatlarining  fibrinozli  yallig‘lanishi  va  organizmning  umumiy 
zaxarlanishi bilan  kechadigan o‘tkir  yuqumli kasallik.  Ba’zan difteriya tayoqchasi 
teri, qizlar  jinsiy a’zolari, ko‘z  va organizmning boshqa shilliq  qavatlariga tushib, 
ularda ham difteriyaning rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. 
 
Kasallik  qo‘zg‘atuvchisi  (Cor.  diphtheriae)  ni  birinchi  bo‘lib  E.Klebs  1883 
yilda  difteriya  bilan  og‘rigan  bola  tomog‘idan  fibrionozli  pardadan  topgan.  1884 
yilda  F.Lyoffler  uning  sof  kulturasini,  E.Ru  va  A.Iersen  esa  bakteriya 
ekzotoksinini  ajratib  olishga  muvaffaq  bo‘ldilar  (1888  y).  Bu  ekzotoksinni 
E.Bering,  Kitazato  hayvonlarga  yuborib  antitoksin  oldilar  va  uni  bemorlarni 
davolash  uchun  qo‘llay  boshladilar  (1890  y).  Fransuz  olimi  G.Ramon  ekzotoksin 
kuchini  formalin  ta’sirida  kamaytirib,  kuchsizlantirilgan  toksin,  ya’ni  anatoksin 
olishga  muvaffaq  bo‘ldi  va  uni  kasallikning  oldini  olish  uchun  amaliyotga  tadbiq 
qildi (1923 y.). 
 
 Cor.  diphtheriae  coryna-  lotincha  so‘z  bo‘lib,  to‘g‘nog‘ichsimon; 
diphteriae- esa parda, qobiq degan ma’noni anglatadi.