Mikrobiologiya va immunologiya

Fanni o‘qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalardan foydalanish

Talabalarning “Mikrobiologiya va immunologiya” fanini o‘zlashtirishi uchun o‘qitishning ilg‘or, innovatsion va zamonaviy uslublaridan foydalanish, yangi informasion pedagogik texnologiyalarni joriy qilish va uni amalda qo‘llash muhim ahamiyatga egadir. Fanni o‘zlashtirishda darslik, o‘quv, o‘quv – uslubiy qo‘llanma va ko‘rsatmalar, ma’ruza matnlari, amaliy mashg‘ulot ishlanmalari, laboratoriya ishi (uning pasporti), tarqatma materiallar, elektron materiallar, vertual stendlar, nam va quruq preparatlardan foydalaniladi. Ma’ruza, amaliy va laboratoriya darslarida o‘qitishning interaktiv usullari (vizual, klaster, “Venna”, Sinkveyn va boshqalar) dan foydalaniladi.

Fan o‘qituvchisi tomonidan pedagogik va modulli texnologiya tamoyillari asosida “Mikrobiologiya va immunologiya” fani o‘quv mashg‘ulotlarining loyihalari ishlab chiqiladi.

“Mikrobiologiya va immunologiya” fanidan mashg‘ulotlarning mavzular va soatlar bo‘yicha taqsimlanishi:

№	Mavzular		Shu jumladan
		Jami soat	Ma'ruza	Amaliy mashg'ulot	Laboratoriya	Mustaqil ish
1	Mikrobiologiya fani va uning rivojlanish tarixi	8	2	6	-	-
2	Mikroorgnizmlarning sistematikasi va morfologiyasi	8	2	6	-	-
3	Mikroorgnizmlarning fiziologiyasi	14	2	6	-	6
4	Mikroorgnizmlarning tabiatda tarqalishi	4	2	2	-	-
5	Mikroorgnizmlarning tabiatda moddalar almashinuvidagi roli	2	2	-	-	-
6	Mikroorganizmlarga tashqi muhit omillarining ta’siri	10	2	4	-	4
7	Infeksiya haqida ta’limot	8	2	6	-	-
8	Immunitet haqida ta’limot	24	2	12	-	10
9	Mikroorganizmlarning irsiyati va o’zgaruvchanligi	4	-	-	-	4
10	Hayvonlar organizmidagi mikroflora	4	-	-	-	4
11	Patogen kokklar	6	2	-	4	-
12	Pasterelloz, saramas kasalligi qo‘zg‘atuvchisi	4	2	-	2	-
13	Kolibakterioz, salmonelloz qo‘zg‘atuvchisi	4	2	-	2	-
14	Nekrobakterioz qo‘zg‘atuvchisi va laboratoriya diagnozi	6	-	-	-	6
15	Kuydirgi kasalligi qo’zg’atuvchisi	4	2	-	2	-
16	Tuberkuloz qo’zg’atuvchilari	4	2	-	2	-
17	Brutselloz qo’zg’atuvchilari	4	2	-	2	-
18	Patogen anaeroblar	16	2	-	2	12
19	Leptospiroz qo’zg’atuvchilari	4	2	-	2	-
20	Patogen misetlar va mikoplazmalar	4	2	-	2	-
21	Listerioz qo’zg’atuvchisi va laboratoriya diagnozi	6	-	-	-	6
22	Kampilobakterioz qo’zg’atuvchisi va laboratoriya diagnozi	6	-	-	-	6
23	Tuyalar va odamlar o’lati kasalligi qo’zg’atuvchisi	4	-	-	-	4
24	Psevdotuberkuloz qo’zg’atuvchisi	4	-	-	-	4
25	Tulyaremiya kasalligining laboratoriya diagnostikasi	6	-	-	-	6
26	Patogen rikketsiyalar va xlamidiyalar	6	-	-	-	6
	Jami	174	34	42	20	78

Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari)


1-Modul. Mikrobiologiya va immunologiya fanining umumiy qismi

1. 
   mavzu. Mikrobiologiya fani va uning rivojlanish tarixi
   

Mikrobiologiya fani va uning rivojlanish tarixi, uning qishloq xo’jalik amaliyotida tutgan o’rni, chorvachilik va veterinariya sohasidagi respublikamizdagi ijtimoiy iqtisodiy islohatlar natijalari va ilm-fan yutuqlari. Fanning vazifalari va rivojlanish istiqbollari.

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, blis-so’rov.
Adabiyotlar: A1; X4; X5; X6; Q5; Q6.


2-mavzu. Mikroorganizmlarning sistematikasi va morfologiyasi

Mikroorganizmlarning sistematik belgilari va sistematik usullari, mikroblarning nomenklaturasi, klassifikasiyasi. Mikroorganizmlar sistematikasining ahamiyati. Bakteriyalar. Mikroblarning o’lchami, o’lchov birliklari. Mikroorganizmlarning tashqi belgilari bo’yicha klassifikasiyasi: sharsimon, tayoqchasimon (bakteriya, basilla, klostridiyalar), buramasimon bakteriyalar. Bakteriyalarning harakat organlari. Bakteriyaning tuzilishi. Kapsula, spora va xivchinlari. Mikoplazma, rikketsiya, virus, aktinomiset, mikroskopik zamburug’larning tuzilishi, farqi, shakli, inson, hayvon va o’simliklar patologiyasidagi roli.

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, blis-so’rov.
Adabiyotlar: A1; X4; X5;X6; Q5; Q6.


3-mavzu. Mikroorganizmlarning fiziologiyasi

Mikroorganizmlarning kimyoviy tarkibi, oziqlanishi va metobolizmi, nafas olishi, o’sishi va ko’payishi. Bakteriya hujayrasining tarkibidagi suv, mineral va organik moddalarning miqdori. Ularni bakteriyalar hayot faoliyatidagi o’rni. Mikroorganizmlar fermenti va uni klassifikasiyasi. Oziqlanish usuli bo’yicha mikroorganizmlarning klassifikasiyasi, autotroflar (foto – va xemoavtotroflar), geterotroflar (meta – va paratroflar). Bakteriyalar uchun uglerod, azot, vodorod, mineral moddalar va vitaminlar manbasi, bakteriya metobolizmidan biologik faol mahsulotlarning paydo bo’lishi. Mikrob larning nafas olish tipi bo’yicha klassifikasiyasi. Mikroblarning jinssiz (izomorf) va jinsiy (kon’yugasiya) ko’payishi. Oziq muhitlarida mikroorganizmlarning ko’payish fazalari.

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, blis-so’rov.
Adabiyotlar: A1; X1; X5; X6; Q5; Q6.


4-mavzu. Mikroorganizmlarning tabiatda tarqalishi

Tuproq mikroflorasi. Tuproq tabiatda mikrofloraning asosiy rezervuari. Mikroflora tarkibining tuproq chuqurligi va turiga bog’liqligi. Mikroorganizmlarning o’zaro munosabatlari. Patogen mikroblarning tuproqda saqlanishi va ularni ajratish prinsiplari.

Suv mikroflorasi. Suvda har xil mikroblarning bo’lishi. Undagi mikroblarning tarkibi va miqdoriga organik moddalar, suvning oqish tezligi va boshqa omillarning ta’siri.Suvda patogen mikroorganizmlar va suvni sanitar-bakteriologik tekshirish usullari. Mikrobiologik ko’rsatkichlar bo’yicha suvning sifatini baholash. Havo mikroflorasi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, blis-so’rov.
Adabiyotlar: A1; X2; X3; X6; Q5; Q6.


5-mavzu. Mikroorganizmlarning tabiatda moddalar almashinuvidagi roli

Tabiatda organik va mineral moddalarni utilizasiya qilishda mikroblarning roli haqida umumiy ma’lumotlar. Azot aylanishida mikroblarning roli: ammonifikasiya, nitrifikasiya, denitrifikasiya. Uglerod almashinuvida mikroorganizmlarning roli, kletchatkani aerob va anaerob parchalash, spirtli, sut kislotali, propion kislotali, moy kislotali va sirka kislotali bijg’ishlar. Bu jarayonlarning oziq - ovqat mahsulotlari, oziqalar va sanoat tovarlarini ishlab chiqarishdagi ahamiyati. Oltingugurt, fosfor, temir aylanishida mikroblarning roli.

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, blis-so’rov.
Adabiyotlar: A1; X2; X3; X6; Q5; Q6.


6-mavzu. Mikroorganizmlarga tashqi muhit omillarining ta’siri

Fizikaviy omillarning ta’siri. Mikroorganizmlarning haroratga nisbatan mezofil, psixrofil, termofillarga bo’linishi. Mikroorganizmlarga yuqori va past harorat, quritish, bosim, yorug’lik, elektron toki, ultratovush, nurlanuvchi energiya ta’siri. Sterilizasiya va dezinfeksiya uchun hozirgi zamon fizikaviy yutuqlarini qo’llash istiqbollari. Kimyoviy moddalar ta’siri. Bakteriyalar kimyotaksisi haqida tushuncha. Mikrob hujayrasiga kislota, ishqor, og’ir metall tuzlari va h.k.larning ta’siri. Bakterisid va bakteriostatik ta’sir haqida tushuncha. Biologik faktorlar ta’siri. Antibiotiklar, bakteriofag, fitonsidlar, hayvon organizmining bakteriosid omillari.

Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, blis-so’rov.
Adabiyotlar: A1; X2; X3; X6; Q5; Q6.