Mikrobiologiya va immunologiya

Tayanch iboralar: mikobakteriya turlari, xarakterli tuberkulalar, elektiv oziq muhitlar, Gon, Alikayev usullari, mikobakteriyalar tipizasiyasi, allergik diagnoz, serologik tekshirish usullari, yakuniy diagnoz.


Foydalangan adabiyotlar

1. Shapulatova Z.J. Mikrobiologiya fanidan o’quv qo’llanma (amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari). Toshkent, 2013 y.

2. Carter. G. R darla J. Wise Essentials of Veterinary Bakteriology And Mycology Sixth Edition 2004 268 p
3. кисленко В.Н., Колычев Н.М., Суворина О.С. Ветеринарная микробиология и иммунология. Часть 3. Частная микробиология. М.2007 г.


1-savol.Tuberkulyoz qo’zg’atuvchisining umumiy xarakteristikasi.

Oziqa muhitida uzun iplar hosil qilib o’sadigan mikroorganizmlar mikobakteriya lar deyiladi. Bu iplarning uchlarida kolbasimon shishish paydo bo’ladi, bazan iplar shoxlanib ketadi. Mikroskopda ko’rganda kultura mog’or zamburug’i miseliysiga o’xshaydi va bu belgi ularni aktinomisetlarga yaqinlashtiradi.

Mikobakteriyalar tabiatda ko’p tarqalgan, ularning patogen va saprofit turlari uchraydi. Saprofitlari tuproq, suv havzalari, tezak, sut, o’tlarda yashaydi. Potogenlari – asosan tuberkulyoz mikobakteriyasi odam va hayvonlarda kasallik chaqiradi. Odamlarda moxov qo’zg’atuvchisi, yirik shoxli hayvonlarda paratuberkulyoz qo’zg’atuvchilari ham mikobakteriyalarga kiradi.
Tuberkulyoz qo’zg’atuvchilari Actinomycetales qatoriga, Mycobacteriaceae oilasiga, Micobactyerium avlodiga kiradi. Barcha mikobakteriyalar ba’zi hollarda odam yoki boshqa tur hayvonlariga migrasiya qilib, kasallik chaqirishi mumkin.
Tuberkulyoz qo’zg’atuvchisini 1882-yilda R.Kox ochgan va Micobactyerium tubyerculosis deb nomlagan. Keyinchalik mikobakteriyalar beshta turga bulingan:
1.M.tuberculosis – odam tuberkulyozi qo’zg’atuvchisi. (maymun, uy hayvonlari da ham uchraydi);
2. M.bovis – qoramol tuberkulyozi qo’zg’atuvchisi (odamda ham uchraydi);
3. M.avium – parranda tuberkulyozi qo’zg’atuvchisi (cho’chqa va qora mollarda ham uchraydi);
4. M.murium - sichqon tuberkulyozi qo’zg’atuvchisi;
5. M.poykilothermorum - sovuqqonlilar tuberkulyozi qo’zg’atuvchisi;
Tuberkulyoz – odamlar, sut emizuvchi hayvonlar va parrandalarning surunkali yuqumli kasalligi bo’lib, zararlangan organ va to’qimalarda o’ziga xos tugunlar (tuberkulalar) hosil bo’lishi bilan xarakterlanadi.