Microsoft Word yonilgi mahsulot zapasorg doc

Motor moylarining ГОСТ 17479.1–85 bo‘yicha moy guruhi     
va qovushqoqlik sinfining SAE va API klassifikatsiyalariga mosligi 
 
 
Moy guruhlari 
 
ГОСТ 17479.1–85 bo‘yicha 
API bo‘yicha 
A 
SB 
Б 
SC/CA 
Б
1
 
SC 
Б
2
 
CA 
В 
SD/CB 
В
1
 
SD 
В
2
 
CB 
G 
SE/CC 

---

 
149 
5.6-jadvalning davomi 
 
Г
1
 
SE 
Г
2
 
CC 
Д
1
 
SF 
Д
2
 
CD 
Е
1
 
SG 
Е
2
 
CF-4 
 
Qovushqoqlik sinfi 
 
ГОСТ 17479.1–85 bo‘yicha 
SAE bo‘yicha 
3 
5W 
4 
10W 
5 
15W 
6z 
20W 
6 
20 
8 
20 
10 
30 
12 
30 
14 
40 
16 
40 
20 
50 
24 
60 
3z/8 
5W-20 
4z/6 
10W-20 
4z/8 
10W-20 
4z/10 
10W-30 
5z/10 
15W-30 
5z/12 
15W-30 
6z/10 
20W-30 
6z/14 
20W-40 
6z/16 
20W-40 

---

 
150 
5.1.7. Sun’iy motor moylari 
 
Sun’iy  motor  moylarining  ekspluatatsion  xossalari  neft 
moylariga qaraganda ancha yaxshiroq bo‘lib, hozirgi kunda sun’iy 
motor  moylarini  ishlab  chiqarish  hajmi o‘sib  bormoqda  va  ularni 
ekspluatatsiya qilish kun sayin ortib bormoqda. 
Sun’iy  moylarni  olishning  diefir  (mukammal  efirlarni  ikki 
asosli  karbon  kislotali),  polialkinglikolli,  polisiloksanli,  ftorugle-
rodli va xlorftoruglerodli usullari qo‘llanilmoqda. 
Mukammal  efirlardan,  ikki  asosli  kislota  bilan  bir  atomli 
spirtni, bir asosli kislotani ko‘p atomli spirtga qo‘shilishidan moy 
olish keng tarqalgan bo‘lib, diefirlar deyiladi. 
 Har  xil  glikollar  va  boshqa  xildagi  spirtlar  etilen  oksidi 
bo‘yicha,  propilen  oksidi  yoki  ularni  aralashmasi  yordamida 
polialkinglikollar olinadi. 
Polialkinglikollar  o‘zining  strukturasiga  ko‘ra  uzun  zanjirli 
oddiy  poliefirlar  bo‘ladi.  Poliglikol  molekulasidagi  bir  yoki  bir 
necha  bo‘sh  gidroksil  guruhi  bo‘lishi  mumkin.  Ularni  alkilli  efir 
guruhi  bilan  almashtirishdan  poliglikolli  efirlarni  olish  mumkin. 
Poliglikol  molekulasida  har  xil  radikallar  olinadigan  mahsulot 
xossasiga ta’sir ko‘rsatadi.  
Maxsus  moylash  materiallari  sifatida  polimer  kremniy 
organik  birikmalari  (polisilikon,  silikatlar)    keng  tarqalgan. 
Ular  asosida  -  kremniy  va  kislorod  atomi  ketma-ketligida 
zanjirni hosil qiladi: 
 
 
 
 
Kremniy atomining yon tomonidagi zanjirlar uglevodorodli va 
boshqa organik radikallarni turli xilda biriktiradi.  

---

 
151 
 
                   
         Metilpolisiloksan                      Etilpolisiloksan 
   
Uglevodorodning hamma vodorodini ftorli atomlarga almash-
tirish  yo‘li  bilan  ftoruglerodli  moylar,  vodorod  atomini  qisman 
xlor  bilan,  qisman  esa  ftor  bilan  almashtirish  orqali  xlorftorug-
lerodli moylari olinadi. 
Neftdan  olingan  moylarga  nisbatan  sun’iy  mahsulotlardan 
olingan  motor  moylari  yaxshi  xossalarga  egadir.  Sun’iy 
moylarning  asosiy  afzalligi,  ularning  neftdan  olingan  moylarning 
eng oliy navlariga qaraganda qovushqoqligining yuqoriligidir. 
Neft  moylariga  nisbatan  sun’iy  moylarning  xizmat  davri  bir 
necha  marta  ko‘p  bo‘lib,  dvigatelning  holatini  yaxshi  saqlaydi. 
Sun’iy  moylarning  xizmat  davri  uzoq  vaqt  va  kam  quyilishidan 
moy  xarajatlarini  30

40%ga  kamaytiradi.  Dvigatel  ishlaganda 
ishqalanishni  optimal  kamaytirish  hisobiga  yonilg‘i  sarfi  ancha 
kamayadi  (4–5%ga).  Sun’iy  moylar  xususiyatini  kompozitsion 
qo‘shilmani  qo‘shish  bilan  oshirish  mumkin.  Ularni  tabiiy  neft 
moylari  bilan  ham  aralashtirib  ishlatish    mumkin  (sun’iy  moyga 
30–40%  neft  moyini  aralashtirish  mumkin).  Bu  holatda  moy 
xossasi  buzilmasdan  balki  uning  sifati  oshadi,  lekin  tan  narxi  bir 
oz oshadi. 
 
 5.8- jadval