Microsoft Word yonilgi mahsulot org doc

7. Qishki motor moylarining qovushqoqligi 100
0
C uchun 
qanday normalanadi? 
A. 6-14 mm
2
/s 
B. 10-14 mm
2
/s 
V. 6-8 mm
2
/s 
S. 5-10 mm
2
/s 
D. 10-20 mm
2
/s 
8. Xorijiy mamlaktlarda yozgi motor moylari qanday belgila-
nadi? 
A. SAE - 70w, 75, 80w, 85w 
B. SAE - 70, 75, 80, 85 
V. SAE - 20, 30, 40, 50 
S. SAE - Ow, 5w, 10w, 15w 
D. SAE - 20w, 25w, 30w 
9. Yozgi motor moylarining qovushqoqligi 100
0
C uchun qanday 
normalanadi? 
A. 6-14 mm
2
/s 
B. 10-14 mm
2
/s 
V. 6-8 mm
2
/s 
S. 5-10 mm
2
/s 
D. 10-20 mm
2
/s 
10. Xorijiy mamlaktlarda qishki motor moylari qanday belgilanadi? 
A. SAE - 70w, 75, 80w, 85w 
B. SAE - 70, 75, 80, 85 
V. SAE - 20, 30, 40, 50 
S. SAE - Ow, 5w, 10w, 15w 
D. SAE - 20w, 25w, 30w 
156 
 
6-BO‘LIM 
AVTOMOBILLARNING UZAТKICHLARIDA
ISHLAТILADIGAN (ТRANSMISSION) MOYLAR
 
6.1. Umumiy ma’lumotlar 
Dvigatel erishgan quvvat yetakchi g‘ildiraklarga transmissiya-
ning bir necha agregat va mexanizmlari orqali uzatiladi. Uzatish 
vaqtida burovchi momentning bir qismi transmissiyani tashkil 
etuvchi agregat va mexanizmlar qarshiliklarini yengishga 
sarflanadi. Qarshiliklar asosan shesternyalarning ishqalanishidan 
kelib chiqadi. Тransmission bunday zararli qarshiliklarini yengish-
ga dvigatelning 10-15% gacha quvvat sarflanadi. 
Тranmission moylar transport vositalarining uzatkichlaridagi, 
ya’ni uzatmalar qutisi, yetakchi ko‘priklari, bort uzatmalari, 
tarqatish qutilari, rul va boshqarish mexanizmlarining tishli 
uzatmalarini moylash uchun ishlatiladi.
Тransmission moylarning asosiy 
vazifasi
- shesternya tishlari 
ish sirtlarining yeyilishini va transmissiya agregatlarida ishqala-
nishga bo‘ladigan sarflarni kamaytirish, detallarni sovitish va 
ularni korroziyadan saqlashdan iboratdir. Bundan tashqari 
transmission moylar zarbiy yuklamalar ta’sirini, shesternyalardan 
chiqadigan shovqinni va ularning titrashini pasaytirishi, salniklar 
va turli birik-malardagi tirqishlarni zichlashi lozim. Тransmission 
moylar asosan neftni qayta ishlashda hosil bo‘ladigan qoldiq 
mahsulotlardan gudron, chala gudrondan olinadi. 
Тransmission moylarning zichligi 900-935 kg
/
m
3
bo‘lgan 
juda qovushqoq va yopishqoq qora rangli suyuqliklardir. 
Тransmission moylarning ish sharoiti motor moylari ish 
sharoitidan keskin farq qiladi. Avvalo, tishli, konussimon, silind-

---

157 
rik, chervyakli uzatmalar detallarining ishqalanuvchi sirtlariga 
dvigateldagiga qaraganda ancha katta 1500-2000 MPa gacha, 
gippoid uzatmalarda xatto 4000MPa solishtirma yuklanish 
tushadi.
Dvigateldagi ishqalanuvchi juftlar orasida sirpanish tezligi 
katta, lekin transmissiyaning shesternyali uzatmalarida nisbiy 
sirpanish tezligi unchalik katta emas (2,5-3,0 m
/
s dan katta emas) 
va ish harorati 80-100
O
C ni tashkil qiladi. Dvigatelning quvvati 
oshishi va mashinalarni ishlatish tufayli transmissiya agregatlarida 
ish harorati ko‘tariladi va ba’zan 125-140
O
C gacha yetadi. Bunda 
intensiv oksidlanishdan tashqari, moydagi uglevodorodlar termik 
parchalanadi